Βήματα για να ξεφύγεις από μια κακοποιητική – τοξική σχέση
Γιατί κάποιες φορές εγκλωβίζομαι σε μία τοξική σχέση; Υπάρχουν τρόποι που μπορώ όλο αυτό να το αντιμετωπίσω και να σπάσω τα δεσμά;
Οι γυναίκες που πλαισιώνονται από ένα τέτοιο περιβάλλον, αναπτύσσουν έναν τύπο ψυχικής ανθεκτικότητας γύρω από τη βία, ο οποίος συμβάλλει στην παραμονή σε αυτές τις συνθήκες.
Oι βασικές διαστάσεις της ψυχικής ανθεκτικότητας είναι τρεις. Η πρώτη αφορά στις αντιξοότητες και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το άτομο, η δεύτερη στην ψυχολογική λειτουργικότητα του ατόμου, παρά τις δυσκολίες που βιώνει και η τρίτη στους βασικούς εκείνους παράγοντες που πλαισιώνουν τους ψυχικά ανθεκτικούς και τους οχυρώνουν. Πώς μπορούμε λοιπόν να ξεφύγουμε από αυτό το τοίχος που πρώτοι μόνοι χτίσαμε λόγω συνθηκών ;
Ξεκίνα κάνοντας προσπάθεια να απομυθοποιήσεις- αποδομήσεις τις πιο συχνές εκφράσεις «Είμαι καλά», «Όλο αυτό θα αλλάξει» .
Βρες Χρόνο για τον εαυτό σου. Μέσα σε μια τοξική, εξαρτητική και κατ΄ επέκταση κακοποιητική σχέση το μεγαλύτερο ποσοστό του χρόνου τον αφιερώνουμε στον σύντροφο και όχι για τον εαυτό μας . Με το να προσφέρεις χρόνο, αλλά και χώρο σε εσένα, θα βρεις δύναμη να προχωρήσεις στο επόμενο βήμα.
Μοιράσου το πρόβλημα που βιώνεις με ανθρώπους γύρω σου. Από έρευνες έχει διαπιστωθεί ότι γυναίκες, που αντιμετώπιζαν προβλήματα βίας μέσα στην σχέση, έλαβαν βοήθεια για να ξεφύγουν από αυτή την κατάσταση από άτυπα δίκτυα στήριξης (οικογένεια , φίλοι).
Άρχισε να έχεις τους δικούς σου οικονομικούς πόρους. Γνωρίζουμε πως μέσα σε μια τοξική σχέση δεν έχεις ανεξάρτητο – προσωπικό εισόδημα κι είναι ένας από τους κύριους λόγους για να μην καταφέρνεις να ξεφύγεις από αυτή τη σχέση εξάρτησης.
Ενημερώσου για τους φορείς, τους ειδικούς και τις οργανώσεις στήριξης που υπάρχουν, ώστε να μπορέσεις να επικοινωνήσεις μαζί τους. Δεν είναι δεδομένο πως όλες οι γυναίκες γνωρίζουν που να απευθυνθούν.
Τέλος, μίλα σε κάποιο φορέα ή κάποιο ειδικό . Η αποκάλυψη της συντροφικής βίας χωρίς κατάλληλες παραπομπές για εξειδικευμένη βοήθεια, μπορεί να αφήσει τη γυναίκα εκτεθειμένη. Ένας ειδικός δεν θα σε κρίνει ποτέ, είναι εκεί για να σε ακούσει και να σε στηρίξει.
Βρες την δύναμη που κρύβεις μέσα σου. Τα πρώτα βήματα ενός παιδιού είναι δύσκολα, όμως αυτό επιμένει προσπαθεί και ζητά βοήθεια για να σταθεί στα πόδια του έτσι μπορείς και εσύ.
Ίριδα Παπασταθοπούλου
Ψυχολόγος MSc in Psychosexual Therapy
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.
Κοινωνία του σήμερα: Ένας παλμός σιωπής
Στην προσπάθεια να περιγράψει κάποιος την κοινωνία του σήμερα θα βρει ελευθερίες, προοδευτικές αντιλήψεις, άκρα, φόβο, συντηρητισμό, κριτική και πολλές ακόμα αποχρώσεις μίας διαδρομής να καταλάβουμε τελικά πώς κινείται η κοινωνική, αλλά και η σεξουαλική μας ζωή στο τώρα.
Μιλάμε περισσότερο για μία κοινωνία βουτηγμένη στη μοναξιά, το αλκοόλ ως «μοχλό» ενεργοποίησης, τις ουσίες με την κάνναβη να θεωρείται τάση…Εφήβους που μοιάζουν να μεγάλωσαν πριν έρθει η στιγμή, με ένα ίντερνετ να τους παίρνει από το χέρι και να τους βάζει σε βαθιά πηγάδια, χωρίς εισιτήριο επιστροφής στην αγνότητα και αθωότητα μίας άλλης εποχής, που η εφηβεία έμοιαζε με ρομαντικό χάρτη, που εξερευνούσες τις αλήθειες της ζωής, τον μύθο και την πραγματικότητα, τον έρωτα και τον πόνο.
Παρατηρώντας τον παλμό του σύγχρονου «κάθε μέρα μας» ο άνθρωπος πια:
Δεν κάνει σεξ: Βιώνουμε απομάκρυνση, παραίτηση από τις διαπροσωπικές σχέσεις, με διαφήμιση της εφήμερης διασκέδασης και εξιδανίκευση του ευκαιριακού σεναρίου, ως μέθοδο εκπαίδευσης για τον τίτλο του πιο έμπειρου. Οι σχέσεις μοιάζουν περισσότερο με συμβιβασμό, που επικρατεί μία σιωπή με τους δυο μας κάθε βράδυ να ξαπλώνουμε μαζί σαν ξένοι, χαζεύοντας “τα νέα” της ζωής μας σε μία οθόνη smartphone.
Ερωτοτροπεί με το κινητό του: Τις περισσότερες ώρες του ελεύθερου χρόνου του πια τις περνάει με μία συσκευή στο χέρι, προσλαμβανόμενη σαν ώρα ξεκούρασης, που το κάθε άλλο παρά ηρεμία δεν δίνει.
Αυνανίζεται μοναχικά: Το πορνογραφικό υλικό εξουσιάζει τις ζωές πολλών ενηλίκων, θέτοντάς τους σε μία «ζώνη ασφαλείας» μακριά από την ανθρώπινη επαφή, το στρες και τη διέγερση μίας νέας προσέγγισης. Μία γρήγορη ολοκλήρωση που έρχεται όποτε το θέλει, στο εύκολο, απλό, έξτρα διεγερτικό περιεχόμενο που απολαμβάνει στην οθόνη του, με τις φαντασιώσεις να αποτελούν πολυτέλεια, αφού η σκέψη πια δεν έχει ποικιλία και ένταση, είναι στεγνή και μαραμένη.
Δεν πλησιάζει μία νέα γνωριμία: Μεγαλώνει στον φόβο ότι δεν θα γίνει αποδεκτός, αρεστός, θα αποδοκιμαστεί. Πηγαίνει κατευθείαν στο τελευταίο και χειρότερο σενάριο ότι δεν θα τα καταφέρει. Μένει αποκομμένος, δεν μιλάει για το σεξ και τελικά είναι μόνος.
Καπνίζει, πίνει και κάνει χρήση ουσιών: Σε αρκετούς ανθρώπους πια αποτελεί προϋπόθεση μίας ευχάριστης συνθήκης η χρήση αλκοόλ και ουσιών. Ως αποτέλεσμα βρίσκουν στις εξαρτήσεις μια απάντηση που τους κρατάει μακριά από την ανθρώπινη διασύνδεση.
Που πάμε τελικά;
Είναι στο χέρι κάθε οικογένειας και μετέπειτα κοινωνίας να δομήσει νέες αρχές, καινούργιες αξίες που θα προάγουν τη σύνδεση, τη σκέψη, την ενσυναίσθηση, την αλληλοβοήθεια, την ανθρώπινη συναισθηματική επικοινωνία, την πραγμάτωση και πρώτα απ’ όλα την παιδεία.
Βαδίζοντας ο άνθρωπος προς το τέλειο, το αγέραστο, το σύγχρονο, έχασε τον δρόμο της ζωής του και ξέχασε πώς η ανθρώπινη επαφή είναι αυτή που μας φέρνει στη ζωή και τελικά μας κρατάει ενεργούς και ευτυχισμένους…
Δήμητρα Καρυοφύλλη
Κλινική Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.
Ζηλεύω τον σύντροφο μου! Τι να κάνω;
Η ζήλια και η ζηλοτυπία αποτελούν δύο αισθήματα που μπορεί να διακατέχουν έναν άνθρωπο σε μια σχέση, ωθώντας τον σε χαρακτηριστικές συμπεριφορές αναζήτησης επιβεβαίωσης από τον σύντροφο του.
Αφενός, η ζήλια είναι ένα φυσιολογικό αίσθημα, που συνήθως προκύπτει όταν κάποιος αισθάνεται ότι χάνει την προσοχή ή την εκτίμηση του συντρόφου του σε σχέση με κάποιο τρίτο πρόσωπο, ενώ μπορεί να ενισχύσει τη σχέση, να αφυπνίσει το ενδιαφέρον, την επιθυμία και τον πόθο στους συντρόφους, αν την διαχειριστούν σωστά.
Αφετέρου, η ζηλοτυπία ή παθολογική ζήλια είναι μια υπερβολική και επιθετική μορφή ζήλιας. Χαρακτηρίζεται από παρανοϊκές σκέψεις και ακραίες συμπεριφορές ελέγχου. Ο ζηλότυπος σύντροφος μπορεί να εμποδίζει τον άλλον να έχει κοινωνικές επαφές, να ελέγχει το κινητό του, ή να εκφράζει υποψίες και κατηγορίες χωρίς βάση. Κάθε κίνηση κρύβει την απιστία και την ανηθικότητα και ερμηνεύεται ως προδοσία και εξαπάτηση. Ο ζηλότυπος βρίσκεται διαρκώς σε μία διαδικασία εξευτελισμού και αμφισβήτησης της σχέσης του και του συντρόφου του. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματική αποσύνδεση και ψυχική κόπωση, φέρνοντας τριβές στους συντρόφους, ακόμα και την διάλυση μιας σχέσης. Στην περίπτωση που κάποιος εμφανίζει ζηλότυπες τάσεις είναι χρήσιμο να κινητοποιηθεί στην αναζήτηση βοήθειας από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας.
Πώς να διαχειριστείτε την ζήλια που νιώθετε για τον σύντροφο σας;
- Αναγνωρίστε το αίσθημα της ζήλιας και σκεφτείτε τι ακριβώς σας κάνει να ζηλεύετε και πού μπορεί να βασίζεται
- Επικοινωνείστε τις σκέψεις και τα δυσφορικά συναισθήματα σας με τον σύντροφο σας και εξηγήστε ποιες συμπεριφορές του σας προβληματίζουν
- Σκεφτείτε ποια μπορεί να είναι τα στοιχεία της σχέσης σας που δυσλειτουργούν και θα θέλατε να τα «δουλέψετε» μαζί σαν σύμμαχοι για να τα βελτιώσετε
- Δώστε χώρο στον σύντροφο σας να μιλήσει και ακούστε τον, χωρίς διάθεση κατηγορίας ή αμφισβήτησης
- Προσπαθήστε να μην προσκολλάστε στον σύντροφο σας και ενισχύστε την αυτονομία σας
- Δώστε χρόνο και προσοχή στην αυτοφροντίδα και την προσωπική σας εξέλιξη
- Αναζητήστε την βοήθεια ενός ειδικού αν αισθάνεστε ότι δεν μπορείτε να το διαχειριστείτε
Διδυμοπούλου Αγγελική
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια CBT
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.
Learn More
Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη: Ψυχική, Σεξουαλική υγεία και Σχέσεις
Τα λόγια της Ε., 26 ετών, που ζει με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 τα τελευταία 4 χρόνια
“Πριν τη διάγνωση του διαβήτη είχα σταθερά καλή σεξουαλική ζωή, δεν είχα ιστορικό σε μυκητιάσεις ή ξηρότητα. Τους μήνες που άρχισε μάλλον να υπάρχει η νόσος, χωρίς να έχω τη διάγνωση, είχα για 5 μήνες συνεχόμενες μυκητιάσεις στον κόλπο για τις οποίες λάμβανα θεραπείες, κατόπιν επισκέψεων στον γιατρό, το ίδιο και ο σύντροφός μου.
Βέβαια, επειδή είχαμε μονογαμική σχέση για καιρό και είχαμε ελεύθερες επαφές αυτό μας έβαζε συνέχεια στην ίδια κατάσταση με τις αλληλο-μολύνσεις, ενώ εγώ είχα ξηρότητα στον κόλπο και έντονες συγκρούσεις μαζί του, επειδή δεν ήμουν διεγερμένη, πονούσα και υπήρχαν εκκρίσεις κατά τη διάρκεια της επαφής, που μόλις το αντιλαμβανόμουν ένιωθα αηδία, ήθελα να ντυθώ και να φύγω…
Ο σύντροφός μου με χρέωνε ότι δεν θέλω το σεξ μαζί του, ενώ εγώ δεν ένιωθα καθαρή, ένιωθα άρρωστη, χωρίς σεξουαλική επιθυμία. Ωστόσο, με τον συγκεκριμένο άνθρωπο το συναισθηματικό κομμάτι δεν πήγαινε καλά, οπότε και αυτό μπορεί να με απωθούσε, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν έδειχνε κατανόηση σε κάνενα επίπεδο. Μου έχει μείνει σαν μία αρκετά άσχημη περίοδος. ‘Ημουν 22 χρονών, μόλις είχα πάρει το πτυχίο μου, ήταν μία περίοδος που είχα φανταστεί ότι θα ένιωθα πιο δυνατή και πιο δημιουργική και σε συνδυασμό με το ότι δεν μπόρεσα να βρω άμεσα μία δουλειά στον κλάδο μου, αφήνοντας την ημιαπασχόληση που είχα πριν, είχα άπλετο χρόνο, κάτι που δεν επιδίωκα γενικά, με πάρα πολλές επισκέψεις σε γιατρούς.
Μετά τις επαναλαμβάνόμενες ιατρικές επισκέψεις βρέθηκε πολύ ανεβασμένο το σάκχαρο. Ένιωθα φθαρτή και θυμό, ότι σε αυτή την ηλικία δεν θα έπρεπε να ασχολούμαι με την υγεία μου και εν τέλει με το ζάχαρό μου, θα έπρεπε να περνάω καλά, όλος ο περίγυρός μου έκανε κάτι άλλο κι εγώ είχα να πάω για τρίτο υπέρηχο και να μου τρυπήσουν 8η φορά οι γιατροί το χέρι…
Μόλις σταθεροποίηκε η κατάσταση , γνώριζα πια τι έχω και τι μπορώ να κάνω γι’αυτό, εντάχθηκε ως μέρος της ρουτίνας μου, όπως πλένουμε τα δόντια μας όλοι οι άνθρωποι, εγώ νιώθω απλά ότι έχω να κάνω και την ινσουλίνη μου. Φροντίζω τον εαυτό μου, προσπαθώ να έχω σταθερά τη γυμναστική 3 φορές την εβδομάδα και να περπατάω, δύσκολο κάποιες φορές με την δουλειά να προσέχω απόλυτα τη διατροφή μου, αλλά το προσπαθώ. Η σεξουαλική ζωή έκτοτε δεν αντιμετώπισε κάνενα πρόβλημα.”
Η Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη αποτελεί μία εκστρατεία, που στοχεύει στην ευαισθητοποίηση για τον σακχαρώδη διαβήτη (ΣΚ). Χρησιμεύει ως μια σημαντική υπενθύμιση και επαγρύπνηση ότι ο επιπολασμός αυξάνεται παγκοσμίως.
Η ημερομηνία 14 Νοεμβρίου είναι αφιερωμένη στην γέννηση του Frederick Banting, γιατρού και ζωγράφου, ο οποίος μαζί με τον επιστήμονα Charles Best, προσέφεραν πρώτοι τον Οκτώβριο του 1921 την ιδέα που οδήγησε στην ανακάλυψη της ινσουλίνης.
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης, που επηρεάζει σχεδόν 415 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, είναι μια χρόνια μεταβολική νόσος, η οποία επιδρά αρνητικά στην ποιότητα ζωής. Οφείλεται σε μειωμένη έκκριση ή μειωμένη δράση της ινσουλίνης ή και των δύο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ολική (διαβήτης τύπου 1) ή μερική έλλειψη ινσουλίνης (διαβήτης τύπου 2). Ο ΣΔ τύπου 1 (πρώην ινσουλινοεξαρτώμενος ή νεανικός διαβήτης) είναι το πιο συχνό μεταβολικό νόσημα στην παιδική ηλικία, ένα πρόβλημα ιατρικό και παράλληλα κοινωνικό.
Οι πάσχοντες, προκειμένου να αποφύγουν τις επιπλοκές της ασθένειας και να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους, χρειάζεται να αναπροσαρμόσουν την ρουτίνα τους και να ενσωματώσουν στην καθημερινότητα τη δική τους θεραπεία.
Μπορεί να αισθάνεστε ότι υπάρχουν τρία «πρόσωπα» σε μία σχέση με ένα διαβητικό άτομο– εσείς, το άλλο άτομο και η ίδια η πάθηση.
Η συνεχής παρακολούθηση του σακχάρου στο αίμα, η χορήγηση της ινσουλίνης, ο προγραμματισμός του επόμενου γεύματος και των σωματικών συμπτωμάτων, που μαθαίνει να παρακολουθεί το άτομο με διαβήτη, ώστε να ανταποκρίνεται στην φροντίδα του εαυτού του, μπορεί να φέρουν εξάντληση, απορία, εκνευρισμό, τόσο στον ίδιο τον άνθρωπο, όσο και στη σχέση του. Από τους γάμους έως τις φιλίες, τα ραντεβού μέχρι την επαγγελματική ζωή, ο διαβήτης φαίνεται να δίνει το παρόν σε κάθε πτυχή των σχέσεων.
Σε έρευνα για τις χρόνιες παθήσεις, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες δήλωσαν πώς η αυτοφροντίδα τους επηρέαζε αρνητικά τις σχέσεις τους.
Άραγε πόσο σημαντικό είναι, σε κάθε περίπτωση που ένα κοντινό μας πρόσωπο, πόσο μάλλον ο σύντροφός μας, ζει με ένα χρόνιο νόσημα, σωματικό ή ψυχικό, εμείς να γνωρίζουμε:
- Τι είναι η συγκεκριμένη νόσος;
- Τι συναισθήματα μπορεί να δημιουργεί;
- Πώς μπορούμε να συμβάλλουμε ενεργά στη φροντίδα, ακόμη κι αν αυτό συνεπάγεται τον έμμεσο, αλλα πολύτιμο, τρόπο ψυχικής ενθάρρυνσης και στήριξης;
Η σημασία της ψυχοεκπαίδευσης:
Είτε είμαι γονέας, φίλος ή σύντροφος οφείλω να γνωρίζω τι συμβαίνει στον αγαπημένο μου. Αν ρωτήσουμε τα άτομα με χρόνια νοσήματα ποιος πραγματικά νιώθουν ότι κατανοεί τι είναι αυτό που έχουν, οι απαντήσεις θα μας απογοητεύσουν.
Η Ψυχοεκπαίδευση αποτελεί μια ψυχοθεραπευτική παρέμβαση με τρεις βασικούς πυλώνες την:
- Ενημέρωση για τη νόσο
- Εκπαίδευση σε δεξιότητες επικοινωνίας, αποτελεσματικής επίλυσης των προβλημάτων, αντιμετώπισης του στρες και βελτίωσης των διαπροσωπικών σχέσεων
- Υποστήριξη ασθενών και οικογενειών για την αντιμετώπιση των συνεπειών της νόσου στην καθημερινή ζωή
Όπως είχε πει και ο Oliver Sacks, Βρετανός νευρολόγος (1933-2015), “Εξετάζοντας την ασθένεια, αποκτούμε γνώση για την ανατομία και τη φυσιολογία της ασθένειας. Εξετάζοντας το άτομο με την ασθένεια, αποκτούμε γνώση για τη ζωή.”.
Ευχαριστώ πολύ την Ε. για την εμπιστοσύνη και το μοίρασμα της δικής της ιστορίας, που αποσκοπεί να δώσει δύναμη σε κάθε άνθρωπο, ο οποίος ενδέχεται να βρει τον εαυτό του σε σημεία του δικού της βιώματος.
Δήμητρα Καρυοφύλλη
Κλινική Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.
Η μοναξιά στην παιδική ηλικία…μας φέρνει πιο κοντά στην ψυχική διαταραχή;
Το παιδί έχει ανάγκη τον γονιό του και όχι το κινητό του. Αρκεί μία βόλτα έξω για να δούμε παιδικά πρόσωπα φωτισμένα από μία οθόνη κινητού ή τάμπλετ και βυθισμένα σε έναν κόσμο αποξένωσης. Μπορεί να μας εντυπωσιάζουν οι γνώσεις ενός 5χρονου παιδιού, που έχει ήδη μάθει άπταιστα αγγλικά μέσα από τα βιντεάκια που παρακολουθεί, έχουμε όμως αναρωτηθεί ποιο είναι το κόστος για όλο αυτό; Γιατί το παιδί βλέπει περισσότερο οπτικό υλικό, παρά δημιουργεί με τη φαντασία του; Ποιος έφηβος θα γίνει αυτό το παιδάκι, που μεγαλώνει μόνο;
Ποια ήταν η τελευταία φορά που είδατε ένα μωρό «παρκαρισμένο» στο καρότσι του με το ταμπλετ στα 20 εκατοστά, «τι ήσυχο!», θα έλεγε κανείς. Η μοναξιά μας απειλεί όλους. Η εποχή της τεχνολογίας μας ένωσε με ανθρώπους, που μας χώριζαν διαφορετικές ήπειροι, μας συνέδεσε σε δευτερόλεπτα με την άλλη άκρη του κόσμου, μας έμαθε ότι η γνώση είναι προσβάσιμη για όλους, ταυτόχρονα, όμως, μας απομάκρυνε, μας μαγνήτισε, μας υπνώτισε και μας έβαλε στο «καζάνι του εθισμού», που βράζει σιγά σιγά, σε μία ρουτίνα που ο καθένας μας ξαπλώνει στο κρεβάτι με τον σύντροφό του και μας χωρίζει ένα διάφανο τοίχος, αυτό της αδιαφορίας.
Η μοναξιά είναι σχετικά συχνή, τόσο στα παιδιά, όσο και στους ενήλικες! Σύμφωνα με μελέτες, το 11-27% των παιδιών, ηλικίας 10-15 ετών, ανέφεραν ότι αισθάνονται μοναξιά στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ περισσότερο από το 40% των Αμερικανών όλων των ηλικιών δήλωσαν επίσης ότι βιώνουν αισθήματα μοναχικότητας. Η αντιληπτή μοναξιά σχετίζεται επίσης με σημαντική αύξηση του κινδύνου πρόωρης θνησιμότητας, ανεξάρτητα από το εισόδημα, την εκπαίδευση, το φύλο και την εθνικότητα, κάτι που φανερώνει ότι μας αφορά όλους ανεξαιρέτως!
Μια διαχρονική ανάλυση τεσσάρων εθνικά αντιπροσωπευτικών δειγμάτων των ΗΠΑ έδειξε την επίδραση της κοινωνικής απομόνωσης σε διάφορους βιοδείκτες καρδιαγγειακής νόσου, συμπεριλαμβανομένης της υπέρτασης, του δείκτη μάζας σώματος, της περιφέρειας μέσης και της φλεγμονής, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής. Το μέγεθος αυτής της επίδρασης είναι συγκρίσιμο με αυτό του καπνίσματος, της παχυσαρκίας ή της σωματικής αδράνειας!
Η παιδική μοναξιά θα μπορούσε να σχετίζεται μακροπρόθεσμα με προβλήματα ψυχικής υγείας;
Η μοναξιά είναι, εξ ορισμού, μια υποκειμενική, εσωτερική κατάσταση του νου. Πρόκειται για μία δυσάρεστη συναισθηματική απάντηση στην αντιληπτή απομόνωση. Μπορεί να θεωρηθεί και ως ένας μηχανισμός που μας παρακινεί από το να αναζητήσουμε κοινωνικές συνδέσεις, ωστόσο μπορεί κάποιος να αισθάνεται μόνος ακόμη και όταν περιβάλλεται από άλλους ανθρώπους.
Τα αποτελέσματα έρευνας που δημισιεύτηκε το 2023 στο Psychological Medicine φανέρωσαν πώς η μοναξιά, που μπορεί να βιώσουμε ως παιδιά, συνδέεται με αγχώδεις και καταθλιπτικές διαταραχές σε νεαρούς ενήλικες, υποδηλώνοντας ότι έχει μακροπρόθεσμο κόστος όσον αφορά την ψυχική υγεία. Αυτή η μελέτη υπογράμμισε τη σημασία της έγκαιρης παρέμβασης για την πρόληψη της μοναξιάς και των συνεπειών της με την πάροδο του χρόνου.
Προς όλους τους γονείς του σήμερα και του αύριο, το να μεγαλώνουμε ένα παιδί έχει πολλές δυσκολίες και υπέρογκες ευτυχίες. Ακόμη και μία ποιοτική ώρα είναι σημαντική για ένα παιδί που μεγαλώνει και έχει ανάγκη τους σημαντικότερους ανθρώπους της ζωής του, τους γονείς του!
Παίξτε μαζί του, κάντε βόλτα στη φύση, αγκαλιαστείτε και εκφράστε την αγάπη σας προσφέροντάς του το πολυτιμότερο και ακριβότερο δώρο: χρόνο!
Δήμητρα Καρυοφύλλη
Κλινική Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.
Τα φάρμακα της στύσης μειώνουν κατά 60% το ρίσκο εμφάνισης Alzheimer
Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μια χρόνια, εξελικτική νευροεκφυλιστική νόσος που πήρε το όνομα της από τον Γερμανό ψυχίατρο Αλοΐσιο Αλτσχάιμερ ο οποίος παρουσίασε την πρώτη μελέτη περίπτωσης προ-γεροντικής άνοιας. Είναι πιο συχνή σε άτομα άνω των 65 ετών, ενώ αντιστοιχεί στο 60-70% των συνολικών περιστατικών άνοιας και σχετίζεται με την έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών. Συγκεκριμένα, τα βασικά συμπτώματα που προκύπτουν λόγω της εκφύλισης περιοχών του εγκεφάλου, είναι η δυσκολία ανάκλησης πρόσφατων γεγονότων (ως πρόωρο σύμπτωμα), xωρικός και χρονικός αποπροσανατολισμός, η απώλεια γλωσσικών δεξιοτήτων και κρίσης, η εμφάνιση εμμονών, οι συναισθηματικές διακυμάνσεις, η παρορμητική συμπεριφορά, που οδηγούν σε σταδιακή έκπτωση της λειτουργικότητας του ασθενούς. Η συμπτωματολογία διαφέρει ανάλογα με το στάδιο στο οποίο βρίσκεται ο ασθενής (τα 4 στάδια Αλτσχάιμερ είναι: το πρόδρομο, το πρώιμο, το μέσο και το όψιμο).
Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε το Μάιο του 2023 στο επιστημονικό βιβλίο “Caring is Sharing — Exploiting the Value in Data for Health and Innovation”, έδειξε πως η σιλδεναφίλη μειώνει κατά 60% τον κίνδυνο εμφάνισης Alzheimer, ενώ η αναλογία στους άνδρες και τις γυναίκες ήταν 62% και 47% αντίστοιχα. Συγκεκριμένα, η μελέτη αυτή συγκέντρωσε δεδομένα από 5.777 άτομα άνω των 65 ετών, ενώ διαμορφώθηκαν 4 γκρουπ, με βάση τον αν έπασχαν από αλτσχαιμερ και αν λάμβαναν σινδεναφίλη. Τα αποτελέσματα αυτά συμφωνούν και με άλλες επιστημονικές μελέτες που έχουν γίνει στο παρελθόν για τη συγκεκριμένη συσχέτιση, όπως εκείνη που αναφέρθηκε στη σελίδα του τμήματος της ιατρικής του Πανεπιστημίου του Harvard, αναφέροντας πως σε δείγμα περίπου 7 εκ. ανθρώπων, εκείνοι που έκαναν χρήση σιλδεναφίλης είχαν 69% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν Αλτσχάιμερ τα προσεχή 6 χρόνια, σε σχέση με εκείνους που δεν έκαναν χρήση του φαρμάκου. Οι μελετητές εξέτασαν τα εγκεφαλικά κύτταρα των ασθενών και βρήκαν πως εκείνοι που έκαναν χρήση είχαν μεγαλύτερη αύξηση εγκεφαλικών κυττάρων και πιο αργό σχηματισμό νευροϊνιδιακών κόμβων-neurofibrillary tangles (NFTs) στον εγκέφαλο, που αποτελούν βιοδείκτη της εμφάνισης νόσου.
Ο προτεινόμενος μηχανισμός πίσω από τα αποτελέσματα των ερευνών για τις μειωμένες πιθανότητες εμφάνισης της νόσου λόγω χρήσης σιλδεναφίλης, αναφέρεται πως σχετίζεται με το γεγονός ότι οι κροταφικοί λοβοί ασθενών Αλτσχάιμερ έχουν αυξημένα επίπεδα πρωτεϊνών που ρυθμίζονται από τα PDE5. Συγκεκριμένα οι αναστολείς PDE ρυθμίζουν τα μονοπάτια κυτταρικής σηματοδότησης μέσω της αύξησης της κυκλικής μονοφωσφορικής αδενοσίνης (cAMP) και της μονοφωσφορικής γουανοσίνης (cGMP). Τα PDE5 εμπλέκονται στη ρύθμιση της της μονοφωσφορικής γουανοσίνης (cGMP) η οποία σχετίζεται με τη χαλάρωση των λείων μυών.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως τα μέχρι τώρα αποτελέσματα των ερευνών μιλούν για συσχέτιση μεταξύ σιλδεναφίλης και μειωμένου ρίσκου εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ, ενώ θα πρέπει να υπάρξουν περισσότερες τυχαιοποιημένες κλινικές έρευνες για να εξαχθούν τα αποτελέσματα με ασφάλεια.
Παπαδόπουλος Περικλής
Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπευτής CBT
Επιστημονικός Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ
Βιβλιογραφικές Αναφορές:
1. Huo, X., & Finkelstein, J. (2023). Using Big Data to Uncover Association Between Sildenafil Use and Reduced Risk of Alzheimer’s Disease. In Caring is Sharing–Exploiting the Value in Data for Health and Innovation (pp. 866-870). IOS Press.
2. https://www.health.harvard.edu/mens-health/erectile-dysfunction-drug-may-lower-alzheimers-risk
Learn More
Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου του Μαστού: Η γυναίκα γιορτάζει την υγεία της!
Από το 1985 ο Οκτώβριος καθιερώθηκε ως μήνας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του μαστού, ενώ σήμερα είναι η Παγκόσμια Ημέρα!
Ο μαστός ετυμολογικά και ανατομικά μας δίνει τη σημασία του γαλακτοφόρου αδένα των θηλαστικών. Ιστορικά, οι γυναικείοι μαστοί «συγκίνησαν» την τέχνη, αφού ζωγράφοι, γλύπτες και ποιητές, τους χρησιμοποίησαν ως σύμβολο θηλυκότητας, ομορφιάς, μητρότητας που δίνει ζωή, αλλά και ως σεξουαλικό σύμβολο, πηγή απόλαυσης και ευχαρίστησης.
Υπολογίζεται ότι 1 στις 8 γυναίκες παγκοσμίως θα παρουσιάσει καρκίνο μαστού σε κάποια φάση της ζωής της, ενώ στην Ελλάδα αναφέρονται περίπου 7.772 νέες διαγνώσεις ανά έτος, αποτελώντας την πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο σε γυναίκες. Ποιο, όμως, είναι το πιο δυνατό «όπλο» ενάντια στη νόσο; Οι μέθοδοι διάγνωσης και θεραπείας έχουν εξελιχθεί σημαντικά, ώστε να είναι δυνατή η ανίχνευση σε πρώιμο στάδιο, οπότε και οι πιθανότητες να αντιμετωπιστεί με επιτυχία αυξάνονται σημαντικά, αγγίζοντας έως και το 97%!
Πρώτη στάση, η ενημέρωση και δεύτερη η πρόληψη, δύο μηνύματα που αποτελούν δικαίωμα της γυναίκας από την εφηβική ακόμα ηλικία. Ο καρκίνος του μαστού προλαμβάνεται δευτερογενώς, δηλαδή με την έγκαιρη διάγνωση, ακόμη και πριν γίνει ψηλαφητός, μέσα από τον υπέρηχο μαστού για τις νεότερες γυναίκες άνω των 25 ετών και την μαστογραφία για τις άνω των 35, αλλά και πολύ νωρίτερα, εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό.
Ο τρόπος ζωής μας «ακολουθεί», μέσα από την αυτοφροντίδα, δηλαδή την υγιεινή διατροφή, τη σωματική άσκηση, την αποφυγή αλκοόλ, καπνού, τοξικών ουσιών, ορμονικών σκευασμάτων, της πολυφαρμακίας χωρίς ιατρική οδηγία και καθοδήγηση, καθώς βεβαίως και της παχυσαρκίας. Έτσι, λοιπόν, προσφέρουμε στον εαυτό μας μια καλύτερη υγεία, ψυχική και σωματική, «χρίζοντας» την πρόληψη μέθοδο θεραπείας, που μας δίνει, χωρίς ιατρική παρέμβαση, πολλά χρόνια καλής ποιότητας ζωής.
Ακόμα κι αν η νόσος μας χτυπήσει την πόρτα, λύση υπάρχει. Η σταθερή ψυχολογία, το υποστηρικτικό δίκτυο, μα πάνω απ’ όλα η ίδια της η δύναμη, θα την φέρουν πιο κοντά στην ίαση. Τι αισθάνεται μία γυναίκα που έρχεται αντιμέτωπη με τη διάγνωση; Η ανησυχία, ο φόβος για τη ζωή, ανασφάλεια και αβεβαιότητα για το αύριο, τα παιδιά που έχει ή που δεν πρόλαβε να κάνει μέχρι τη στιγμή της διάγνωσης, το «γιατί σε μένα;», έρχονται να κλονίσουν τον ψυχισμός της και να την ενσωματώσουν σε ένα σήμερα που δεν είχε φανταστεί.
Οι γυναίκες που νόσησαν από καρκίνο του μαστού, βγήκαν πιο δυνατές, γέμισαν με αισιοδοξία για τη ζωή και αγάπη για το αύριο, τόσο του εαυτού τους, όσο και του περιβάλλοντός τους!
Δήμητρα Καρυοφύλλη, Κλινική Ψυχολόγος
Αγγελική Διδυμοπούλου, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια CBT
Περικλής Παπαδόπουλος, Κλινικός Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής CBT
Θάνος Ασκητής Ψυχίατρος – Σεξολόγος, Διευθυντής του Ι.Ψ.Σ.Υ.
Learn More
Κακοποίηση: Μία άλλη όψη του νομίσματος, πηγαίνοντας από τον κίνδυνο στην προστασία
Το φλερτ είναι μία όμορφη συνθήκη που φέρνει κοντά δύο ανθρώπους. Αφορά την έκφραση λεκτικής ή μη λεκτικής επικοινωνίας προς έναν άλλο άνθρωπο, που μας ελκύει. Στην εποχή μας παρατηρούμε μία τάση να το προσεγγίζουμε σαν ιδέα με δεύτερες σκέψεις. Από τη μία, υπάρχει ο φόβος της απόρριψης, άρα δεν φλερτάρω, γιατί φοβάμαι ότι θα εισπράξω το «όχι» και στην αντίθετη όχθη, η φοβία και καχυποψία πώς το άτομο που με φλερτάρει μπορεί να με βλάψει.
Τα περιστατικά βίας, κακοποίησης, ακόμα και δολοφονίας, που γίνονται όλο και περισσότερο γνωστά, μέσα από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης να τα αναπαράγουν σε μεγάλο βαθμό, αναμφίβολα μας φέρνουν αντιμέτωπους με δυσπιστία. Δημιουργείται, λοιπόν, ένα ερώτημα ποια είναι τα όρια μεταξύ του φλερτ και της συμπεριφοράς που καταπατάει τα όριά μου;
Η ισορροπία βρίσκεται κάπου στη μέση. Παρατηρούμε πως αρκετοί άνθρωποι πια διστάζουν να μιλήσουν, να ανοιχτούν, να πουν ένα κοπλιμέντο σε ένα άλλο άτομο. Θα λέγαμε ότι ζούμε μία εποχή των άκρων, από τη μία βλέπουμε τη σεξουαλική απελευθέρωση του ανθρώπου και από την άλλη ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον συντηρητισμό, τον δισταγμό και τον φόβο.
Τι οφείλει να προσέχει, καθένας από εμάς, όταν κάνει μία νέα γνωριμία ή και σχέση; Σε μία νέα γνωριμία πράγματι δεν μπορούμε να ξέρουμε ποιος είναι ο άνθρωπος που έχουμε απέναντί μας, ποιες οι προθέσεις τους και ποιος ο χαρακτήρας του. Υπάρχει, όμως, κάτι που ξέρουμε και αυτό είναι τα δικά μας όρια, οι δικοί μας κανόνες συμπεριφοράς, τόσο για εμάς τους ίδιους, όσο και για πράξεις που εισπράττουμε από φίλους, οικογένεια και συντρόφους.
Στην εποχή μας υπάρχει μία τάση να δαιμονοποιούμε και να γιγαντώνουμε το κακό. Μία κακοποίηση είναι πάντα και για όλους μας απαράδεκτη, κατακριτέα και προσδοκούμε την τιμωρία του ανθρώπου που δεν σεβάστηκε ή/και έβλαψε τον άλλο. Ωστόσο, δεν δίνουμε βάση στο σημαντικότερο, στα «καμπανάκια» που μας χτυπούν πριν έρθει η κακιά στιγμή.
Αδιαμφισβήτητα δεν μπορούμε πάντα και δυστυχώς να προλάβουμε τα δυσάρεστα γεγονότα, η πρόληψη, όμως, μέσω της ενημέρωσης, μπορεί να δημιουργήσει την μεγαλύτερη «ασπίδα» προστασίας.
Μία σχέση ξεκινάει να είναι κακοποιητική ένα πρωί ή υπήρχαν σημάδια από πριν; Στην πλειοψηφία, υπάρχουν σημάδια τα οποία, είτε εν αγνοία μας, είτε εν γνώση μας αγνοούμε. Εν αγνοία εννοούμε όταν ένας άνθρωπος μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον κακοποίησης, είτε λεκτικής, είτε σωματικής δύνεται αυτό να το μεταβιβάσει στη δική του ζωή, τη δική του οικογένεια, τα δικά του πρότυπα συμπεριφοράς και συνθήκης.
Ο πραγματικός αριθμός των περιστατικών κακοποίησης εκτιμάται ότι είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που δείχνουν οι έρευνες. Δυστυχώς όταν μία πόρτα κλείνει, μαζί της «παίρνει» και όλη την αλήθεια που έχει ένα σπίτι, ένα ζευγάρι, μία οικογένεια.
Αν έχω μάθει να σέβομαι εγώ ο ίδιος το σώμα μου, να προστατεύομαι μέχρι το σημείο που μπορώ, να παρατηρώ τι δεν μου αρέσει και τι παραβιάζει τα δικαιώματά μου, οφείλω στον εαυτό μου να προστατευτώ και αν χρειαστεί να ζητήσω βοήθεια!
Μέσα από την ενημέρωση και την πρόληψη προστατεύεται και το θύμα και ο θύτης. Προφανώς υπερασπιζόμαστε τον άνθρωπο που είναι το θύμα, όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο θύτης είναι ένας άνθρωπος με ψυχοπαθολογία, προβλήματα άλυτα, που κάνει κακό στους άλλους, αλλά και στον εαυτό του.
Δήμητρα Καρυοφύλλη
Κλινική Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.
Μάθε πώς δρα η άσκηση ενάντια στην κατάθλιψη!
Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι ψυχικές δυσκολίες, όπως το άγχος και η κατάθλιψη, έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, λόγω των οικονομικών και ψυχοκοινωνικών πιέσεων. Η πανδημία COVID-19, για παράδειγμα, επηρέασε την ψυχική υγεία πολλών ανθρώπων.
Η ανάγκη για αποτελεσματικές στρατηγικές προσέγγισης εξακολουθεί να είναι επιτακτική, ενώ είναι σημαντικό να θυμόμαστε πώς κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός και για το λόγο αυτό ακολουθούμε μία εξατομικευμένη αξιολόγηση και θεραπεία. Η φαρμακευτική αγωγή με αντικαταθλιπτικά θεωρείται, δίπλα στην ψυχοθεραπεία, θεραπεία πρώτης γραμμής με αποτελεσματικότητα, όχι, όμως, στον ίδιο βαθμό σε κάθε άνθρωπο. Πώς θα μας ακουγόταν αν λέγαμε ότι μια ενδιαφέρουσα εναλλακτική θεραπεία είναι η άσκηση;
Έρευνες έχουν δείξει ότι στην ήπια έως μέτρια κατάθλιψη η επίδραση των παρεμβάσεων άσκησης είναι συγκρίσιμη με την αντικαταθλιπτική φαρμακευτική αγωγή και την ψυχοθεραπεία, με τα μεγαλύτερα αποτελέσματα για την αερόβια άσκηση, με τουλάχιστον μέτρια ένταση, υπό την επίβλεψη επαγγελματιών άσκησης, ενώ για τη σοβαρή κατάθλιψη οι παρεμβάσεις άσκησης φαίνεται να αποτελούν πολύτιμη συμπληρωματική θεραπεία!
Σε ψυχοκοινωνικό και συμπεριφορικό επίπεδο, η φαρμακευτική αγωγή και η άσκηση αποτελούν αντίθετους τύπους παρεμβάσεων, ενώ επιπλέον διαφέρουν ως προς τις υποκείμενες παθοφυσιολογικές μεταβολές και, κατά συνέπεια, ως προς τις επιπτώσεις τους στη σωματική υγεία.
Η θεραπεία με αντικαταθλιπτικά απαιτεί από τους ασθενείς να τηρούν τη συνταγογραφούμενη φαρμακευτική τους αγωγή, αλλά αυτό δεν έχει αντίκτυπο στις καθημερινές συμπεριφορές. Αντίθετα, η άσκηση αντιμετωπίζει με άμεσο τρόπο τον καθιστικό τρόπο ζωής, που συναντάμε συχνά σε άτομα με καταθλιπτικές και αγχώδεις διαταραχές, ενθαρρύνοντάς τα να:
- βγουν έξω
- θέσουν προσωπικούς στόχους
- βελτιώσουν τη φυσική τους κατάσταση
- συμμετάσχουν σε μια ομαδική δραστηριότητα
Πρόσφατη έρευνα του 2023 που δημοσιεύτηκε στο Journal of Affective Disorders μελέτησε την επίδραση της αντικαταθλιπτικής αγωγής και της θεραπείας με άσκηση, σε άτομα που πληρούσαν τα κριτήρια διάγνωσης κατάθλιψης ή/και αγχώδους διαταραχής. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα ποσοστά ύφεσης της καταθλιπτικής συμπτωματολογίας ήταν συγκρίσιμα, ωστόσο, οι ομάδες διέφεραν σημαντικά ως προς τη σωματική υγεία, με την ομάδα που επέλεξε την άσκηση να παρουσιάζει βελτιωμένο προφίλ ως προς το βάρος, την περίμετρο μέσης, την αρτηριακή πίεση, τον καρδιακό ρυθμό και την μεταβλητότητά του.
Ως επαγγελματίες ψυχικής υγείας είμαστε εδώ για να ακούσουμε, να καταλάβουμε και να στηρίξουμε τον άνθρωπο που έχουμε απέναντί μας, με σεβασμό στους ρυθμούς και τις δυνατότητές του. Να θυμάστε πώς:
- Ένα μικρό βήμα προς την άσκηση μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά για την ψυχική και σωματική μας υγεία.
- Ένας περίπατος στη φύση και η έκθεση στον ήλιο μπορεί να αναζωογονήσει τη διάθεσή μας.
- Διαλέγουμε κάτι που μας αρέσει πραγματικά, όπως χορός, γιόγκα ή περπάτημα με τον τετράποδο φίλο μας.
- Η άσκηση απελευθερώνει ενδορφίνες που βελτιώνουν τη διάθεση και μειώνουν το άγχος.
Όπως είχε πει και ο Ιπποκράτης (Πατέρας της Ιατρικής 460-370 π.Χ.) ‘Το περπάτημα είναι το καλύτερο φάρμακο‘!
Δήμητρα Καρυοφύλλη
Κλινική Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.
Βουλβοδυνία: μια ιατρική πάθηση που απειλεί την ψυχική και σεξουαλική υγεία της γυναίκας
Η βουλβοδυνία (Vulvodynia) αποτελεί μια ιατρική πάθηση που προκαλεί έντονη δυσφορία στη γυναίκα που τη βιώνει και αναφέρεται στον πόνο, της ευρύτερης περιοχής του αιδοίου (γενικευμένος) ή σε συγκεκριμένη περιοχή, όπως στο άνοιγμα του κόλπου. Για να διαγνωστεί μια γυναίκα με βουλβοδυνία, ο πόνος θα πρέπει να διαρκεί για τουλάχιστον 3 μήνες, ενώ εκτός του πόνου, στη συμπτωματολογία αναφέρεται το αίσθημα τσιμπήματος, καψίματος, ο κνησμός και το τσούξιμο, ενώ η αιτιοπαθογένια δεν είναι ακόμη γνωστή. Αξίζει να αναφερθεί πως η συμπτωματολογία δεν εμφανίζεται μόνο κατά την σεξουαλική επαφή. Ως προς την κλινική εικόνα τα συμπτώματα είναι ποικίλης βαρύτητας, από μέτρια έως σοβαρά, χρόνια ή οξέα Ο επιπολασμός κυμαίνεται από 8-16%, ενώ σύμφωνα με την βιβλιογραφία, υπολογίζεται πως το ποσοστό είναι μεγαλύτερο καθώς συχνά δίνεται λανθασμένη διάγνωση ή μπορεί να μην δοθεί από τον θεράποντα ιατρό η δέουσα σημασία.
Η βουλβοδυνία επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα και συχνότητα των σεξουαλικών επαφών, με τις γυναίκες συνήθως να νιώθουν σεξουαλική δυσφορία (sexual dysphoria) και μειωμένη σεξουαλική ικανοποίηση (sexual satisfaction) στην πλειονότητά τους λόγω του πόνου κατά την διείσδυση (δυσπαρευνία), ενώ σε κάποιες περιπτώσεις αναφέρεται και αδυναμία διείσδυσης του πέους στον κόλπο (κολεόσπασμος). Έχει βρεθεί υψηλή συσχέτιση με μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, μειωμένη διέγερση και κολπική εφύγρανση.
Σε ανασκόπηση 158 άρθρων, που δημοσιεύτηκε το 2023 στο επιστημονικό περιοδικό Sexual Medicine, οι 3 βασικές κατηγορίες εμποδίων που συναντά η γυναίκα με βουλβοδυνία είναι:
1.Ψυχοκοινωνικά εμπόδια (Psychosocial Barriers)
Τα ψυχολογικά εμπόδια αναφέρονται σε όλες εκείνες τις δυσκολίες που επηρεάζουν αρνητικά την ψυχική υγεία (mental health) και κατά συνέπεια την ποιότητα ζωής σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο (personal and social well-being). Οι ψυχοκοινωνικές δυσκολίες στη βουλβοδυνία έχουν στο επίκεντρο την προσμονή του πόνου (η γυναίκα σκέφτεται τα συμπτώματα ακόμα και όταν δεν τα βιώνει) που σχετίζεται με την καταστροφοποίηση, ενώ υπάρχει συννοσηρότητα με αγχώδεις εκδηλώσεις, καταθλιπτική συμπτωματολογία, μειωμένη αυτοαποτελεσματικότητα (self efficacy), αρνητική εικόνα σώματος και μειωμένη αυτοπεποίθηση, ενώ λιγότερο συχνά αναφέρεται και η μετατραυματική διαταραχή ως προϋπάρχουσα συνθήκη.
2. Διαπροσωπικά εμπόδια (Interpersonal barriers)
Σε αυτή την κατηγορία ανήκει η μειωμένη στήριξη από το σύντροφο, η δυσλειτουργική ρύθμιση του συναισθήματος (emotional regulation), η χαμηλή σχεσιακή ικανοποίηση (relationship and marital satisfaction) που έχει τις ρίζες της στην χαμηλή ποιότητα επικοινωνίας, την απουσία ή χαμηλή βαθμό ψυχικής επαφής (συναισθηματική σύνδεση) και σεξουαλικής ικανοποίησης, συνιστώσες που συνθέτουν το δυναμικό της σχέσης του ζευγαριού. Γυναίκες με διάγνωση βουλβοδυνίας, που σημείωσαν υψηλά επίπεδα έντασης βιωμένων συμπτωμάτων, είχαν μακροχρόνιες σχέσεις, ήταν μεγαλύτερες ηλικιακά, ενώ ανέφεραν χαμηλή ενσυναίσθηση του συντρόφου καθώς και πίεση για να εμπλακούν σεξουαλικά. Από τις γυναίκες που είχαν σεξουαλική επαφή ανέφεραν πως υπήρχε καταναγκαστική σεξουαλική εμπλοκή με σκοπό να αποφύγουν τη δυσαρέσκεια του συντρόφου. Επιπρόσθετα, η ρύθμιση του συναισθήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την έκφραση της δυσφορίας στο σχεσιακό πλαίσιο. Φάνηκε πως οι γυναίκες που είχαν δυσκολία να εκφραστούν συναισθηματικά και κατά συνέπεια να διαχειριστούν ένα δυσφορικό συναίσθημα, είχαν υψηλότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν εντονότερη και συχνότερη συμπτωματολογία.
3. Εξωτερικά εμπόδια (Structural and Environmental Barriers)
Η τρίτη κατηγορία περιγράφει όλες τις εξωτερικές δυσκολίες όπως καθυστερημένη διάγνωση, χαμηλή δέσμευση στην θεραπεία και δυσπιστία του υγειονομικού προσωπικού. Όσον αφορά την τελευταία υποκατηγορία αναφέρεται δυσκολία προσδιορισμού και αξιολόγησης της βουλβοδυνίας ως μια διακριτή ιατρική πάθηση. Η δυσκολία στην κλινική αξιολόγηση από το ιατρικό προσωπικό οφείλεται στην απουσία σωματικών σημείων (φανερά συμπτώματα).
Συνοψίζοντας, φαίνεται πως η ορθή διάγνωση της βουλβοδυνίας αποτελεί μια πρόκληση για τους κλινικούς. Μιας και τα αίτια δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρα, συνίσταται μια ολιστική θεραπευτική προσέγγιση που εστιάζει τόσο στην ανακούφιση του πόνου (σωματικά συμπτώματα), όσο και στη διαχείριση της συναισθηματικής δυσφορίας και την ενίσχυση της σεξουαλικής εικόνας της γυναίκας, με στόχο την αύξηση της ποιότητας ζωής.
Παπαδόπουλος Περικλής
Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπευτής
Επιστημονικός Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ.
Πηγή: Niedenfuehr, J., Edwards, M., & King, L. M. (2023). A scoping review: the psychosocial barriers that exist for people with vulvodynia. The Journal of Sexual Medicine, qdad035.
Learn More