Το διπλό μήνυμα μέσα στη σχέση
Η διττή σημασία ενός μηνύματος δεν αποτελεί μόνο το διφορούμενο, που περιέχει δύο διαφορετικές ερμηνείες ή το χάσμα λεκτικής και μη λεκτικής επικοινωνίας. Τα λόγια δηλαδή, που χαρακτηρίζονται από μια αντίφαση ανάμεσασε αυτό που το άτομο εκφράζει και σε αυτό που πραγματικά νιώθει. Η αντίφαση αυτή συνήθως, οφείλεται στο αίσθημα φόβου του προσώπου που είναι ο πομπός του μηνύματος. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στην ουσιαστική επικοινωνία της σχέσης και αμφιβολίες ή ανησυχίες στον δέκτη του μηνύματος. Στην θετική υπόθεση της διπλής ερμηνείας, τα μηνύματα έχουν ένα κρυφό μήνυμα, που μόνο ο ερωτικός σου σύντροφος έχει τους «κωδικούς» για να το ανοίξει…
Το διπλό μήνυμα της σχέσης 2 εραστών, συνθέτει την ζωτικότητα και την γοητεία του πάθους και της έλξης, μέσα σε μια κατάσταση δέσμευσης. Πολλές φορές τα μηνύματα αυτά παίρνουν την μορφή ερωτικής εξομολόγησης. Ήχοι που μιλούν, λέξεις χωρίς σύνταξη και σωστή γραμματική. Τι ορθογραφία να βάλεις άλλωστε σε ένα εκστασιασμένο από ηδονή βλέμμα ή σε ένα απαλό ερωτικό άγγιγμα που αφήνει έντονα σημάδια ευτυχίας! Τα μηνύματα είτε λεκτικά είτε μη λεκτικά γ ια να ανοιχτούν χρειάζονται τον σωστό συνδυασμό της ερωτικής φαντασίας και της προσμονής για επαφή. Αυτά τα μηνύματα δεν περιέχουν στοιχεία στρατηγικής, μόνο στοιχεία αγνής επιθυμίας. Ένα παρατεταμένο άγγιγμα δηλώνει πιο πολλά από όσα άλλοι βλέπουν. Αφήνει πίσω μια υπόσχεση και ερωτική επιβράβευση για την επόμενη φορά. Σε αυτό το σημείο η φαντασία χρωματίζει όλες τις ανθρώπινες αισθήσεις, μέσα σε ένα ερωτικό παιχνίδι.
Προσπαθείς να ψελλίσεις κάτι αλλά δεν μπορείς και αφήνεις να εννοηθούν όλα εκείνα που σε έχουν κατακλύσει, να ειπωθούν με τα μάτια, «που επίμονα μιλούν». Ένα αντίο στον/στην αγαπημένη, αντιτίθεται στην άβολη στάση του σώματός σου, προδίδοντας όλα εκείνα τα ανείπωτα. Ένα μήνυμα για να έχει ερωτικό περιεχόμενο θα πρέπει να έχει διττή σημασία: μιας που φαίνεται και μιας που σε αφήνει να φαντάζεσαι. Εκεί στέκεται το παιχνίδι “των εραστών” : στο σημείο που η επικοινωνία είναι τόσο κατακλυσμική όσο και ο απόλυτος έρωτας που σε διαπερνά.
Παπαδόπουλος Περικλής
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπευτής
Επιστημονικός Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ
Learn More
5 σημάδια μίας τοξικής σχέση
Σημασιολογικά, η λέξη «τοξικό» περιγράφει κάτι που δύναται να δηλητηριάσει τον οργανισμό μας. Μία τοξική σχέση περικλείει την επιβολή εξουσίας του ενός συντρόφου έναντι του άλλου, ο οποίος οδηγείται στην απώλεια της αυτοπεποίθησης, αλλά και σε σκέψεις αμφισβήτησης του εαυτού.
Τελευταία, ακούμε όλο και περισσότερο την κοινή γνώμη να «καταδικάζει» την τοξικότητα. Στην πραγματικότητα, όταν η κατάσταση αυτή αφορά την ίδια μας τη σχέση, τα όρια γίνονται δυσδιάκριτα. Ποια στοιχεία, λοιπόν, είναι αυτά που μπορούν να «δηλητηριάσουν» τη σχέση μας;
Η δυναμική μίας τοξικής σχέσης συχνά περιλαμβάνει μονόπλευρη δύναμη και έλεγχο. Η αναγνώριση και κατανόηση των σημαδιών θα μπορούσε να είναι το κλειδί για την αποφυγή:
- Άσκηση ελέγχου και απομόνωση από φίλους. Σε μία υποτιθέμενη προσπάθεια «αποκλειστικότητας», πάθους και τελικά χειραγώγησης, ο σύντροφος προσπαθεί να μας απομονώσει από το κοινωνικό – φιλικό μας περιβάλλον. Αυτή η τακτική μπορεί να περιλαμβάνει έμμεσες μεθόδους και όχι ξεκάθαρη τοποθέτηση (πχ να δηλώνει ότι δεν επιθυμεί να περνάμε χρόνο με φίλους).
- Αίσθημα ανικανοποίητου. Ένας τοξικός σύντροφος, συχνά, επιζητά κάτι παραπάνω, το οποίο ποτέ δεν έρχεται και ποτέ δεν είναι αρκετό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αισθανόμαστε ότι κάτι δεν κάνουμε σωστά, και τελικά χάνουμε την αυτοπεποίθησή μας και βυθιζόμαστε στην ανασφάλεια.
- Δεν αισθανόμαστε άνετα να μιλήσουμε με ειλικρίνεια. Καθώς οι σχέσεις προχωρούν, το ίδιο θα πρέπει να συμβαίνει και με το επίπεδο εμπιστοσύνης. Οι συζητήσεις στην αρχή μπορεί να είναι πιο επιφανειακές και χαλαρές όταν, όμως, είμαστε σε μια σχέση για μεγάλο χρονικό διάστημα και νιώθουμε ότι δεν μπορούμε να εκφραστούμε αληθινά, είναι σημάδι ότι κάτι δεν πάει καλά. Οι υγιείς σχέσεις οικοδομούνται στον αμοιβαίο σεβασμό και την εμπιστοσύνη.
- Αίσθημα ευθύνης και ανασφάλειας για την έκβαση της σχέσης. Οι υγιείς σχέσεις χαρακτηρίζονται από ισορροπία και αμοιβαία επένδυση. Εάν ανησυχούμε περισσότερο, νιώθουμε συνεχώς φόβο και αμφιβολία ότι θα διαπράξουμε κάποιο λάθος, που θα επηρεάσει αρνητικά τον δεσμό και επικεντρωνόμαστε στη διατήρηση της σχέσης με άγχος περισσότερο απ’ ότι ο σύντροφος, πρέπει να το ξανασκεφτούμε.
- Σε μία διαφωνία πάντα φταίμε, έχουμε άδικο και τα επιχειρήματά μας δεν φέρουν καμία ισχύ. Ο τοξικός σύντροφος τείνει να κατηγορεί και να απενοχοποιεί τον εαυτό του, θυματοποιείται και μετατοπίζει τις ενοχές στον άλλο. Παρουσιάζεται αλάνθαστος και ισχυρογνώμων.
Καθώς όλο και περισσότερες έρευνες μελετούν το γιατί οι τοξικές σχέσεις είναι τόσο δύσκολο να διακοπούν, γίνεται ολοένα και πιο προφανές ότι ο φόβος να μείνεις μόνος, οι απόψεις των άλλων, και η σκέψη να ξεκινήσεις από την αρχή, παίζουν σημαντικό ρόλο στο γιατί οι άνθρωποι επιλέγουν να παραμένουν και να υπομένουν τέτοιες συμπεριφορές. Οι τοξικές σχέσεις περιέχουν στοιχεία αλληλεξάρτησης, γι’ αυτό συχνά βυθιζόμαστε μέσα σε αυτό, αγνοούμε τυχόν «καμπανάκια», ακόμη και προειδοποιήσεις από αγαπημένα μας πρόσωπα, που βλέπουν ότι κάτι δεν πάει καλά.
Όσο δύσκολο κι αν είναι, μία τοξική σχέση δεν θα ευδοκιμήσει και προ πάντων δεν θα μας προσφέρει την ψυχική ηρεμία και ευτυχία που αποτελούν προϋπόθεση για τις οικείες υγιείς συντροφικές σχέσεις.
Δήμητρα Καρυοφύλλη
Κλινική Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.
Συζυγική εξουθένωση: Αναζωπυρώνοντας την χαμένη μας συντροφικότητα
Ένας έντονος τρόπος ζωής μπορεί να υποβάλλει τους ανθρώπους σε επίμονο άγχος, σε σημείο που να αισθανόμαστε άδειοι, κουρασμένοι, και εξουθενωμένοι, νιώθοντας ότι δεν μπορούμε να ανταπεξέλθουμε.
Ένα από τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίσουν τα ζευγάρια στην έγγαμη ζωή τους είναι η συζυγική εξουθένωση (marital burnout). Η συζυγική εξουθένωση, που προκαλείται από μακροχρόνιες συγκρούσεις μεταξύ των ζευγαριών, αυξάνει την επιθετική συμπεριφορά και μειώνει την αγάπη που είχαμε κάποτε ο ένας για τον άλλον, κάτι που τελικά μειώνει την ποιότητα της έγγαμης ζωής, μας αποξενώνει συναισθηματικά και σεξουαλικά και τελικά κυριαρχεί αίσθημα δυσαρέσκειας και θλίψης.
Η ρομαντική αγάπη συχνά εξαφανίζεται με την πάροδο του χρόνου. Η συζυγική εξουθένωση είναι ένας από τους κύριους λόγους για τις συζυγικές διαφορές που γεννούν διαμάχες και την έλλειψη οικειότητας. Η πιο σοβαρή μορφή συζυγικής εξουθένωσης οδηγεί σε κατάρρευση των σχέσεων και συχνά στο διαζύγιο. Σχετίζεται, επίσης, με τον τρόπο επικοινωνίας και τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων, καθώς τα ζευγάρια που είναι πιο ικανά σε αυτούς τους τομείς παρουσιάζουν λιγότερη εξουθένωση.
Όταν οι στρατηγικές αντιμετώπισης του άγχους γίνονται αναποτελεσματικές, ένα άτομο μπορεί να υποφέρει από χρόνιες σωματικές και ψυχικές δυσκολίες. Το αίσθημα κόπωσης, ο λήθαργος, η ανορεξία ή υπερκατανάλωση τροφής, χρόνιοι πονοκέφαλοι, κοιλιακοί πόνοι είναι μερικές από τις αιτίες της σωματικής εξουθένωσης. Τα αισθήματα απελπισίας, λύπης, κενού και κατάθλιψης ανήκουν στα συμπτώματα της ψυχικής εξουθένωσης. Ενώ, η μειωμένη αυτοεκτίμηση, τα αρνητικά συναισθήματα και η απογοήτευση προς τον σύζυγο είναι μεταξύ των συμπτωμάτων της συναισθηματικής εξουθένωσης.
Μπορεί να φαίνεται αδύνατο να ενεργοποιήσουμε ξανά τους «καυστήρες» σε μια σχέση που οι σύντροφοι νιώθουν έτσι…
Η μελέτη των ανθρωπίνων σχέσων προτείνει να ξεκινήσουμε να συνεργαζόμαστε με τον σύντροφό μας:
- Προσπαθούμε να βρούμε ισορροπία σε κάθε μέρος της συζυγικής ζωής (σεξουαλική ζωή, συντροφικότητα, καθήκοντα γονέα, οικογενεικές ευθύνες). Πολλές φορές είναι δυσανάλογα σημαντικό κάθε μέρος για τους συντρόφους.
- Φροντίζουμε να βρίσκουμε κοινό χρόνο σαν ζευγάρι, ακόμη κι αν είναι ελάχιστος, μπροστά στις καθημερινές υποχρεώσεις.
- Ακούμε τον σύντροφό μας, χωρίς να είναι απαραίτητο να συμφωνούμε μαζί του.
- Συζητάμε τους προβληματισμούς, τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας.
- Αναλογιζόμαστε τι μας συνδέει και αν έχουμε κάποιους κοινούς στόχους, ώστε να θέσουμε τα θεμέλια για τη συνέχεια.
- Τροποποιούμε τις δυσλειτουργικές, για τη σχέση μας, συμπεριφορές και συμφωνούμε σε μία αμοιβαία προσπάθεια και αλληλοστήριξη.
- Δεν ξεχνάμε ότι υπάρχει η πόρτα του ειδικού. Η θεραπεία ζεύγους μπορεί να μας δώσει την ευκαιρία να κατανοήσουμε το δυναμικό της σχέσης μας, δημιουργώντας συνθήκες υγιούς επικοινωνίας και όχι σύγκρουσης.
Η συζυγική κούραση μπορεί να φαίνεται ότι είναι αναπόφευκτο αποτέλεσμα μιας σχέσης που έχει διαρκέσει στην πάροδο του χρόνου. Ωστόσο, οι δεξιότητες επικοινωνίας μπορούν αρχικά να προστατέψουν από την συζυγική εξουθένωση ή και να καλλιεργηθούν στην συνέχεια ώστε να βρούμε ξανά νόημα και δύναμη «στο μαζί».
Πηγή: Nejatian, M., Alami, A., Momeniyan, V., Delshad Noghabi, A., & Jafari, A. (2021). Investigating the status of marital burnout and related factors in married women referred to health centers. BMC women’s health, 21, 1-9.
Δήμητρα Καρυοφύλλη
Κλινική Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.
Οι 5 βασικές αρχές μιας υγιούς συντροφικής σχέσης
Ζώντας σε μια εποχή που οι άνθρωποι ταλανίζονται από τα κατάλοιπα της πανδημίας, όπως την επικράτηση της ψηφιακής επικοινωνίας, την φοβία να πλησιάσουν ο ένας τον άλλον, την μείωση της ανοχής, την αύξηση των συγκρούσεων και της βίας, γίνεται πρόδηλο πόσο έχουν δυσκολέψει οι σχέσεις.
Σε κάθε συντροφική-ερωτική σχέση, όπου δύο άνθρωποι επιλέγουν, παρά τις διαφοροποιήσεις τους, να ενώσουν τις ζωές τους, είναι λογικό ότι θα υπάρξουν διαφωνίες και προστριβές. Παραμένει, όμως, σημαντικό να μπορούν να τις διαχειρίζονται και να νιώθουν πως βρίσκονται σε μια σχέση που δεν τους κάνει να αμφιβάλλουν για τον εαυτό τους και δεν τους προκαλεί δυσαρέσκεια.
Ποιες είναι, λοιπόν, οι 5 βασικές αρχές μιας υγιούς συντροφικής σχέσης;
- Επικοινωνία: πρώτη και κύρια προϋπόθεση για την ισορροπημένη συνύπαρξη των συντρόφων. Το ζευγάρι πρέπει να νιώθει άνετα να εκφραστεί με ειλικρίνεια, να μοιραστεί τις ανάγκες και τα «θέλω» του χωρίς επικριτική διάθεση, αλλά ακούγοντας και κατανοώντας ο ένας τον άλλον, δίχως να επιτρέπει την παρεμβατικότητα τρίτων.
- Σεβασμός: σημαίνει να μην προσπαθώ να σε αλλάξω και να μην απαιτώ να είσαι ίδιος με εμένα, αλλά να σέβομαι την προσωπικότητα και τις επιλογές σου, χωρίς να σε μειώνω, ούτε να σε υποτιμώ. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε, όμως, ότι προϋπόθεση για να σεβαστώ τον σύντροφο μου, είναι να έχω μάθει να σέβομαι και να φροντίζω τον εαυτό μου, να με αποδέχομαι και να μπορώ να διαχειριστώ την διαφορετικότητα του άλλου, χωρίς να νιώθω ότι απειλείται το «εγώ μου».
- Αναγνώριση: αν κάποιος νιώθει αδικημένος ή ότι δεν αναγνωρίζονται, δεν εκτιμώνται όλα αυτά που προσφέρει στον σύντροφο και στη σχέση του, μάλλον είναι η στιγμή να διερωτηθεί κατά πόσο βρίσκεται σε μια υγιή σχέση. Ο έπαινος, η φιλοφρόνηση, το «ευχαριστώ» ανάμεσα στους συντρόφους για αυτά που μοιράζονται, υλικά και συναισθηματικά, θα τους δείξει αμοιβαίο ενδιαφέρον και ότι δεν θεωρούν ο ένας τον άλλον δεδομένο.
- Εμπιστοσύνη: αν αναλογιστούμε τι μπορεί να προκαλέσει η έλλειψη εμπιστοσύνης σε ένα ζευγάρι, συνειδητοποιούμε και την σημασία της ύπαρξης της. Η έλλειψη εμπιστοσύνης πηγάζει από το αίσθημα ανασφάλειας που νιώθει κάποιος και μπορεί να εκφραστεί με σκηνές ζηλοτυπίας, εξαρτητικότητα και προσκόλληση στον σύντροφο, που μπορεί να νιώσει δυσφορία, με αποτέλεσμα το ζευγάρι να οδηγηθεί σε συγκρούσεις. Είναι σημαντικό ο κάθε σύντροφος να μπορεί να διατηρεί, παράλληλα με την σχέση του, και έναν κοινωνικό κύκλο, καθώς και τα προσωπικά του ενδιαφέροντα, χωρίς αυτό να πλήττει την εμπιστοσύνη που νιώθει ο ένας απέναντι στον άλλον και χωρίς να δημιουργούνται αμφιβολίες για την δέσμευση στην σχέση.
- Υποστήριξη: είναι η στοργή και η φροντίδα για τον σύντροφο μου, που θα του δείξει ότι τον υπολογίζω και δεν είναι μόνος, αλλά έχει έναν «σύμμαχο» στη σχέση και στην ζωή, και θα ενισχύσει την συναισθηματική μας σύνδεση.
Αγγελική Διδυμοπούλου
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια CBT
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.
Learn More
Μου αρέσει ο τρόπος που με αγαπάς!
Ο κάθε άνθρωπος έχει τις δικές του προτιμήσεις όσον αφορά την έκφραση, αλλά και την αποδοχή συναισθημάτων. Ο Chapman προσδιόρισε πέντε διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι δείχνουν την αγάπη και επιθυμούν να τη λάβουν. Τις ονόμασε «γλώσσες αγάπης»: 1) λέξεις επιβεβαίωσης (κομπλιμέντα ή λόγια που δείχνουν εκτίμηση), 2) ποιοτικός χρόνος (που υποδηλώνει εστιασμένη προσοχή και των δύο συντρόφων), 3) δώρα (σαν σύμβολα στοργής, πχ ένα λουλούδι), 4) πράξεις βοήθειας (βοηθώντας, εξυπηρετώντας τον σύντροφο σε κάποια εργασία) και 5) άγγιγμα (το κράτημα των χεριών μέχρι τη σεξουαλική επαφή).
Καθένας από εμάς δείχνει και εκτιμάει την αγάπη σε οποιαδήποτε από τις πέντε «γλώσσες», σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Ωστόσο, ο Chapman αναφέρει ότι έχουμε μια κυρίαρχη προτίμηση. Μπορεί να απολαμβάνουμε τη σωματική επαφή, αλλά να νιώθουμε ιδιαίτερα συνδεδεμένοι όταν ο σύντροφός μας εκφράζει την εκτίμησή του, τότε η «γλώσσα αγάπης» μας είναι τα λόγια επιβεβαίωσης. Σε αυτή την περίπτωση είναι πιθανό να χρησιμοποιούμε λέξεις επιβεβαίωσης, ως τον κύριο τρόπο, για να δείξουμε στον σύντροφό μας ότι τον αγαπάμε. Σε αυτό αναφέρθηκε με τον όρο «δεξαμενή αγάπης» (love tank), που αντανακλά τη συναισθηματική μας ανάγκη να νιώθουμε ότι μας αγαπούν. Η «δεξαμενή αγάπης» και των δύο συντρόφων γεμίζει όταν ο καθένας εκφράζει τη στοργή με έναν τρόπο, που ο άλλος προτιμά να τη λάβει. Όταν αναγνωρίσουμε και μάθουμε να επικοινωνούμε με την κύρια γλώσσα αγάπης του συντρόφου, τότε θα έχουμε ανακαλύψει «το κλειδί» για έναν μακροχρόνιο δεσμό. Θα μπορούσε να συνδέεται η γλώσσα της αγάπης με τη σεξουαλική μας ικανοποιήση;
Σε πρόσφατη έρευνα συμμετείχαν 100 ζευγάρια, τα οποία ήταν σεξουαλικά ενεργά. Κάθε μέλος του ζευγαριού υπέδειξε τη γλώσσα της αγάπης του, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο εκφράζουν την αγάπη προς τον σύντροφο. Από αυτό, οι ερευνητές προσδιόρισαν το «ταίριασμα» της γλώσσας αγάπης των συντρόφων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όταν οι σύντροφοι μοιράζονταν την ίδια γλώσσα αγάπης, ανέφεραν επίσης υψηλότερη σεξουαλική ικανοποίηση (απολάμβαναν τις τεχνικές που χρησιμοποιεί ο σύντροφός τους, δεν βαριούνται κλπ), αλλά και υψηλότερη ικανοποίηση από τη σχέση (ο σύντροφος ανταποκρινόταν στις προσδοκίες τους). Η διάρκεια της σχέσης δεν σχετιζόταν με το ταίριασμα της γλώσσας της αγάπης, υποδηλώνοντας ότι τα ζευγάρια, δεν γίνονται πιο ταιριαστά με την πάροδο του χρόνου.
Οι γλώσσες αγάπης προσφέρουν έναν διαφορετικό τρόπο να βλέπεις την ερωτική σου ζωή, καθώς και έναν τρόπο να κατανοήσεις καλύτερα τον εαυτό σου και τον σύντροφό σου. Όσο καλύτερη επικοινωνία και κατανόηση υπάρχει μεταξύ μας, τόσο περισσότερο εμείς και ο σύντροφός μας μπορούμε να φτάνουμε στο καλύτερο δυνατό σημείο, κάτι που θα ωφελήσει και θα δυναμώσει τη σχέση μας!
Πηγή: Mostova, O., Stolarski, M., & Matthews, G. (2022). I love the way you love me: Responding to partner’s love language preferences boosts satisfaction in romantic heterosexual couples. PloS one, 17(6), e0269429.
Δήμητρα Καρυοφύλλη
Κλινική Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.
Έχεις ψάξει το κινητό του συντρόφου σου;
Κάποιες φορές μπορεί να έρθει το τέλος μίας σχέσης, έπειτα από μία αποκάλυψη ή ανακάλυψη, ωστόσο, δεν είναι σπάνιο φαινόμενο τα σημάδια του τέλους να ήταν πιθανότατα εκεί και να μην τα βλέπαμε ή ακόμη και να τα ενισχύαμε με τη συμπεριφορά μας.
Η εμπιστοσύνη είναι απαραίτητη προϋπόθεση για κάθε υγιή και επιτυχημένη σχέση! Στον αντίποδα, η έλλειψη εμπιστοσύνης μπορεί να εμφανιστεί, όταν ένα άτομο γίνεται αναξιόπιστο, ανέντιμο ή κλειστό, οδηγώντας έτσι στην αδυναμία υποστήριξης ή διατήρησης δέσμευσης.
Η πρόοδος στην τεχνολογία και η αλλαγή στον τρόπο επικοινωνίας έχει επηρεάσει την μεταξύ μας αλληλεπίδραση. Η αυξανόμενη επιρροή της τεχνολογίας και η εμβέλειά της υποδηλώνει ότι η χρήση κινητών αποτελεί έναν πλέον κρίσιμο παράγοντα κάθε σχέσης. Από τη μία, χάρη στο κινητό μπορώ να μιλήσω με την/τον σύντροφό μου, όσα χιλιόμετρα κι αν μας χωρίζουν. Από την άλλη, τα κινητά μπορούν εύκολα να χρησιμοποιηθούν για την επικοινωνία με πιθανές «απειλές» για τις σχέσεις, εκτός από τη διατήρηση της αδιάκοπης επικοινωνίας. Η «κατασκοπεία» μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια σκόπιμη πράξη αναζήτησης-παρακολούθησης πληροφοριών (κλήσεις, συνομιλίες, εικόνες), χωρίς το άλλο άτομο να γνωρίζει. Έρευνες έχουν δείξει ότι 65% ψάχνει κρυφά το κινητό του συντρόφου. Πώς η κρυφή αυτή συνήθεια μπορεί να επηρεάζει τη σχέση;
Η έλλειψη εμπιστοσύνης μπορεί να ενισχύει συμπεριφορές «κατασκοπείας» και να αποτελέσει έναν ισχυρό δείκτη διάλυσης της σχέσης. Στην ουσία, τα άτομα που δεν έχουν εμπιστοσύνη στον σύντροφό τους μπορεί να «γέρνουν» τη σχέση προς μια προβληματική κατεύθυνση.
Τα αποτελέσματα έρευνας υποστήριξαν ότι η έλλειψη εμπιστοσύνης έχει μια σημαντική και άμεση σχέση με την κατασκοπεία του κινητού τηλεφώνου του συντρόφου, τη σύγκρουση, και την έλλειψη επικοινωνίας. Η έλλειψη εμπιστοσύνης προέβλεπε τις συγκρούσεις, υποδεικνύοντας ότι προέρχονται από την αδυναμία τους να εμπιστευτούν ο ένας τον άλλον. Η μελέτη αποκάλυψε ότι η έλλειψη εμπιστοσύνης σχετίζεται με την πρόθεση να χωρίσουμε. Ενώ, η αύξηση της «κατασκοπείας» του κινητού συσχετίστηκε με αυξημένη συναισθηματική αστάθεια. Συμπεριφορές που υποδηλώνουν απουσία εμπιστοσύνης, όπως το να ψάχνω κρυφά το κινητό του συντρόφου μου, αυξάνουν το επίπεδο άγχους, κατάθλιψης και συναισθηματικής αβεβαιότητας και επιφέρουν συγκρούσεις.
Αυτό το μοτίβο συμπεριφοράς και επικοινωνίας μας εγκλωβίζει σε έναν φαύλο κύκλο ανασφάλειας, δυσλειτουργίας και δυστυχίας, ενώ παράλληλα καταδικάζει τη σχέση μας. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε σταδιακή μείωση της οικειότητας και της αγάπης.
Η μυστικότητα είναι ένας βασικός προγνωστικός δείκτης σύγκρουσης. Για να ευδοκιμήσει οποιαδήποτε σχέση, οι σύντροφοι οφείλουν να επιδιώκουν τη βέλτιστη εμπιστοσύνη, επικοινωνία, συναισθηματική εγγύτητα και κατανόηση. Αυτά τα στοιχεία προστατεύουν από αδικαιολόγητες ή άσκοπες συχνές συγκρούσεις, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε πρόθεση διακοπής της σχέσης. Η έλλειψη εμπιστοσύνης μειώνει το επίπεδο δέσμευσης, οικειότητας και βιωσιμότητας της σχέσης. Υπό αυτό το πρίσμα, η έλλειψη εμπιστοσύνης μπορεί να έχει την ικανότητα να επιδεινώνει ορισμένα προβληματικά χαρακτηριστικά σε μια σχέση.
Η «κατασκοπεία» του κινητού έχει γίνει δυστυχώς ένα συχνό φαινόμενο…Αξίζει να το σκεφτούμε ξανά, πριν υποκύψουμε σε μια συμπεριφορά που σπέρνει την αβεβαιότητα και μας απομακρύνει.
Πηγή: Arikewuyo, A. O., Eluwole, K. K., & Özad, B. (2021). Influence of lack of trust on romantic relationship problems: The mediating role of partner cell phone snooping. Psychological Reports, 124(1), 348-365.
Δήμητρα Καρυοφύλλη
Κλινική Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.
Η συναισθηματική ανασφάλεια των συντρόφων και ο οργασμός τους
Ο οργασμός έχει καθιερωθεί ως το σύμβολο της σεξουαλικής ολοκλήρωσης τόσο για τους άνδρες, στους οποίους ταυτίζεται με την εκσπερμάτιση, όσο και για τις γυναίκες, όπου ταυτίζεται με την αυξημένη κολπική εφύγρανση και τις συσπάσεις του κόλπου και της μήτρας. Ωστόσο, η οργασμική κορύφωση κατέχει προσωπική και διαπροσωπική ψυχολογική αξία: η συχνότητα των οργασμών σχετίζεται τόσο με τη σεξουαλική όσο και με την σχεσιακή ικανοποίηση.
Χαρακτηριστικές είναι κι οι διαφορές των δύο φύλων ως προς τον οργασμό. Πιο συγκεκριμένα, οι άνδρες βιώνουν πιο συχνά οργασμό, με σχεδόν το 91% να αναφέρει πως είχε οργασμό στην τελευταία σεξουαλική επαφή, ενώ για τις γυναίκες το αντίστοιχο ποσοστό αγγίζει το 64%. Επίσης, ο τρόπος με τον οποίο νοηματοδοτούν και η σημασία που αποδίδουν στον οργασμό είναι διαφορετικά για τους άνδρες, που εστιάζουν στην σεξουαλική τους ικανοποίηση, σε σύγκριση με τις γυναίκες, που θεωρούν πως η σπουδαιότητα του οργασμού τους έγκειται στο να «ικανοποιήσουν» και να ενισχύσουν το σύντροφο τους.
Επιπλέον, έχει φανεί πως η απουσία οργασμού των γυναικών μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την αυτοπεποίθηση των συντρόφων τους. Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνα οι άνδρες αναφέρουν πως τείνουν να εκλαμβάνουν τον οργασμό των συντρόφων τους ως «επίτευγμα και επιβεβαίωση της αρρενωπότητας τους». Για παράδειγμα, κάποιοι εξ αυτών δηλώνουν πως ο οργασμός των συντρόφων τους είναι μία από τις πιο ικανοποιητικές εμπειρίες της σεξουαλικής τους ζωής, καθώς τους γεμίζει με αυτοπεποίθηση.
Τα άτομα που παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα συναισθηματικής ανασφάλειας είναι πιο πιθανό να δίνουν υπερβολική έμφαση στη σεξουαλική ικανοποίηση του συντρόφου τους, ενώ τείνουν να φοβούνται πως οι σύντροφοι θα τους εγκαταλείψουν λόγω μειωμένης σεξουαλικής ικανοποίησης από τη σχέση τους. Η συναισθηματική ανασφάλεια με τη σειρά της συνδέεται με σεξουαλική δυσλειτουργία όπως προβλήματα στον οργασμό, μειωμένη σεξουαλική επιθυμία ή στυτική δυσλειτουργία. Επί παραδείγματι, η ανάγκη των ανασφαλών γυναικών να ενισχύσουν τους σεξουαλικούς τους συντρόφους φαίνεται να είναι και ένας από τους λόγους που προσποιούνται τον οργασμό τους. Έτσι, βάζουν σε προτεραιότητα το «εγώ» των συντρόφων και παραμελούν τις δικές τους σεξουαλικές ανάγκες, ενώ η δυσλειτουργία στον οργασμό διατηρείται.
Τα συναισθηματικά ανασφαλή άτομα που δίνουν υπερβολική έμφαση στον οργασμό των συντρόφων, μπορεί να βιώνουν αυξημένο στρες, το οποίο επιβαρύνει τόσο τη σεξουαλική ικανοποίηση όσο και τη γενικότερη ποιότητα της σχέσης τους. Επομένως, είναι ωφέλιμο τα ζευγάρια να επικοινωνούν ανοιχτά τις σεξουαλικές τους ανάγκες ή ανησυχίες και να μην σιωπούν λόγω ντροπής ή φόβου απόρριψης.
Πηγή:Chadwick, S. B., & van Anders, S. M. (2017). Do Women’s Orgasms Function as a Masculinity Achievement for Men?. Journal of sex research, 54(9), 1141–1152.
Learn More
Η σεξουαλική ζωή στην εμμηνόπαυση: φταίνε μόνο οι ορμόνες μου;
Στην εποχή μας υιοθετούμε μία ιδιαίτερα καταστροφική τάση, βουτηγμένοι σε μία κουλτούρα που εξυψώνει την νεότητα και την ομορφιά της γυναίκας ταυτιζόμενη με αυτή. Φαίνεται να αρνούμαστε ότι ο χρόνος μπορεί να μας αλλάξει. Μία γυναίκα στην εμμηνόπαυση μπορεί να έρθει αντιμέτωπη με αλλαγές στην διάθεσή της, την εικόνα της, τον ύπνο της, την αντιληπτική της σεξουαλικότητα και σεξουαλικές δυσλειτουργίες. Οι αλλαγές στη σωματική και ψυχική υγεία των γυναικών ή των συντρόφων τους στη μέση ηλικία δύναται να επηρεάσουν την ποιότητα ζωής και τη σεξουαλική λειτουργία.
Ποιοι είναι οι λόγοι που «συνωμοτούν» κατά της σεξουαλικής μας ζωής στη μέση ηλικία; Συχνά, ενοχοποιούμε τις ορμονικές αλλαγές, που πράγματι μας οδηγούν σε μία νέα συνθήκη, μετακινώντας κάθε γυναίκα σε ένα μονοπάτι που χωρίζει την ζωή πριν και την ζωή μετά την εμμηνόπαυση. Είναι, όμως, οι βιολογικές μεταβολές αυτές καθαυτές που «μας καθορίζουν» σε αυτή τη φάση της ζωής;
Οι κοινωνικές αλλαγές που σχετίζονται με το στάδιο αυτό και τον τρόπο ζωής στη μέση ηλικία μπορεί επίσης να επηρεάσουν. Για παράδειγμα, οι επαγγελματικές υποχρεώσεις μπορεί να αυξάνονται, ενώ για άλλους προκύπτουν ανασφάλειες στον τομέα της εργασίας. Τα παιδιά που ζουν στο σπίτι είναι συχνά στα δύσκολα στάδια της εφηβείας, ενώ παράλληλα οι κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές έχουν αυξήσει την πιθανότητα τα ενήλικα τέκνα να παραμένουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στο πατρικό σπίτι, ενώ στην ίδια φάση υπάρχει και το «σύνδρομο της άδειας φωλιάς» (όταν οι γονείς μένουν μόνοι στο σπίτι, αφού τα παιδιά φεύγουν για σπουδές, για στρατιωτική θητεία κλπ).
Οι έρευνες, λοιπόν, διχάζονται ως προς το ποιοι από αυτούς τους παράγοντες συμβάλλουν περισσότερο στη μείωση της σεξουαλικής δραστηριότητας και της ικανοποίησης. Εκτός από την εμμηνόπαυση και την ηλικία η σημασία του σεξ για την ίδια τη γυναίκα, οι παράγοντες που διαμορφώνουν την σχέση, η ψυχική και σωματική υγεία είναι εξίσου σημαντικά!
Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Journal of Sex Research ανέλυσε δεδομένα από τη Βρετανική Εθνική Έρευνα για τις σεξουαλικές στάσεις και τον τρόπο ζωής των γυναικών στη μέση ηλικία. Η ανάλυση των δεδομένων έδειξε ότι η εμμηνόπαυση και η ηλικία δεν συσχετίστηκαν με καμία από τις διαστάσεις της σεξουαλικής εμπειρίας (δυσαρέσκεια, μειωμένη συχνότητα-αδράνεια, μειωμένη λειτουργία). Ωστόσο, η μειωμένη σχεσιακή ικανοποίηση συνδέθηκε και με τις τρεις διαστάσεις, ενώ η δυσκολία στην επικοινωνία συσχετίστηκε με τη δυσαρέσκεια και τη μειωμένη σεξουαλική λειτουργία. Επιπλέον, επιρροές στη σεξουαλική δραστηριότητα είχε η κούραση που αποδίδεται στις σύγχρονες προκλήσεις της μέσης ηλικίας και η ποιότητα της σχέσης που μεσολάβησε στον αρνητικό αντίκτυπο της σεξουαλικής εμπειρίας.
Συμπερασματικά, η σεξουαλική εμπειρία στη μέση ηλικία πρέπει να ερμηνεύεται λαμβάνοντας υπόψιν το στάδιο της ζωής, αλλά και την εποχή. Απαντώντας στο αρχικό μας ερώτημα, λοιπόν, σίγουρα δεν φταίνε μόνο οι ορμόνες! Όταν προσπαθούμε να κατανοήσουμε και τελικά να αντιμετωπίσουμε δυσκολίες στην σεξουαλική ζωή στην εμμηνόπαυση, οφείλουμε να έχουμε μία ολιστική εικόνα της ψυχοκοινωνικής και συντροφικής εμπειρίας της γυναίκας.
Πηγή: Wellings, K., Gibson, L., Lewis, R., Datta, J., Macdowall, W., & Mitchell, K. (2023). “We’re Just Tired”: Influences on Sexual Activity Among Male-Partnered Women in Midlife; A Mixed Method Study. The Journal of Sex Research, 1-14.
Δήμητρα Καρυοφύλλη
Κλινική Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.
Οικειότητα και σεξ δύο έννοιες αντίθετες ή συμβατές;
Η συναισθηματική οικειότητα είναι η ικανότητα να είμαι ανοιχτός, αλλά και ευάλωτος μπροστά σε ένα άλλο άτομο. Όταν ένα άτομο αποκαλύπτει μία προσωπική και συναισθηματικά φορτισμένη σκέψη, ένα συναίσθημα ή ένα βίωμα που το αφήνει εκτεθειμένο και ευάλωτο, έχει την προσδοκία μίας υποστηρικτικής απάντησης, η ύπαρξη της οποία θα ενθαρρύνει την αυτο-αποκάλυψη και από τα δύο μέλη. Επιπλέον, μπορεί να εκφραστεί και με μη λεκτική επικοινωνία, μέσα από το βλέμμα, το άγγιγμα, τη σωματική επαφή. Με την οικειότητα φτάνουμε πιο κοντά στο να γνωρίσουμε αληθινά τον άλλο, δηλαδή να είμαστε ειλικρινείς, να αναπτύξουμε εμπιστοσύνη, να σεβόμαστε και να εκτιμάμε αμοιβαία, να είμαστε ανεξάρτητοι, αλλά και συνδεδεμένοι.
Η οικειότητα πρέπει να αποτελεί στοιχείο των υγιών συντροφικών σχέσεων και αναπτύσσεται σταδιακά, μέσα από τον χρόνο που μαθαίνουμε τον σύντροφό μας. Η οικειότητα είναι ένας σημαντικός προγνωστικός παράγοντας της μακροπρόθεσμης ικανοποίησης από τη σχέση.
Το ερώτημα είναι όσο περισσότερη οικειότητα, τόσο το καλύτερο; Ποια είναι τα οφέλη και ποια τα όρια που οφείλουμε να διατηρήσουμε, προκειμένου να μην χάσουμε τον ερωτισμό μας;
Η καλή σχέση μπορεί να απομυθοποιήσει τον ερωτισμό μας. Το ζευγάρι που έρχεται πολύ κοντά, μέσα από την καθημερινή επαναληψιμότητα, μπορεί να περιορίσει τις φαντασιώσεις του και να «διαλύσει» τον μύθο της εικόνας που είχε δημιουργήσει για το ταίρι του. Επιπλέον, η ύπαρξη ενός παιδιού μας μετατοπίζει από συντρόφους σε γονείς και τότε έχουμε την πιο δυνατή οικειότητα, ταυτόχρονα, όμως, και την πιο δύσκολη.
Η οικειότητα έρχεται αναπόφευκτα στη σχέση μας με την πάροδο του χρόνου. Υπάρχουν, όμως, κάποια όρια που πρέπει να προσέξουμε προκειμένου να μην ξεφύγουμε από την ερωτική μας σχέση και καταλήξουμε περισσότερο φίλοι, παρά εραστές. Η υπερβολική τριβή με τον άνθρωπό μας, μπορεί να μας οδηγήσει να είμαστε λιγότερο περιποιημένοι και προσεκτικοί μπροστά του, να μιλάμε πιο απερίσκεπτα, να θεωρήσουμε δεδομένη την ύπαρξή του στη ζωή μας και σιγά σιγά να συνειδητοποιήσουμε πως το πάθος έχει «πετάξει» μακριά. Η απάντηση είναι πως η οικειότητα είναι σημαντική, μας δένει και μας εξελίσσει στη σχέση, αρκεί να φροντίζουμε να μην χάσουμε τον ερωτισμό μας.
Τι συμβαίνει, όμως, στο σεξ; Έχει το σεξ μία θέση μέσα στην οικειότητα; Το σεξ αποτελεί μέρος της οικειότητας! Η οικειότητα εμπεριέχει την εμπιστοσύνη και την ασφάλεια που μας φέρνει πιο κοντά. Η σεξουαλική σύνδεση μπορεί να χρησιμεύει στην έκφραση, αλλά και την επέκταση της οικειότητας. Ωστόσο, η αλήθεια είναι πως η οικειότητα δεν είναι απαιτούμενο για ένα καλό σεξ, αλλά το σεξ με οικειότητα μπορεί να κάνει το ζευγάρι να αισθάνεται συνδεδεμένο συναισθηματικά, μέσα σε ένα απελευθερωμένο ερωτικό παιχνίδι. Το να μπορούμε να μιλάμε ανοιχτά για τις σεξουαλικές μας ανάγκες και προτιμήσεις είναι απαραίτητο για να απολαμβάνουμε μία σεξουαλική σχέση.
Η οικειότητα, λοιπόν, μας επιτρέπει να επικοινωνούμε στον σύντροφό μας «τα θέλω μας» και βελτιώνει σημαντικά τις πιθανότητες να ικανοποιηθούμε!
Δήμητρα Καρυοφύλλη
Κλινική Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.
Η Μετασυνουσιακή Δυσφορία σε άνδρες και γυναίκες
Ο κύκλος της σεξουαλικής λειτουργίας του ατόμου διακρίνεται στα στάδια της επιθυμίας, της διέγερσης, του οργασμού και της χαλάρωσης (αποκατάστασης). Ο τρόπος που βιώνεται, όμως, το στάδιο της χαλάρωσης, που σηματοδοτεί το κλείσιμο της σεξουαλικής λειτουργίας και την επαναφορά στην προηγούμενη κατάσταση, πριν να ενεργοποιηθεί ο σεξουαλικός κύκλος, παραμένει ένας τομέας που δεν έχει διερευνηθεί εκτενώς.
Η αντίληψη που επικρατεί είναι ότι άνδρες και γυναίκες, στη φάση της αποκατάστασης μετά τον οργασμό συνήθως βιώνουν μια σειρά από θετικές επιδράσεις, όπως αίσθημα ικανοποίησης αλλά και χαλάρωση, καθώς το σώμα επανέρχεται σταδιακά στην φυσική του κατάσταση μέχρι την επόμενη σεξουαλική δραστηριότητα. Ωστόσο, σύμφωνα με έρευνες έχει βρεθεί ότι σε κάποιες περιπτώσεις υφίσταται ένα αντίθετο φαινόμενο γνωστό ως Μετασυνουσιακή Δυσφορία (Postcoital Dysphoria-PCD) το οποίο συνοδεύεται από ανεξήγητα συναισθήματα μελαγχολίας, θλίψης ή ευερεθιστότητας.
Η Μετασυνουσιακή Δυσφορία εμφανίζεται αμέσως μετά από μια σεξουαλική επαφή η οποία ήταν ικανοποιητική και ολοκληρωμένη, καθιστώντας τη δυσφορία που βιώνεται ως μια απροσδόκητη συναισθηματική αντίδραση. Οι αρχικές μελέτες σχετικά με την κατάσταση αυτή στις γυναίκες έδειξαν ότι μέχρι και το 46% είχαν βιώσει Μετασυνουσιακή Δυσφορία κατά τη διάρκεια της ζωής τους, η οποία συσχετίστηκε άμεσα με την τρέχουσα ψυχολογική κατάσταση, την εμπειρία κακοποίησης κατά το παρελθόν, αλλά και πιθανές σεξουαλικές δυσλειτουργίες.
Σε ό,τι αφορά τους άνδρες, σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας σε δείγμα 1208 ανδρών βρέθηκε ότι το 41% είχε βιώσει Μετασυνουσιακή Δυσφορία τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του, το 20% τις τελευταίες 4 εβδομάδες και το 4% παρουσίαζε συστηματική εμφάνιση. Η μελέτη διαμόρφωσε και ορισμένες ερευνητικές υποθέσεις.
Η πρώτη υπόθεση, ότι τα υψηλότερα επίπεδα ψυχολογικής δυσφορίας του ατόμου στην παρούσα φάση της ζωής του θα συνδέονται και με συχνότερες εκδηλώσεις του φαινομένου επιβεβαιώθηκε. Η ψυχολογική κατάσταση του άνδρα εμφανίστηκε ως η ισχυρότερη μεταβλητή που συνδέεται με την διάρκεια και την ένταση των συμπτωμάτων Μετασυνουσιακής Δυσφορίας.
Η δεύτερη ερευνητική υπόθεση, ότι η Μετασυνουσιακή Δυσφορία θα παρουσίαζε συσχέτιση με τις σεξουαλικές δυσλειτουργίες επιβεβαιώθηκε επίσης. Η μειωμένη σεξουαλική επιθυμία αλλά και η πρόωρη εκσπερμάτιση ήταν οι δυσλειτουργίες που συσχετίστηκαν στον υψηλότερο βαθμό με την εμφάνιση και την ένταση των συμπτωμάτων Μετασυνουσιακής Δυσφορίας.
Οι μαρτυρίες των ανδρών με Μετασυνουσιακή Δυσφορία αντανακλούν την συναισθηματική τους κατάσταση, αλλά και την στάση τους απέναντι στη σύντροφο τους:
- «Δεν θέλω να με αγγίζουν και θέλω να μείνω μόνος»
- «Αισθάνομαι ντροπή, προσπαθώ να συγκρατηθώ. Δεν θέλω να με καταλάβει και να ανησυχήσει η σύντροφος μου»
- «Είμαι νευρικός, νιώθω «άδειος»
Η εμφάνιση Μετασυνουσιακής Δυσφορίας είναι μια κατάσταση που μπορεί να ασκήσει ψυχολογική πίεση τόσο στο άτομο που την βιώνει και δυσκολεύεται να την αντιμετωπίσει, όσο και στον σύντροφο του. Για αυτό το ζευγάρι χρειάζεται να έχει ανοιχτή επικοινωνία και να μην διστάζει να αναζητήσει τη βοήθεια ενός ειδικού, για να λάβει την κατάλληλη θεραπεία.
Learn More