ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

Η ομοφυλοφιλία από το χθες στο σήμερα

Αναμφίβολα, η σεξουαλικότητα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης φύσης και η έκφρασή της, μέσω της εκτόνωσης των σεξουαλικών ορμών, ύψιστη ανάγκη για μια φυσιολογική σεξουαλική ζωή. Μέσα από μια γρήγορη ανασκόπηση τον τελευταίο αιώνα πάνω στη θεματική ενότητα: ομοφυλοφιλία (η ερωτική έλξη για το ίδιο φύλο), παρατηρείται μια αξιοσημείωτη αλλαγή στην αποδοχή του διαφορετικού και στην απόδοση ισότητας, μέσα από την θεσμική κατοχύρωση και τον επαναπροσδιορισμό κοινωνικών αντιλήψεων. Η απενεχοποίηση του ομόφυλου σεξουαλικού προσανατολισμού και η διεκδίκηση της σεξουαλικής απελευθέρωσης ήταν μια δύσκολη, χρονοβόρα διαδικασία, με τους ομοφυλόφιλους να δίνουν την δική του μάχη για κοινωνική αποδοχή.

Παρόλα αυτά, σήμερα σε ποιο βαθμό συνεχίζει να υφίσταται κοινωνική απομόνωση ένας ομοφυλόφιλος; Μέχρι ποιο σημείο φτάνουν τα δικαιώματά του; Που οφείλεται η διαφοροποίηση στον σεξουαλικού προσανατολισμό των ατόμων αυτών;

Μέσα από μια γρήγορη ματιά στο παρελθόν, η ομοφυλοφιλία ξεκίνησε ως μία ψυχική νόσος, με κριτήρια ψυχοπαθολογίας, στερώντας το δικαίωμα από τα άτομα αυτά, να εκφράσουν ελεύθερα και χωρίς ενοχές την σεξουαλικότητα τους. Βλέπουμε λοιπόν να αποδίδονται στην ομοφυλοφιλία χαρακτηριστικά ασθένειας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το γεγονός πως στο ψυχιατρικό εγχειρίδιο του DSM το 1953, η ομοφυλοφιλία αναφερόταν ως ψυχική ασθένεια. Φυσικά αυτή η διάγνωση φαίνεται πως συμβάδιζε και με τις πεποιθήσεις της κοινωνίας για τους ομοφυλόφιλους. Στην Αμερική ο πρόεδρος Αιζενχάουερ απαγόρευε τον διορισμό ομοφυλόφιλων ατόμων στο δημόσιο και η κοινωνία τους χλεύαζε και τους εξίσωνε με άτομα που έπασχαν από νευρωτισμό ή αλκοολισμό.

Η μεγάλη αρχή έγινε το 1956 από την ψυχολόγο Έβελιν Χούκερ η οποία μέσα από την έρευνά της, έδειξε πως δεν υπήρχε διαφορά στην ψυχοπαθολογία ενός ομοφυλόφιλου από έναν ετεροφυλόφιλο άνδρα. Δεκατρία χρόνια αργότερα ακολούθησε και η διαγραφή της ομοφυλοφιλίας από το ψυχιατρικό διαγνωστικό εγχειρίδιο.

Σήμερα, η «απενεχοποίηση» της ομοφυλοφιλίας υφίσταται, αλλά μέσα σε ένα πλαίσιο ανοχής και περιορισμών, τουλάχιστον αυτό φαίνεται από τις συντηρητικές και έντονα θρησκευόμενες πολιτείες. Έτσι λοιπόν παρά τα σημάδια προόδου απέναντι στον ομόφυλο σεξουαλικό προσανατολισμό, το κοινωνικό στίγμα συνεχίζει να υπάρχει, δημιουργώντας κοινωνικά στερεότυπα. Η κοινωνική σύγχυση που υπάρχει γύρω από τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια, και οι αντίθετες δια μέτρου απόψεις που επικρατούν, φαίνεται να σταθεροποιούν ομοφοβικές προκλήσεις τόσο στο σε διαπροσωπικό όσο και στον επαγγελματικό/εκπαιδευτικό επίπεδο.

Άλλωστε, δεν είναι λίγες οι φορές που τα ομοφυλόφιλα άτομα, υφίστανται απομόνωση και εκφοβισμό από συγγενικά τους πρόσωπα, φοβούμενοι το κοινωνικό στίγμα.

Ίσως αυτό που αρνούνται να καταλάβουν πολλοί γονείς, είναι πως η ομοφυλοφιλία δεν είναι επιλογή… Τελικά ομοφυλόφιλος γίνεσαι ή γεννιέσαι; Ανά καιρούς πολλές θεωρίες έχουν διατυπωθεί για την ομοφυλοφιλία, πάνω σε ψυχολογικά, βιολογικά, κοινωνικά μοντέλα.

Πρώτη μεγάλη μελέτη ήταν αυτή του Kinsey που ανήγαγε την ομοφυλοφιλία στο10% του γενικού πληθυσμού, η οποία προκάλεσε έντονες αντιδράσεις. Έκτοτε χιλιάδες μελέτες έχουν εκπονηθεί, με σκοπό την βαθύτερη προσέγγιση του ομόφυλου προσανατολισμού, σε μια απόπειρα να βρεθούν τα αίτια. Πρώτη μεγάλη έρευναπου υπογράμμισε την βιολογική έκταση της ομοφυλοφιλίας, έγινε το 1993, που παρουσιάστηκε συσχέτιση της περιοχής Xq28 στο χρωμόσωμα Χ του DNA.

Άλλα δεδομένα ερευνών, παρουσιάζουν πως η μειωμένη παροχή ανδρογόνων (για τα αγόρια) και η έκθεση της μητέρας σε ανδρογόνα που προκαλεί αρρενοποίηση στα κορίτσια, κατά τη διάρκεια της περιγεννητικής περιόδου, επηρεάζουν τον σεξουαλικό προσανατολισμό.

Νέες έρευνες δίνουν μεγαλύτερη έκθεση στους γενετικούς παράγοντες, δίνοντας όλο και λιγότερο χώρο στις μελέτες που υποστηρίζουν τις κοινωνικές καταβολές της ομοφυλοφιλίας. Έρευνα που έγινε στην Αμερική, το 2017, με δείγμα 1,077 ομοφυλόφιλωνκαι 1231 ετεροφυλόφιλων ανδρών, παρουσίασε νέα δεδομένα για την βιολογική έκταση του θέματος. Η συγκεκριμένη έρευνα έδειξε πως βρέθηκε έντονη δραστηριότηταστο χρωμόσωμα 13 κοντά στο γονίδιο SLITRK6, στο διεγκέφαλο (περιέχει τμήματα του εγκεφάλου όπως ο θάλαμος και υποθάλαμος) και που έχει βρεθεί να σχετίζεται με την σεξουαλικό προσανατολισμό. Επίσης, έντονη δραστηριότητα υπήρχε και στο χρωμόσωμα 16 του γονιδίου TSHR, που βρίσκεται στο θυρεοειδή αδένα, ο οποίος σύμφωνα με ευρήματα προγενέστερων ερευνών, έχει συνδεθεί με την ομοφυλοφιλία.

Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πως οι έρευνες

Δεν έχουν σκοπό τη διερεύνηση αιτιών, ώστε να βρεθεί θεραπεία μέσω γενετική επέμβασης και τροποποίηση αλλά κατανόησης του ομόφυλου σεξουαλικού προσανατολισμού ως μέσω για περεταίρω διερεύνηση της ίδια ανθρώπινης σεξουαλικής ύπαρξης και του σεξουαλικού ρόλου.

Η ανοχή δεν αποτελεί και αποδοχή του διαφορετικού. Μαθαίνω να αποδέχομαι μόνο όταν Αποδέχομαι την ομοφυλοφιλία σημαίνει αφομοιώνω και εξισώνω την ομοφυλοφιλία ως κοινωνικά αποδεκτό και ως μη επιλήψιμο.

Παπαδόπουλος Περικλής

Κλινικός Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπευτής

Επιστημονικός Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ

Learn More

Τα 5 βήματα για να κρατήσετε ζωντανή τη σχέση σας

1.  Επικοινωνήστε.

Η καλή επικοινωνία είναι βασικό στοιχείο στις υγιείς σχέσεις. Η φράση «δεν επικοινωνούμε…» είναι μία από τις πιο κοινές που ακούμε από πολλά ζευγάρια. Είναι φυσικό για δύο συντρόφους να έχουν περιστασιακά προβλήματα επικοινωνίας, αλλά όταν αυτά συμβαίνουν συχνά, είναι ένα σοβαρό θέμα που χρειάζεται προσοχή. Η καλή επικοινωνία δεν προϋποθέτει μόνο να μιλάμε, αλλά και να ακούμε. Η ισορροπία μεταξύ των δύο, «μιλάω-ακούω» είναι πολύ σημαντική. Το μοίρασμα των σκέψεων, των προβληματισμών, των συναισθημάτων μας με το σύντροφο μας, μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε πόσο εποικοδομητικός είναι ο διάλογος και πόσο μπορεί να ενδυναμώσει τη σχέση μας.

• Κρατείστε ζωντανό το σεξουαλικό ενδιαφέρον.

Το σεξ είναι βασικό κεφάλαιο της σχέσης, το οποίο συχνά με το πέρας του χρόνου το παραμελούμε. Το σεξ θέλει δημιουργικότητα, επινοητικότητα, φαντασία και έμπνευση. Απλά πράγματα, όπως το να ξεφύγουμε από ένα τυποποιημένο πρόγραμμα, να κλείσουμε ραντεβού με το σύντροφο μας, να φλερτάρουμε μαζί του, να αλλάξουμε  κάποιες συνήθειες, όπως ο χώρος και ο χρόνος της σεξουαλικής συνεύρεσης, μπορούν να τονώσουν σημαντικά το ερωτικό πάθος.

• Εκφράστε τις επιθυμίες σας.

Οι σύντροφοι χρειάζεται να εκφράζουν τις ανάγκες και τα «θέλω» τους ο ένας στον άλλον. Ο καθένας μπορεί να διεκδικεί αυτά που επιθυμεί, μιλώντας για τα συναισθήματά του με ειλικρίνεια αλλά και σεβασμό. Οι άνθρωποι που δεν εκφράζονται στην ουσία καταπιέζονται, με αποτέλεσμα να οδηγούνται πιο εύκολα σε εσωτερική ένταση αλλά και τελικά σε ρήξη με το σύντροφο.

• Αφιερώστε χρόνο στο σύντροφο σας.

Ο χρόνος στην εποχή μας μπορεί να είναι πολυτέλεια, αλλά είναι ζωτικός για τη σχέση μας. Η έλλειψη του στις μέρες μας είναι μια αντικειμενική δυσκολία. Ωστόσο, πιο βασική είναι η ποιότητα του χρόνου που αφιερώνουμε στο σύντροφο μας.  Οι κοινές δραστηριότητες, η ενασχόληση με πράγματα που μας ευχαριστούν, ακόμη και η εξασφάλιση στιγμών χαλάρωσης μεταξύ μας, μας φέρνουν πιο κοντά…

• Μην παρασύρεστε από την συνήθεια της καθημερινότητας.

Η συνήθεια σε συνδυασμό με την ανία είναι ένα κακό δίδυμο για τη σχέση, που δυστυχώς συναντάται αρκετά συχνά σε μακροχρόνιους δεσμούς, τόσο σε σεξουαλικό όσο και σε συναισθηματικό επίπεδο. Χρειάζεται, λοιπόν, προσπάθεια ώστε να μην παρασυρθούμε από την συνήθεια της καθημερινότητας, αλλά να κάνουμε μικρά πράγματα που μπορεί να χρωματίζουν τη ζωή μας. Επί παραδείγματι, το σεξ δεν πρέπει να είναι προγραμματισμένο, τολμήστε το ακόμη κι αν δεν είναι ιδανικές οι συνθήκες, ή κανονίστε μια μικρή απόδραση από την πόλη, που μπορεί να σας αλλάξει παραστάσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι οι άνθρωποι που διατηρούν το απρόσμενο, το ξαφνικό και αιφνίδιο μέσα στη σχέση δίνουν πνοή ανανέωσης στη διαπροσωπική τους επαφή και δηλώνουν πιο ευχαριστημένοι από αυτή.

Learn More

Σεξουαλική ζωή του ζευγαριού και συναισθηματική σύνδεση: Μια αμφίδρομη σχέση

Η σεξουαλική επιθυμία και η συναισθηματική σύνδεση δεν συνδέονται πάντα. Για παράδειγμα, μπορεί ένα ζευγάρι σε μια εφήμερη σχέση να έχει σεξουαλικές επαφές εν απουσία συναισθηματικής σύνδεσης. Παρόλα αυτά έχει φανεί πως οι μακροχρόνιες σχέσεις χαρακτηρίζονται και από σεξουαλική επιθυμία και από συναισθηματική σύνδεση. 

Το σεξ προωθεί τη συναισθηματική σύνδεση

Αν και η βασική λειτουργία της σεξουαλικής συμπεριφοράς, δηλαδή η αναπαραγωγή, δεν συνδέεται άμεσα με τη συναισθηματική σύνδεση των συντρόφων, αρκετά χαρακτηριστικά της ανθρώπινης σεξουαλικότητας υποδηλώνουν πως η σεξουαλική συμπεριφορά έχει αναπτυχθεί ώστε να ενισχύει και να διατηρεί τους συναισθηματικούς δεσμούς των σεξουαλικών συντρόφων. Για παράδειγμα, η συνήθης στάση όπου η γυναίκα είναι ξαπλωμένη ανάσκελα και ο άντρας βρίσκεται από πάνω της, επιτρέπει περισσότερα χάδια και φιλιά όπως και τη βλεμματική επαφή των συντρόφων. Οι αγκαλιές και τα φιλιά αυξάνουν την παραγωγή της ορμόνης ωκυτοκίνης που με τη σειρά της ενισχύει περαιτέρω τη συναισθηματική σύνδεση και την τρυφερότητα μεταξύ των συντρόφων. Επίσης, άλλο στοιχείο που φανερώνει πως το σεξ προωθεί τους ψυχικούς δεσμούς των συντρόφων προέρχεται από το χώρο της νευροεπιστήμης. Συγκεκριμένα, έχει παρατηρηθεί πως όταν βιώνουμε σεξουαλική επιθυμία ενεργοποιούνται οι ίδιες περιοχές του εγκεφάλου με όταν βιώνουμε αισθήματα αγάπης σε μια ρομαντική σχέση.

Η συναισθηματική σύνδεση καθορίζει τη σεξουαλική συμπεριφορά στις σχέσεις

Η ψυχική σύνδεση και το σεξ φαίνεται να αλληλοεπιδρούν αμφίδρομα έτσι ο τρόπος που τα άτομα συνδέονται συναισθηματικά με τους συντρόφους καθορίζει τα επίπεδα οικειότητας, τρυφερότητας και αλληλεξάρτησης στη σχέση και έτσι μπορεί να συμβάλλει στη σεξουαλική συμπεριφορά και λειτουργία. Τα άτομα που είναι συνδεδεμένα με τους συντρόφους τους με ασφαλή δεσμό, τους θεωρούν ως συναισθηματικά διαθέσιμους και φροντιστικούς, ενώ τείνουν να έχουν σεξουαλικές επαφές ώστε να ενισχύσουν τη συναισθηματική σύνδεση στη σχέση τους και να εκφράζουν την αγάπη τους. Αντίθετα, τα άτομα που είναι συνδεδεμένα με τους συντρόφους τους με ανασφαλή τρόπο τείνουν να αντιμετωπίζουν σεξουαλικές δυσλειτουργίες. Για παράδειγμα, άτομα που νιώθουν ανασφάλεια σε σχέση με τα αισθήματα που τρέφει ο σύντροφος τους για αυτούς ή άτομα που φοβούνται την οικειότητα και είναι συναισθηματικά αποστασιοποιημένα μπορεί να παρουσιάσουν μειωμένη σεξουαλική επιθυμία και ικανοποίηση.

Έτσι στο πλαίσιο των σχέσεων, η σεξουαλική συμπεριφορά έχει την ικανότητα να εγκαθιδρύει και στη συνέχεια να διατηρεί τη συναισθηματική σύνδεση των συντρόφων. Με τη σειρά της η ψυχική επαφή και η επικοινωνία μπορούν να εγγυηθούν μια καλύτερη σεξουαλική ζωή.

Λαφαζάνη Περσεφόνη

Ψυχολόγος

Επιστημονική Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ

Πηγή: Birnbaum, G. E., & Reis, H. T. (2019). Evolved to be connected: The dynamics of attachment and sex over the course of romantic relationships. Current Opinion in Psychology, 25, 11–15.

Learn More

Τσιγάρο: ο τοξικός φίλος του ανθρώπου…

Τσιγάρο: ο τοξικός φίλος του ανθρώπου…μια σχέση πολυσυζητημένη που κρατά καλά για τουλάχιστον έναν αιώνα. Δυστυχώς όμως, η φιλία αυτή σκοτώνει κάθε χρόνο 8 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, ενώ περίπου 1 εκατομμύριο άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους ως παθητικοί καπνιστές (WHO, 2018)! Η πορεία της βλαβερής αυτής συνήθειας μέσα στο χρόνο, ξεκινά στις αρχές του 20^ου αιώνα με τημετάβαση από τον ακατέργαστο καπνό των ινδιάνων της νότιας Αμερικής, στο βιομηχανικό τσιγάρο. Η βιομηχανία του καπνού αρχίζει να γνωρίζει χρυσές εποχές, με την έναρξη του Α παγκοσμίου πολέμου όπου το κάπνισμα λαμβάνει μαζική μορφή. Οι στρατιώτες κάτω από την ψυχολογική πίεση και την καθημερινή επαφή με το θάνατο, αναζητούσαν το τσιγάρο ως τρόπο αγχόλυσης και ανακούφισης, μέχρι να ριχτούν ξανά στην μάχη.

Παρόλα αυτά, ο εθισμός στη νικοτίνη δεν σταμάτησε στο μέτωπο του πολέμου, αλλά έκανε δυνατά την εμφάνισή του μέσα στις κοινωνίες, ως σύμβολο δύναμης, ελευθερίας και εξουσίας. Το σεξ αρχίζει να ταυτίζεται με το κάπνισμα, μέσα απόδιαφημίσεις, ταινίες και μουσική. Όλοι θυμόμαστε τον καουμπόι της malboro, ο οποίος λανσάρεται ως το ανδρικό πρότυπο και ο δεινός εραστής, ενώ μεταγενέστερα οι γόηδες του Hollywood αλλά και του ελληνικού κινηματογράφου, όπως ο Σον Κόνερι και ο Νίκος Κούρκουλος, προωθούνται ως τα απόλυτα αρσενικά που κατακτούν όμορφες γυναίκες, έχοντας ένα τσιγάρο ή και ένα πούρο στο στόμα, ως ένδειξη αρρενωπότητας, πλούτου και κύρους! Η διαφήμιση του καπνού δεν αφήνει εκτός ούτε τη γυναίκα, η οποία τη δεκαετία του ’60, μετά τα πρώτα φεμινιστικά κινήματα και τη σεξουαλική της απελευθέρωση, υιοθετεί την ανδρική, μέχρι τότε, συνήθεια του καπνίσματος. Οι διαφημίσεις της εποχής παρουσιάζουν μια ελκυστική, ανεξάρτητη και δυναμική γυναίκα στο πίσω κάθισμα μιας πανάκριβης Buick που περιμένει τον άνδρα να της ανάψει το τσιγάρο, προκειμένου να απολαύσει την αγαπημένη της συνήθεια. Το «image» λοιπόν του τσιγάρου αρχίζει να συνδέεται με τη θηλυκότητα και την αρρενωπότητα, ενώ ερωτικές σκηνές ταινιών το προβάλλουν μετά το σεξ ως μια κλασική κίνηση που υποδηλώνει ικανοποίηση και απόλαυση αυτού που προηγήθηκε… Η σκηνή όμως αυτή δεν αντικατοπτρίζει τη πραγματικότητα και αποκρύπτει την τραγική αλήθεια: το τσιγάρο «σκοτώνει» το σεξ! Η εικόνα ενός χρόνιου καπνιστή με γερασμένο δέρμα, κίτρινα δόντια και νύχια, με ανάσα που μυρίζει σαν τασάκι, κάθε άλλο παρά ερωτική φαντάζει!

Σήμερα, είναι πλέον αποδεχτό πως ο ανθρώπινος οργανισμός υποφέρει κάθε φορά που ανάβουμε ένα τσιγάρο…Οι επιπτώσεις του καπνού δεν περιορίζονται όμως μόνο στα καρδιαγγειακά προβλήματα, στον καρκίνο του πνεύμονα, στις λοιμώξεις του αναπνευστικού και στα εμφράγματα, αλλά έχουν συσχετιστεί και με τις περισσότερες σεξουαλικές δυσλειτουργίες και προβλήματα γονιμότητας, τόσο στον άνδρα όσο και στη γυναίκα. Το κάπνισμα «σκοτώνει» τη στύση του άνδρα, φαίνεται να υποστηρίζουν τα σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα. Ο καπνός του τσιγάρου που περιέχει 7.000 χημικές ουσίες, αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση στυτικής δυσλειτουργίας, καθώς επιδρά στο εσωτερικό τμήμα των αιμοφόρων αγγείων. Επιπρόσθετα, η νικοτίνη φαίνεται να επηρεάζει αρνητικά την παραγωγή και τη διαθεσιμότητα του νιτρικού οξειδίου (Νitric Οxide), το οποίο ευθύνεται για τη χάλαση των λείων μυϊκών ινών στο πέος ώστε να επιτευχθεί η στύση.

Οι καπνιστές (περισσότερα από 20 τσιγάρα ημερησίως) διατρέχουν 50% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης στυτικής δυσλειτουργίας, σε σύγκριση με τους μη καπνιστές, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό σε πρώην καπνιστές ανέρχεται στο 20%.Επίσης, τα άτομα που πάσχουν από διαβήτη, υπέρταση και υπερλιπιδαιμία και καπνίζουν, έχουν 26 φορές περισσότερες πιθανότητες εμφάνισης στυτικού προβλήματος. Σύμφωνα με πρόσφατη επιστημονική ανασκόπηση του British Journal of Urology, οι άνδρες που μπήκαν σε πρόγραμμα διακοπής του τσιγάρου, μετά από 3 μήνες παρουσίασαν μεγαλύτερη διάρκεια και σκληρότητα στύσης καθώς και ευκολότερη διέγερση. Μάλιστα, φαίνεται πως η πιθανότητα εμφάνισης στυτικής δυσλειτουργίας αυξάνεται όσο αυξάνεται και η ποσότητα των τσιγάρων.

Ανεπηρέαστη όμως, δεν φαίνεται να μένει ούτε η σεξουαλική λειτουργία των γυναικών, που υιοθετούν μία καπνιστική συμπεριφορά. Σε πρόσφατη έρευνα φάνηκε πως οι χρόνιες καπνίστριες αντιμετωπίζουν προβλήματα σεξουαλικής επιθυμίας, ενώ πάνω από τις μισές ανέφεραν πως το σεξ δεν ήταν απολαυστικό. Το κάπνισμα έχει συνδεθεί με την κολπική ξηρότητα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε επώδυνες σεξουαλικές επαφές, στη μείωση της αίσθησης της ηδονής και στη δυσκολία κλειτοριδικού οργασμού.

Φυσικά ούτε το ανθρώπινο αναπαραγωγικό σύστημα θα μπορούσε να «ξεφύγει» από τις βλαβερές επιπτώσεις του καπνίσματος. Οι τοξικές και καρκινογόνες ουσίες του τσιγάρου επηρεάζουν την ποσότητα, την κινητικότητα και τη μορφολογία του σπέρματος αλλά και αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης παθολογικών μορφών σπερματοζωαρίων. Επιπρόσθετα,οι γυναίκες που είναι συστηματικά καπνίστριες φαίνεται να αντιμετωπίζουν περισσότερες πιθανότητες εξωμήτριας κύησης, βλάβης στα ωάρια και στις ωοθήκες, αυξάνοντας κατά πολύ το κίνδυνο υπογονιμότητας, ενώ εκείνες καπνίζουν κατά την κύηση αυξάνουν την πιθανότητα επιπλοκών ακόμη και αποβολής. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Αναπαραγωγικής Ιατρικής (ASRM), οι επιπτώσεις στα ωάρια και στις ωοθήκες ενδέχεται να προκαλέσουν ακόμη και κίνδυνο πρόωρης έναρξης της εμμηνόπαυσης, έως και 4 χρόνια νωρίτερα. Η σχέση τσιγάρου και γονιμότητας φαίνεται να είναι δοσοεξαρτόμενη: όσα περισσότερα τσιγάρα τόσο περισσότερες πιθανότητες υπογονιμότητας, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως εκείνοι που καπνίζουν λιγότερο από 10 τσιγάρα την ημέρα ή ανήκουν στην κατηγορία των παθητικών καπνιστών διαφεύγουν από τον κίνδυνο.

Την επόμενη φορά λοιπόν, που θα θέλουμε να ανάψουμε τσιγάρο ας αναλογιστούμε τις συνέπειες της βλαβερής αυτής συνήθειας στην γονιμότητα και τη σεξουαλική μας ζωή! Ένα τσιγάρο αρκεί για να στερήσει από εμένα και τη σύντροφό μου δευτερόλεπτα ζωής. Το σεξ προϋποθέτει υγεία και για αυτό το λόγο το τσιγάρο δεν έχει καμία θέση σε αυτό. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του Ιταλού μουσικού Arturo Toscanini (1867-1957): «Φίλησα το πρώτο μου κορίτσι και κάπνισα το πρώτο μου τσιγάρο την ίδια μέρα. Δεν είχα ξανά χρόνο για κάπνισμα από τότε»!

Δυστυχώς στην Ελλάδα το κάπνισμα είναι μια συνηθισμένη εικόνα, ακόμα και μέσα σε εσωτερικούς χώρους. Υπολογίζεται πως οι ενεργοί καπνιστές ανέρχονται στα 3.8 εκατομμύρια, από τους οποίους τα 2.3 εκατομμύρια είναι άνδρες (WHO,2018). Τα απογοητευτικά αυτά νούμερα μας κατατάσσουν στην πρώτη θέση με τους περισσότερους καπνιστές στην Ευρώπη, καταδεικνύοντας ολοένα και περισσότερο την ανάγκη για εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου. Στην Ελλάδα, το κάπνισμα απαγορεύτηκε στους κλειστούς δημόσιους χώρους και τους χώρους εργασίας από την 1η Σεπτεμβρίου 2010. Παρόλα αυτά οι μέχρι τώρα προσπάθειες της εκάστοτε πολιτείας έχουν ναυαγήσει, μιας και τα μέτρα δεν εφαρμόζονται ποτέ.

Παπαδόπουλος Περικλής

Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπευτής,

Επιστημονικός Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ

Learn More

Ο ερωτικός και σεξουαλικός λόγος στην ζωή μας…

Ο λόγος σαρκώνει την ανθρώπινη ύπαρξη μπροστά στην ανάγκη έκφράσης του “εγώ” και του “εμείς”. Χαρακτηριστικά ο Σεφέρης αναφέρει: “Ο Λόγος… το ψυχομάντηλο του Ανθρώπου, αλέτρι που γεωργεί, αξίνα που σκάβει και ξεχερσώνει το χωράφι της καρδιάς μας.”

Αποτελεί την έκφραση σύνθετων γνωστικών λειτουργιών και έρχεται ως σφραγίδα της ταυτότητας του ανθρώπου αλλά και της σύνδεσής του με την σχέση, την ομάδα και την κοινωνία. Ο λόγος οδήγησε τον διαλογιζόμενο άνθρωπο στο να δημιουργήσει θαυμαστά έργα.

Ως μέρος του, ο ερωτικός λόγος, είναι μια μελωδία που οφείλουμε σαν ερωτικά πλάσματα να ακούμε σε όλο το φάσμα της καθημερινότητάς μας και δεν αποτελεί προνόμιο μόνο των εραστών. Τι θα γινόταν εάν μια μητέρα απέφευγε να μιλήσει ερωτικά στο μωρό της; Υπάρχουν περιπτώσεις που τα παιδιά δεν ακούν μέσα στο οικογενειακό πλαίσιο την αρμονία των λέξεων που χαρίζει ο ερωτικός λόγος. Αυτά τα παιδιά χρειάζονται τον ερωτικό λόγο των γονιών τους… είναι τα συναισθηματικά τους εφόδια.

Δυστυχώς σήμερα, οι ερωτικές λέξεις μέσα στο σχεσιακό πλαίσιο χάνουν την αξία τους και αποκτούν μια πιο χρησιμοθηρική χροιά. Ο τεχνοκρατισμός έχει αλλάξει τον «ερωτικό χάρτη». Τα ζευγάρια σήμερα αποφεύγουν να μιλούν ερωτικά, αδυνατώντας να εκδηλώσουν την τρυφερότητα και την υγιή ανάγκη “του ανήκειν”. Μπροστά στο φόβο για σύνδεση και δέσμευση, ο ερωτικός λόγος ‘αργοσβήνει” . Το ζευγάρι ντρέπεται να χρησιμοποιήσει «ερωτόλογα», ντρέπεται να μιλήσει αληθινά για τα συναισθήματα. Ίσως να τρομάζει… Δείχνει τα τρωτά σημεία του κορμιού και της ψυχής μας. Άλλωστε εκεί που οι λέξεις κάνουν την εμφάνισή τους η ψυχή ξεγυμνώνεται.

Όταν ξεχνάμε ή αποφεύγουμε να μιλήσουμε ερωτικά στον σύντροφό μας, η σεξουαλική επιθυμία “ατροφεί”. Η σεξουαλική επαφή ως γενετήσιο ένστικτο φέρνει την ψυχή και το σώμα σε μια ισορροπία. Για αυτήν ο σεξουαλικός λόγος εξυπηρετεί μια πολυτροπική επικοινωνία (multimodality) που εξωραΐζει τις ανθρώπινες σχέσεις και καταπραΰνει το συναίσθημα της ενοχής. Μέσα στο ζευγάρι ο πόθος και οι σεξουαλικές φαντασιώσεις μεταμορφώνονται με την βοήθεια του λόγου σε ηχητικές απολαύσεις. Ο άνθρωπος σήμερα φοβάται να μιλήσει σεξουαλικά στον σύντροφό του και αυτό γιατί αρνείται να πετάξει τα ρούχα του εγωισμού, ρούχα που απλόχερα δίνει η κοινωνία στο πλαίσιο του καθωσπρεπισμού.

Ο σεξουαλικός λόγος στη σχέση αποτελεί μια γέφυρα ανάμεσα στις σεξουαλικές ανάγκες και την ανάγκη για συναισθηματική σύνδεση και το ένστικτο. Όπως έδειξε μια έρευνα που έγινε από το Πανεπιστήμιο του Οχάιο, η σεξουαλική ικανοποίηση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την σεξουαλική επικοινωνία του ζευγαριού. Ο δισταγμός στην επικοινωνία κατά την σεξουαλική επαφή, μπορεί να μειώσει την απόλαυση. Η ελεύθερη σεξουαλική έκφραση ενός ζευγαριού θα πρέπει να είναι προτεραιότητα, καθώς μέσω αυτής επιτυγχάνεται υψηλότερη σεξουαλική αυτοεκτίμηση (sexual self-esteem). Τα ζευγάρια λοιπόν που μιλούν κατά την διάρκεια της σεξουαλικής επαφής αποκομίζουν πολύ μεγαλύτερη ικανοποίηση.

Τι όμορφα που φτάνουν στα αυτιά μας λέξεις και φράσεις όπως: «σε θέλω», «θέλω το κορμί σου», «πεθαίνω όταν με αγγίζεις», σαν μια καλοδουλεμένη συγχορδία. Όταν ο σεξουαλικός λόγος είναι αληθινός λείπουν οι ντροπές, οι ενοχές και τα ταμπού.

Κατά την σεξουαλική επαφή, οι λέξεις αποτελούν το αλάτι στο ερωτικό μας γεύμα. Ο σεξουαλικός λόγος είναι καθοδηγητικός σε νέα η γνώριμα μονοπάτια ηδονής. Άλλοτε γίνεται επιθετικός και ορμητικός, άλλοτε χαμηλόφωνος, ερεθιστικός και μυστηριακός. Όταν ο σεξουαλικός λόγος μπαίνει στο παιχνίδι των φαντασιώσεων ενός ζευγαριού, η ατμόσφαιρα γίνεται αυτόματα ξεχωριστή.

Μέσα στο ζευγάρι είναι ο μεταφραστής και ο διεγέρτης των 4 αισθήσεων. Μετατρέπει ένστικτα και ορμές, σε λέξεις που φέρνουν κάτι από μαγικούς ήχους ερωτικού ποιήματος. Μεταφράζει «τα θέλω» των φαντασιώσεων σε ερωτική διάθεση και απόλαυση. Άλλωστε εκεί που οι άμυνες και τα φώτα χαμηλώνουν, ο σεξουαλικός λόγος φωτίζει την ηδονή του σώματός μας.

Οφείλουμε στο σύντροφό μας λοιπόν, έναν σεξουαλικό λόγο αληθινό. Αληθινό σαν λέμε γυμνό, έτσι όπως ακριβώς είναι το κορμίόταν γεννιέται, έτσι όπως ακριβώς συμμετέχει το κορμί στο σεξουαλικό παιχνίδι της συνεύρεσης.

Παπαδόπουλος Περικλής

Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπευτής

Επιστημονικός Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ

Learn More

Η σεξουαλική εξαπάτηση σε άνδρες και γυναίκες

Η πλήρης σεξουαλική εξαπάτηση αναφέρεται στην πρακτική κατά την οποία ένα άτομο επί τούτου παραπλανά έναν ερωτικό σύντροφο, συνήθως με απώτερο στόχο να επιτύχει μια σεξουαλική συνεύρεση. Είναι πιθανό να παράσχει ψευδείς πληροφορίες όπως να πει ψέματα για την ηλικία του, ή να αποκρύψει πληροφορίες που θα λειτουργούσαν αποτρεπτικά για μια πιθανή σεξουαλική επαφή πχ να αποφύγει να αποκαλύψει την ύπαρξη Σεξουαλικού Μεταδιδόμενου Νοσήματος (ΣΜΝ). Και, ενώ τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες έχουν τις ίδιες πιθανότητες να παραπλανήσουν σεξουαλικά έναν σύντροφο, τα θέματα για τα οποία ψεύδονται διαφοροποιούνται.

Έρευνα με 1769 συμμετέχοντες (63% γυναίκες), ηλικίας 16-81 ετών, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Personality and Individual Differences, μελέτησε το πώς συνδέονται δημογραφικά χαρακτηριστικά και χαρακτηριστικά προσωπικότητας με την τάση του να λέει κάποιος ψέματα στη διάρκεια σεξουαλικών επαφών. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα:

• Το 34% των ανδρών και το 33% των γυναικών ανέφεραν ότι είχαν πει ψέματα σε έναν σύντροφο σχετικά με τον αριθμό των προηγούμενων σεξουαλικών συντρόφων.
• Το 12% των ανδρών και το 9% των γυναικών είχαν πει ψέματα σε έναν σύντροφο ότι είχαν ελεγχθεί για ΣΜΝ.

Oι άνδρες ήταν περισσότερο πιθανό να πουν ψέματα για θέματα όπως η οικονομική τους κατάσταση, το επάγγελμα τους και η εξωτερική τους εμφάνιση. Επιπλέον, οι άνδρες είχαν την τάση να λένε ότι ήταν πιο νέοι από ότι ίσχυε στην πραγματικότητα, ενώ οι γυναίκες συνήθιζαν να λένε ότι ήταν μεγαλύτερες σε σχέση με την πραγματική τους ηλικία.

Οι συμμετέχοντες που ανήκαν σε σεξουαλική μειονότητα ήταν πιο πιθανό να πουν ψέματα σχετικά με τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό σε σύγκριση με τους ετεροφυλόφιλους συμμετέχοντες, προκειμένου να αποφύγουν το στιγματισμό. Επί παραδείγματι, ένα αμφιφυλόφιλο άτομο μπορεί να έλεγε σε έναν πιθανό σύντροφο ότι είναι ετεροφυλόφιλο, έτσι ώστε να αποφύγει ενδεχόμενα επικριτικά σχόλια.

Τέλος, τόσο ο σεξουαλικός ναρκισσισμός όσο και ο σεξουαλικός καταναγκασμός συσχετίζονταν θετικά με τη σεξουαλική εξαπάτηση. Άτομα με ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά, όπως έλλειψη ενσυναίσθησης, αίσθημα μεγαλομανίας, υπερβολική σεξουαλική αυτοεκτίμηση, υπερβολική ανάγκη για σεξουαλική επιβεβαίωση και δυσκολία στην εγγύτητα, φάνηκε ότι ήταν πιο πιθανό να εξαπατήσουν και να εκμεταλλευτούν σεξουαλικά τους άλλους. Αντίστοιχα, άτομα που εκδήλωναν καταναγκαστική σεξουαλική συμπεριφορά, χαρακτηρίζονταν από έντονες σεξουαλικές παρορμήσεις και ήταν πιο πιθανό να εκλογικεύσουν την τάση τους για σεξουαλική εξαπάτηση, θεωρώντας την ως απαραίτητο μέσο για να πετύχουν το σκοπό τους.

Διδυμοπούλου Αγγελική

Ψυχολόγος

Επιστημονική Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ.

Learn More

Μορφές παιδικής κακοποίησης και σαδομαζοχιστικές τάσεις στην ενήλικη ζωή

Η διαμόρφωση της σεξουαλικότητας αποτελεί μια διαδικασία που εξελίσσεται καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής του ατόμου, ενώ η πιο κρίσιμη περίοδος γι’ αυτήν θεωρείται η παιδική ηλικία. Η ανάπτυξη της σεξουαλικής ταυτότητας του ατόμου κατά την παιδική ηλικία επηρεάζεται αρνητικά από τραυματικές εμπειρίες ζωής, όπως κακοποίηση, η οποία συσχετίζεται με την εκδήλωση σεξουαλικής παθολογίας και συναισθηματικής δυσφορίας.  

Από τις πιο χαρακτηριστικές συνέπειες που μπορεί να επιφέρει η παιδική κακοποίηση είναι οι αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης παραφιλικής συμπεριφοράς, δηλαδή επαναλαμβανόμενες σεξουαλικές παρορμήσεις, φαντασιώσεις και δραστηριότητες, οι οποίες είναι αποκλίνουσες, παράξενες και ασυνήθιστες, όπως φετίχ, σεξουαλικός σαδισμός, μαζοχισμός κλπ. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι η εκδήλωση παραφιλίας δεν θεωρείται a priori παθολογική κατάσταση, αλλά μπορεί να εξελιχθεί σε τέτοια όταν οι σεξουαλικές προτιμήσεις και επιθυμίες του ατόμου δυσχεραίνουν την λειτουργικότητα του σε διαπροσωπικό ή και σεξουαλικό επίπεδο και του προκαλούν σημαντική συναισθηματική δυσφορία.

Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Sexologies, σε δείγμα 1219 ενηλίκων ((51% άνδρες, Μ.Ο. ηλικίας: 39 έτη) αξιολογήθηκε η συσχέτιση διαφορετικών ειδών κακοποίησης (σεξουαλική, ψυχολογική, σωματική) και εμφάνισης σεξουαλικού σαδισμού και μαζοχισμού.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι:

• 58% είχε υποστεί ψυχολογική κακοποίηση
• 20% σωματική κακοποίηση
• 10% σεξουαλική κακοποίηση
• 56% αυτών που είχαν υποστεί σεξουαλική κακοποίηση εμφάνιζαν ακραίας μορφής μαζοχιστική συμπεριφορά σε σύγκριση με το 21% όσων δεν είχαν υποστεί κακοποίηση, με τα μεγαλύτερα ποσοστά να αφορούν τις γυναίκες
• 60% αυτών που είχαν υποστεί σεξουαλική κακοποίηση εμφάνιζαν ακραίας μορφής σαδιστική συμπεριφορά πχ απειλές θανάτου, πρόκληση τραυματισμού με μαχαίρι, σε σύγκριση με το 31% όσων δεν είχαν υποστεί κακοποίηση, με τα μεγαλύτερα ποσοστά να αφορούν τους άνδρες
• Η ψυχολογική κακοποίηση συσχετίστηκε περισσότερο με ήπιας μορφής μαζοχιστική και σαδιστική συμπεριφορά (δέσιμο και πρόκληση πόνου), ενώ η σωματική κακοποίηση είχε τη μικρότερη συσχέτιση με την εμφάνιση σαδομαζοχιστικών τάσεων στην ενήλικη ζωή

Διδυμοπούλου Αγγελική

Ψυχολόγος

Επιστημονική Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ.

Πηγή: Abrams, M., Chronos, A., & Grdinic, M. M. (2022). Childhood abuse and sadomasochism: New insights. Sexologies.

Learn More

Πώς να αναθερμάνετε τη σεξουαλική σας ζωή;

Από την έναρξη της πανδημίας Covid-19 πολλά ζευγάρια είδαν τη σεξουαλική τους ζωή να μειώνεται. Μετανάλυση 22 ερευνών που δημοσιεύτηκε το 2022, με δείγμα 2.454 γυναίκες και 3.765 άνδρες, έδειξε μείωση στη συχνότητα των σεξουαλικών επαφών και αύξηση στις σεξουαλικές δυσλειτουργίες, που συνδέονταν με μειωμένη σεξουαλική ικανοποίηση.

Οι παράγοντες που συνέβαλαν στη μείωση της σεξουαλικής λειτουργικότητας ποικίλλουν. Στη διάρκεια της πανδημίας το ενδιαφέρον των ανθρώπων εστιαζόταν κυρίως στην πρόληψη της μόλυνσης και στη σωματική υγεία τόσο των ίδιων όσο και των αγαπημένων τους προσώπων, γεγονός που πυροδότησε άγχος, θλίψη αλλά και θυμό. Με την επιβολή της καραντίνας και των μέτρων κοινωνικής απομόνωσης πολλά ζευγάρια περιορίστηκαν στο σπίτι με τα παιδιά, όπου η διατήρηση προσωπικού χώρου και χρόνου αποδείχτηκε δύσκολη υπόθεση, με αποτέλεσμα την αύξηση στις συγκρούσεις και τις εντάσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη διάρκεια της πανδημίας αυξήθηκε ο ανθυγιεινός τρόπος διατροφής, η κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα, παράγοντες που δυσχεραίνουν τη διατήρηση μιας ενεργούς και λειτουργικής σεξουαλικής ζωής.

Καθώς, όμως, σταδιακά η πανδημία ξεπερνιέται, το ενδιαφέρον στρέφεται στην σεξουαλική υγεία και την αναζωογόνηση της σεξουαλικής ζωής των ζευγαριών, που κρίνεται καθοριστικής σημασίας για την συνολική ψυχική και σωματική ευεξία τους.

Πώς μπορούν, λοιπόν, τα ζευγάρια να αναθερμάνουν τη σχέση τους και να έρθουν ξανά κοντά σεξουαλικά;

Αποφασίστε από κοινού ότι η σεξουαλική επαφή είναι σημαντική

Προκειμένου να δουν θετική αλλαγή στη σεξουαλική τους ζωή, οι σύντροφοι πρέπει να συμφωνήσουν, να θέσουν σε προτεραιότητα και να προσπαθήσουν έμπρακτα να επαναφέρουν τη σεξουαλική τους σύνδεση. Για να συμβεί αυτό χρειάζεται να λειτουργήσουν συμμαχικά και όχι αντιδραστικά, αποφεύγοντας να αποδίδουν ευθύνες και κατηγορίες ο ένας στον άλλον. Είναι ωφέλιμο να προσπαθήσουν να εντοπίσουν τα εμπόδια που βιώνουν και να διευκολύνουν ο ένας τον άλλον, ενώ είναι σημαντικό να μην εξαρτώνται από συγκεκριμένες προσδοκίες και πρότυπα για το πώς «πρέπει» να λειτουργήσουν και ποιος είναι ο σεξουαλικός τους ρόλος. Αυτό που έχει σημασία είναι να εστιάζουν στο «εδώ και τώρα» και στην απόλαυση της σεξουαλικής εμπειρίας.

Μιλήστε για το σεξ με τον σύντροφο σας

Υπάρχει το εξής παράδοξο στην κοινωνία: ενώ το σεξ και η σεξουαλικότητα φαίνεται να υπεισέρχεται στα πάντα, τα ζευγάρια στο σπίτι έχουν την τάση να αποφεύγουν να μιλήσουν για αυτό. Βιώνουν υψηλό άγχος και αισθήματα ντροπής, ειδικά στην περίπτωση που αναμένουν μια αρνητική και απορριπτική στάση του συντρόφου τους. Ωστόσο, οι σεξουαλικοί στόχοι, οι σεξουαλικές φαντασιώσεις, οι διαφοροποιήσεις στο βαθμό σεξουαλικής επιθυμίας είναι ζητήματα που πρέπει να μοιράζονται οι σύντροφοι με ενσυναίσθηση και διάθεση κατανόησης.

Αγνοήστε τον μύθο του αυθορμητισμού

Ένας μύθος γύρω από το σεξ υποστηρίζει ότι όταν αγαπιούνται δύο άνθρωποι αναμένεται να έχουν πάντα σεξουαλική επιθυμία ανεξαρτήτως των συνθηκών, με αποτέλεσμα την αυθόρμητη παθιασμένη σεξουαλική επαφή. Ωστόσο, η σεξουαλική επιθυμία επηρεάζεται από τις συνθήκες ζωής και την καθημερινότητα, ενώ κατά κύριο λόγο είναι απαντητική, προκύπτει δηλαδή ως απάντηση σε αισθητηριακά ερωτικά και σεξουαλικά ερεθίσματα, καθώς και σε φαντασιώσεις. Επομένως, αυτό που έχει σημασία είναι να είστε διαθέσιμοι, ψυχολογικά και σωματικά, και πρόθυμοι να δημιουργήσετε την κατάλληλη ατμόσφαιρα που θα μεγιστοποιήσει την σεξουαλική σας επιθυμία και την απόλαυση της σεξουαλικής επαφής.

Μοιραστείτε ψυχαγωγικές δραστηριότητες και αυξήστε το παιχνίδι και την ποικιλία στην σεξουαλική σας ζωή

Προσδιορίστε τις δραστηριότητες που σας αρέσουν και θέλετε να κάνετε μαζί, όπως να χορέψετε ή να οργανώσετε μια εκδρομή, και απολαύστε ο ένας την παρέα του άλλου, ξεφεύγοντας από τις ανησυχίες της καθημερινότητας και ενισχύοντας την ψυχική επαφή και σεξουαλική ελκυστικότητα. Αντίστοιχα, δοκιμάστε νέα πράγματα που θα αυξήσουν την σεξουαλική σας διέγερση, όπως διαφορετικά σεξουαλικά σενάρια, παιχνίδια ρόλων, πειραματισμό σε άλλα μέρη, ανανέωση στάσεων στο σεξ, ακόμη και να συμπεριλάβετε ερωτικά παιχνίδια, που τα σώματα σας θα απελευθερώσουν στον εγκέφαλο την αίσθηση της ηδονής!

Διδυμοπούλου Αγγελική

Ψυχολόγος

Επιστημονική Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ.

Πηγή: Masoudi, M., Maasoumi, R. & Bragazzi, N.L. Effects of the COVID-19 pandemic on sexual functioning and activity: a systematic review and meta-analysis. BMC Public Health 22, 189 (2022). 

Learn More

Πώς μεταβάλλεται η σεξουαλική ζωή ενός υπογόνιμου ζευγαριού;

Η υπογονιμότητα χαρακτηρίζει ένα ζευγάρι το οποίο μετά την πάροδο 12 μηνών στους οποίους προσπαθεί, μέσω σεξουαλικής επαφής χωρίς προφύλαξη, να επιτύχει μια εγκυμοσύνη, δεν τα έχει καταφέρει. Υπολογίζεται ότι 12-16% των ζευγαριών παγκοσμίως είναι υπογόνιμα, ενώ τόσο η διάγνωση όσο και η θεραπεία επιφέρουν επιπτώσεις σε ψυχολογικό αλλά και σεξουαλικό επίπεδο.

Το ζευγάρι που έρχεται αντιμέτωπο με την εμπειρία της υπογονιμότητας βιώνει καθοριστικές αλλαγές στην ποιότητα της σχέσης του. Αφενός, η γυναίκα έχει αισθήματα απώλειας του ελέγχου, σαν το σώμα της να “επαναστατεί” ενάντια στην βούληση της, συγκρίνεται με τις άλλες γυναίκες με αποτέλεσμα να νιώθει μειονεκτικά, βιώνει ψυχολογικό κενό, καθώς βλέπει το μητρικό της ένστικτο να παραμένει ανεκπλήρωτο. Αφετέρου, ο άνδρας νιώθει ότι είναι ανεπαρκής στον σεξουαλικό του ρόλο, αισθάνεται ενοχικά, αδύναμος ως προς την συνέχιση του γενεαλογικού του δέντρου. Λογικό επακόλουθο είναι η διαταραχή της επικοινωνίας στο ζευγάρι, η οποία χαρακτηρίζεται από ασυνεννοησία. Κυρίαρχα συναισθήματα στη σχέση του ζευγαριού είναι ο θυμός, που εκφράζεται μέσα από συγκρουσιακές καταστάσεις, και το άγχος για την προσδοκώμενη εγκυμοσύνη. Ως απόρροια επέρχεται συναισθηματική απομάκρυνση και ψυχρότητα, γεγονός που επηρεάζει καταλυτικά και την σεξουαλική ζωή του ζευγαριού.

Η επιθυμία τεκνοποίησης “επιβάλλει” συγκεκριμένο προγραμματισμό στις επαφές, που το ζευγάρι οφείλει να ακολουθήσει βάσει των οδηγιών του γυναικολόγου. Το σεξ αποτελεί πλέον ένα κυνήγι της γονιμότητας, που γίνεται μηχανιστικά, ενώ η σεξουαλική ικανοποίηση αντικαθίσταται από το αποτέλεσμα. Ο χρόνος αγχώνει τη γυναίκα που “πρέπει” να μείνει έγκυος, ενώ ο άνδρας εργαλειοποιείται καθώς αισθάνεται ότι “πρέπει” να έχει στύση όταν “πρέπει”. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να χάνεται ο αυθορμητισμός, τα ερωτικά παιχνίδια να αντικαθίστανται από θερμόμετρα και τεστ ωορρηξίας και να αυξάνεται το άγχος επίδοσης.

Ο χρόνος είναι ο μεγάλος εχθρός για ένα υπογόνιμο ζευγάρι. Με την πάροδο του χρόνου αυξάνεται η ψυχολογική πίεση, ενώ μειώνεται η σεξουαλική ικανοποίηση, η τρυφερότητα κι η εγγύτητα ανάμεσα στους συντρόφους. Πολλές φορές το υπογόνιμο ζευγάρι επιλέγει να κρύψει το πρόβλημα από το οικογενειακό του περιβάλλον, καθώς νιώθει μεγάλο άγχος στο «εδώ και τώρα» προκειμένου να επιτύχει μια εγκυμοσύνη. Η γονεϊκή πίεση εντείνει τη συναισθηματική δυσφορία και το «σεξουαλικό μπλοκάρισμα» του υπογόνιμου ζεύγους.

Τα παραπάνω αποτελούν πρόσφορο έδαφος για την εκδήλωση σεξουαλικών δυσλειτουργιών τόσο στον άνδρα όσο και στη γυναίκα. Η γυναίκα φαίνεται να επηρεάζεται περισσότερο αρνητικά στην διάθεση και την επιθυμία που έχει για σεξουαλική επαφή, ενώ ο άνδρας, κάτω από το βάρος της ανάγκης να αποδώσει με επιτυχία, μπορεί να εκδηλώσει προβλήματα με την στύση, δυσκολία επίτευξης ή/και διατήρησης της, αλλά και την εκσπερμάτιση του. Όλα αυτά οδηγούν το ζευγάρι στο να απομακρυνθεί ακόμα περισσότερο, ενώ οι σύντροφοι αρχίζουν να αποφεύγουν τη σεξουαλική επαφή, γεγονός που δυσχεραίνει τις προσπάθειες σύλληψης.

Μελέτες έχουν δείξει πως ζευγάρια που διατηρούν τη σεξουαλική τους δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής όχι μόνο διαχειρίζονται καλύτερα  το πρόβλημα, αλλά έχουν και σημαντικά μεγαλύτερες πιθανότητες σύλληψης. Η αποκατάσταση της σεξουαλικής ζωής των συντρόφων θα πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της αντιμετώπισης της υπογονιμότητας, ενώ κρίνεται ωφέλιμο να αναζητούν βοήθεια από επαγγελματία ψυχικής και σεξουαλικής υγείας.

Διδυμοπούλου Αγγελική

Ψυχολόγος

Επιστημονική Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ.

Πηγή: El Amiri, S., Brassard, A., Rosen, N.O., Rossi, M.A., Beaulieu, N., Bergeron, S., & Péloquin, K. (2021). Sexual Function and Satisfaction in Couples with Infertility: A Closer Look at the Role of Personal and Relational Characteristics. The journal of sexual medicine, 18(12), 1984-1997. 

Learn More