Ο Ιούνιος είναι μήνας αφιερωμένος στην υγεία του άνδρα και καθώς φτάνει στο τέλος του, οφείλουμε να αναφερθούμε στο στίγμα, που πολλές φορές εμείς οι ίδιοι σχεδιάζουμε και γιγαντώνουμε στη σκέψη μας. Ένας άνδρας, πολύ πιο συχνά από μία γυναίκα, ενδέχεται να αρνηθεί τα συναισθήματά του και να προσπαθήσει να τα κρύψει, τόσο από τον εαυτό του, όσο και από τους γύρω του.
Στο κλινικό μας έργο, πολύ συχνά βλέπουμε τη σύντροφο να ζητάει βοήθεια για τον αγαπημένο της και εκείνος να αρνείται το πρόβλημα, αλλά και την πιθανότητα να επισκεφτεί κάποιον ειδικό.
Βασικοί τομείς ανησυχίας που σκιαγραφούνται, όταν αναφερόμαστε στην ψυχική υγεία του άνδρα, είναι το υψηλό ποσοστό αυτοκτονίας και η δυσκολία αναζήτησης βοήθειας. Αν και τα ποσοστά κατάθλιψης είναι 50% υψηλότερα στις γυναίκες, τα ποσοστά αυτοκτονιών είναι περίπου 3 φορές υψηλότερα στους άνδρες. Αυτό οφείλεται στο ότι ο πραγματικός επιπολασμός της κατάθλιψης είναι χαμηλότερος στους άνδρες, σύμφωνα με βιολογικές διαφορές ή μήπως στην ύπαρξη της πρόκλησης των ανδρών να μην αναζητούν βοήθεια για ψυχολογικά ζητήματα, να αναβάλλουν ή αμελούν τη θεραπευτική στήριξη, μέχρι να επιδεινωθεί το πρόβλημα;
Ένας άνδρας με κατάθλιψη βιώνει επίμονη θλίψη, αλλαγές στον ύπνο του, κόπωση, προβλήματα συγκέντρωσης, καθώς και απώλεια ενδιαφέροντος πχ για την εργασία, τις δραστηριότητες. Τα συμπτώματα είναι κοινά με τις γυναίκες, ωστόσο, συναντώνται συχνότερα σωματικοί πόνοι, ευερεθιστότητα, θυμός, καθώς και καταχρηστικές συμπεριφορές ως ανακουφιστική λύση, όπως το αλκοόλ και οι ουσίες, ενώ ένα σημάδι που μπορεί να κρύβει από πίσω του την κατάθλιψη είναι η υπερβολική ενασχόληση με την εργασία…
Το στίγμα γύρω από θέματα ψυχικής υγείας βρέθηκε ότι είναι ιδιαίτερα υψηλό στους άνδρες, οι οποίοι μπορεί, αφενός να μην γνωρίζουν αρκετά για ζητήματα ψυχικής υγείας, εφετέρου να φοβούνται ότι θα κριθούν για την «ευαλωτότητά τους», ειδικά από άλλους άνδρες.
Φαίνεται πως ενδόμυχα διατηρούν πιστά τους «παραδοσιακούς κανόνες ανδρισμού», όπως η έννοια της αυτοδυναμίας, δυσκολία έκφρασης συναισθημάτων, η ανεξαρτησία που «οφείλουν» να επιδεικνύουν και ο αυτοέλεγχος, καθώς όσο πιο ψηλά είναι αυτοί οι δείκτες, τόσο λιγότερο πιθανό είναι να επικοινωνήσουν το πρόβλημα σε άλλους ή να ζητήσουν βοήθεια.
Τέτοιες παραδοσιακές νόρμες είναι πιο έντονες σε ορισμένες κοινότητες, όπως οικονομικά υποβαθμισμένα περιβάλλοντα, αφήνοντας ελάχιστες έως μηδαμινές ευκαιρίες σε πολλούς άντρες να εκδηλώσουν την δυσφορία τους ή να αναζητήσουν βοήθεια και αυτή η κατάσταση μπορεί να δυσκολέψει ακόμη περισσότερο από συγκεκριμένα γεγονότα – φάσεις ζωής, όπως η συνταξιοδότηση, η ανεργία ή το διαζύγιο.
Κλείνοντας, το μήνυμα είναι ένα, απλό και σημαντικό:
Η αναζήτηση βοήθειας είναι δύναμη και όχι αδυναμία, καθώς απαιτεί θάρρος, δράση και ανεξαρτησία, αφού μας βοηθά να κατανοήσουμε το πρόβλημα, να επαναπροσδιορίσουμε τις ανάγκες μας και να μεταβούμε προς τη λύση.
Δήμητρα Καρυοφύλλη
Κλινική Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.