Οι καρδιαγγειακές παθήσεις θεωρούνται κύριες αιτίες νοσηρότητας και θνησιμότητας παγκοσμίως, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 1/3 όλων των θανάτων. Εκτός από τους παράγοντες κινδύνου, όπως το φύλο και η ηλικία, η συνήθεια του καπνίσματος εξακολουθεί να αποτελεί έναν από τους πιο τροποποιήσιμους παράγοντες μαζί με τη σωματική αδράνεια, την ανθυγιεινή διατροφή και την κατανάλωση αλκοόλ. Η στυτική δυσλειτουργία θεωρείται ένα πολυδιάστατο σύμπτωμα που επηρεάζει παγκοσμίως πάνω από 100 εκατομμύρια ανθρώπους, με εκτιμήσεις να αναφέρουν ότι το 2025 τα άτομα θα ανέρχονται σε 300 εκατομμύρια. Η στυτική δυσλειτουργία και η καρδιαγγειακή νόσος είναι συχνά συνυπάρχουσες, αφού μοιράζονται τους ίδιους παράγοντες κινδύνου, συμπεριλαμβανομένου του καπνίσματος. Αν και η γνώση σχετικά με τις επιπτώσεις της έκθεσης στη νικοτίνη είναι διαδεδομένη, η επίδραση της χρήσης του ηλεκτρονικού τσιγάρου έχει κερδίσει ενδιαφέρον μόλις τα τελευταία χρόνια.
Το κάπνισμα και το άτμισμα με ηλεκτρονικό τσιγάρο, αποτελούν μία από τις πιο συχνές εικόνες στην καθημερινότητα, έξω από σχολεία, σε καφετέριες, σε πάρκα, στον δρόμο. Ωστόσο, οι νέοι τείνουν να αγνοούν τις επιπτώσεις που μπορεί να “χτυπήσουν την πόρτα” στην πορεία της ζωής τους, καθώς αφενός οραματίζονται με αφέλεια ότι το αρνητικό δεν θα συμβεί στους ίδιους και αφετέρου κερδίζει η εφήμερη απόλαυση, είτε αυτό είναι το κάπνισμα, είτε η κατανάλωση αλκοόλ και ουσιών.
Συχνά, σκεπτόμενοι τον καρδιαγγειακό κίνδυνο και τα προβλήματα σεξουαλικής λειτουργίας έρχονται στο νου περιπτώσεις μέσης και τρίτης ηλικίας, όμως, είναι σημαντικό να αναφερθούν οι επιπτώσεις του καπνίσματος στην αναπαραγωγική και σεξουαλική υγεία των ανδρών, ξεκινώντας από τις νεαρές ηλικίες, καθώς το κάπνισμα δεν περιγράφει μία συνήθεια “των μεγάλων”…
Η επίδραση της νικοτίνης στην αναπαραγωγική και σεξουαλική υγεία:
Η νικοτίνη διαταράσσει τον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-γονάδων σε οξείς και χρόνιους καπνιστές. Το αναπαραγωγικό σύστημα βρίσκεται υπό τον έλεγχο πολλών ορμονών, όπως η ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη, η ωχρινοτρόπος ορμόνη, η κορτιζόλη, τα επίπεδα των οποίων βρέθηκαν να μεταβάλλονται σε καταναλωτές νικοτίνης. Η νικοτίνη είναι επίσης γνωστό ότι αποτελεί ένα ισχυρό αγγειοσυσταλτικό, που δύναται να βλάψει τη σεξουαλική λειτουργία και συγκεκριμένα τη στυτική. Πράγματι, η νικοτίνη πυροδοτεί οξειδωτικό στρες στους όρχεις, με αποτέλεσμα μια συνολική μεταβολή της λειτουργίας των όρχεων, με μείωση των επιπέδων τεστοστερόνης, χαμηλότερο αριθμό και βιωσιμότητα σπερματοζωαρίων.
Η επίδραση του ηλεκτρονικού τσιγάρου στην αναπαραγωγική και σεξουαλική υγεία:
Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι συσκευές που μπορούν να εξατμίσουν ένα διάλυμα νικοτίνης, αντί να κάψουν φύλλα καπνού. Ορισμένα ερευνητικά δεδομένα υποδηλώνουν μικρότερο αντίκτυπο του ηλεκτρονικού τσιγάρου στην επιβάρυνση της υγείας, καθώς δεν παράγει μονοξείδιο του άνθρακα (CO), πίσσα και άλλες τοξικές ουσίες που παράγονται από την καύση των φύλλων καπνού. Ωστόσο, επειδή πρόκειται για μία σχετικά καινούργια ανερχόμενη ανακάλυψη και τάση, που όμως χρησιμοποιείται ευρέως ήδη από τα εφηβικά χρόνια, αφενός η αναφορά σε αυτό είναι σημαντική, αφετέρου τα δεδομένα βρίσκονται ακόμα υπό εξέταση.
Το 2022, στοιχεία από την National Youth Tobacco Survey σχετικά με τη χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου μεταξύ των νέων στις Ηνωμένες Πολιτείες έδειξαν ότι πάνω από 2,5 εκατομμύρια νέοι στο γυμνάσιο και στο λύκειο χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά τσιγάρα, με περισσότερους από το 1/4 να κάνουν καθημερινή χρήση.
Πρόσφατη έρευνα υπογραμμίζει ότι η χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στη σεξουαλική υγεία, καθώς αναφέρεται συσχέτιση της χρήσης του ηλεκτρονικού τσιγάρου με το οξειδωτικό στρες (Reactive oxygen species), που στη συνέχεια οδηγεί σε ενδοθηλιακή δυσλειτουργία και ανισορροπία νιτρικού οξειδίου (χημική ένωση που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην διαστολή των αιμοφόρων αγγείων). Επιπλέον, περιγράφεται ότι οι χρήστες ηλεκτρονικών τσιγάρων έχουν σχετικά χαμηλό αριθμό σπερματοζωαρίων σε σύγκριση με τους μη χρήστες (91 έναντι 147 εκατομμύρια).
Καταλήγοντας, πριν ακόμα το τσιγάρο αγγίξει τα όρια της εξάρτησης, μεσολαβούν παράγοντες που κινητοποιούν το άτομο να ξεκινήσει και να συνεχίσει την τοξική αυτή συνήθεια, όπως η αίσθηση αυτοπεποίθησης, η αντίδραση απέναντι στους κανόνες, τα πρότυπα και η επιρροή από τον περίγυρο, σε μία επιτακτική ανάγκη αποδοχής, ή ακόμα και ως ένας τρόπος διεξόδου από στρεσογόνες καταστάσεις (σχολείο, εργασία, απώλεια), με συναισθηματικά ρυθμιστική χρήση.
Τα άτομα που καπνίζουν ή ατμίζουν, συχνά διακατέχονται από την ιδέα ότι όποτε θελήσουν μπορούν να το διακόψουν, αγνοούν τις επιπτώσεις στην υγεία, τις αμφισβητούν, αλλά και πολλές φορές δεν τις γνωρίζουν, ιδιαίτερα σε πιο νέες ηλικίες.
Η αλήθεια είναι πως το τσιγάρο αυξάνει την ένταση και το άγχος, καθώς η νικοτίνη δημιουργεί μια άμεση αίσθηση χαλάρωσης (δεν μειώνει το άγχος, ούτε αντιμετωπίζει τους λόγους που κάποιος αισθάνεται έτσι), που όμως είναι προσωρινή και σύντομα δίνει τη θέση της σε συμπτώματα στέρησης και λαχτάρας να επαναληφθεί.
Τέλος, να θυμάστε πως η κανονικοποίηση καταχρηστικών συμπεριφορών δεν αναιρεί τους κινδύνους που λανθάνουν, τόσο για την ψυχική, όσο και για τη σωματική μας υγεία…
Δήμητρα Καρυοφύλλη
Κλινική Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.
Ακολουθήστε μας στους λογαρισμούς μας στα Social Media ώστε να μαθαίνετε γρήγορα και εύκολα όλα τα νεότερά μας: Facebook , Instagram , LinkedIn