Ο κύκλος της σεξουαλικής λειτουργίας του ατόμου διακρίνεται στα στάδια της επιθυμίας, της διέγερσης, του οργασμού και της χαλάρωσης (αποκατάστασης). Ο τρόπος που βιώνεται, όμως, το στάδιο της χαλάρωσης, που σηματοδοτεί το κλείσιμο της σεξουαλικής λειτουργίας και την επαναφορά στην προηγούμενη κατάσταση, πριν να ενεργοποιηθεί ο σεξουαλικός κύκλος, παραμένει ένας τομέας που δεν έχει διερευνηθεί εκτενώς.
Η αντίληψη που επικρατεί είναι ότι άνδρες και γυναίκες, στη φάση της αποκατάστασης μετά τον οργασμό συνήθως βιώνουν μια σειρά από θετικές επιδράσεις, όπως αίσθημα ικανοποίησης αλλά και χαλάρωση, καθώς το σώμα επανέρχεται σταδιακά στην φυσική του κατάσταση μέχρι την επόμενη σεξουαλική δραστηριότητα. Ωστόσο, σύμφωνα με έρευνες έχει βρεθεί ότι σε κάποιες περιπτώσεις υφίσταται ένα αντίθετο φαινόμενο γνωστό ως Μετασυνουσιακή Δυσφορία (Postcoital Dysphoria-PCD) το οποίο συνοδεύεται από ανεξήγητα συναισθήματα μελαγχολίας, θλίψης ή ευερεθιστότητας.
Η Μετασυνουσιακή Δυσφορία εμφανίζεται αμέσως μετά από μια σεξουαλική επαφή η οποία ήταν ικανοποιητική και ολοκληρωμένη, καθιστώντας τη δυσφορία που βιώνεται ως μια απροσδόκητη συναισθηματική αντίδραση. Οι αρχικές μελέτες σχετικά με την κατάσταση αυτή στις γυναίκες έδειξαν ότι μέχρι και το 46% είχαν βιώσει Μετασυνουσιακή Δυσφορία κατά τη διάρκεια της ζωής τους, η οποία συσχετίστηκε άμεσα με την τρέχουσα ψυχολογική κατάσταση, την εμπειρία κακοποίησης κατά το παρελθόν, αλλά και πιθανές σεξουαλικές δυσλειτουργίες.
Σε ό,τι αφορά τους άνδρες, σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας σε δείγμα 1208 ανδρών βρέθηκε ότι το 41% είχε βιώσει Μετασυνουσιακή Δυσφορία τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του, το 20% τις τελευταίες 4 εβδομάδες και το 4% παρουσίαζε συστηματική εμφάνιση. Η μελέτη διαμόρφωσε και ορισμένες ερευνητικές υποθέσεις.
Η πρώτη υπόθεση, ότι τα υψηλότερα επίπεδα ψυχολογικής δυσφορίας του ατόμου στην παρούσα φάση της ζωής του θα συνδέονται και με συχνότερες εκδηλώσεις του φαινομένου επιβεβαιώθηκε. Η ψυχολογική κατάσταση του άνδρα εμφανίστηκε ως η ισχυρότερη μεταβλητή που συνδέεται με την διάρκεια και την ένταση των συμπτωμάτων Μετασυνουσιακής Δυσφορίας.
Η δεύτερη ερευνητική υπόθεση, ότι η Μετασυνουσιακή Δυσφορία θα παρουσίαζε συσχέτιση με τις σεξουαλικές δυσλειτουργίες επιβεβαιώθηκε επίσης. Η μειωμένη σεξουαλική επιθυμία αλλά και η πρόωρη εκσπερμάτιση ήταν οι δυσλειτουργίες που συσχετίστηκαν στον υψηλότερο βαθμό με την εμφάνιση και την ένταση των συμπτωμάτων Μετασυνουσιακής Δυσφορίας.
Οι μαρτυρίες των ανδρών με Μετασυνουσιακή Δυσφορία αντανακλούν την συναισθηματική τους κατάσταση, αλλά και την στάση τους απέναντι στη σύντροφο τους:
- «Δεν θέλω να με αγγίζουν και θέλω να μείνω μόνος»
- «Αισθάνομαι ντροπή, προσπαθώ να συγκρατηθώ. Δεν θέλω να με καταλάβει και να ανησυχήσει η σύντροφος μου»
- «Είμαι νευρικός, νιώθω «άδειος»
Η εμφάνιση Μετασυνουσιακής Δυσφορίας είναι μια κατάσταση που μπορεί να ασκήσει ψυχολογική πίεση τόσο στο άτομο που την βιώνει και δυσκολεύεται να την αντιμετωπίσει, όσο και στον σύντροφο του. Για αυτό το ζευγάρι χρειάζεται να έχει ανοιχτή επικοινωνία και να μην διστάζει να αναζητήσει τη βοήθεια ενός ειδικού, για να λάβει την κατάλληλη θεραπεία.