Παιδική Σεξουαλική Κακοποίηση

Η σεξουαλική κακοποίηση είναι συνήθως η ανεπιθύμητη σεξουαλική συμπεριφορά από ένα άτομο σε ένα άλλο. H παιδική σεξουαλική κακοποίηση περιλαμβάνει οποιαδήποτε σεξουαλική πράξη όπου εμπλέκεται ένα παιδί και έχει ως στόχο να παράσχει σεξουαλική ικανοποίηση σε γονεά, κηδεμόνα ή άλλο άτομο (ενήλικας ή μεγαλύτερος έφηβος) που έχει την ευθύνη του παιδιού. Σε αυτή την περίπτωση, και όταν πληρούνται ειδικά κριτήρια, ο θύτης ονομάζεται παιδόφιλος και η πράξη ορίζεται ως παιδοφιλία (βλ. περισσότερα στην Κατηγορία Παραφιλίες).

Προφίλ παιδόφιλου

• Περνάει περισσότερο χρόνο με μικρά παιδιά
• Μιλάει για το σεξ, δείχνει σχετικές εικόνες ή κάνει προκλητικά αστεία μπροστά στο παιδί
• Αναφέρεται στα ιδιωτικά μέρη του σώματος του παιδιού, χρησιμοποιώντας σεξουαλικούς όρους (π.χ., «δείχνεις πολύ σέξι με αυτό το παντελόνι»)
• Λέει στο παιδί να κρατήσει διάφορα μυστικά
• Είναι πολύ γενναιόδωρος απέναντι του (δώρα)
• Συνήθως, στοχεύει τις «ευάλωτες» οικογένειες (π.χ., μονογονεϊκή) και
  στα μοναχικά παιδιά, προσφέροντάς τους βοήθεια και υποστήριξη

Μορφές

• Χάδια στα γεννητικά όργανα του παιδιού
• Διείσδυση
• Αιμομιξία
• Βιασμός
• Σοδομισμός
• Ασέλγεια
• Εκμετάλλευση του παιδιού από γονέα ή κηδεμόνα χωρίς επαφή (π.χ., εξαναγκασμός, εξαπάτηση, απειλή του παιδιού για να συμμετέχει σε πράξεις για σεξουαλική ικανοποίηση άλλων, χωρίς άμεση σωματική επαφή μεταξύ του παιδιού και του θύτη)

Χαρακτηριστικά

• Αφορά και τα δυο φύλα
• Εμπεριέχει εκφοβισμό
• Μπορεί να συμβεί στην ευρύτερη οικογένεια
• Ασκείται συνήθως από ενήλικες ή εφήβους σε μικρότερα ή πιο αδύναμα παιδιά

Παράγοντες επικινδυνότητας για το θύμα

• Ηλικία (προεφηβεία και εφηβεία)
• Φύλο (1,5-3 φορές πιο συχνή στα κορίτσια)
• Αναπηρία (4-10 φορές μεγαλύτερος κίνδυνος)
• Μοναχικότητα
• Χρήση Ίντερνετ (social media, chatrooms)
• Προηγούμενη σεξουαλική κακοποίηση
• Διαταραγμένο οικογενειακό περιβάλλον (Ψυχοπαθολογία – χρήση ουσιών)
• Κοινωνικά απομονωμένες και αποδιοργανωμένες οικογένειες
• Ανεπαρκής συναισθηματική σχέση γονέα – παιδιού
• Προβλήματα γάμου, διαζύγιο ή ενδοοικογενειακή βία

Χαρακτηριστικά θύτη

• Κυριαρχική και ναρκισσιστική προσωπικότητα
• Υψηλή αίσθηση αυτοεκτίμησης
• Στοιχεία παρορμητισμού
• Διαταραχές ψυχικής υγείας
• Έλλειψη ενσυναίσθησης και μεταμέλειας
• Θύμα παραμέλησης ή βίας στην οικογένεια
• Υιοθέτηση παραβατικής και αντικοινωνικής συμπεριφοράς

Συνέπειες για το θύμα

• Μείωση της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησης
• Αδυναμία διαχείρισης της κατάστασης
• Κοινωνική απομόνωση και άγχος
• Ενοχή και αυτοκατηγορία
• Μελαγχολία και απογοήτευση
• Επίπτωση στην προσωπική, κοινωνική και επαγγελματική ζωή (π.χ., δε μπορούν να αποδώσουν στην εργασία τους)
• Εμφάνιση ψυχικών διαταραχών, όπως π.χ.: κατάθλιψη, διαταραχή μετατραυματικού στρες, αγχώδης διαταραχή, διαταραχές πρόσληψης τροφής, αυτοκτονικότητα

Σημάδια που προδίδουν την παιδική σεξουαλική κακοποίηση:

• Το παιδί φοβάται να εκφραστεί ελεύθερα
• Εμφανίζει ευερέθιστη συμπεριφορά / άγχος
• Ξαφνική άρνηση/επιθετικότητα προς άτομα ή αντικείμενα (λεκτική – σωματική)
• Συστολή/τάση για κοινωνική απομόνωση (σχολική άρνηση, παιχνίδι με συνομηλίκους)
• Βάζει συχνά τα κλάματα ή παλινδρομεί σε πιο παιδικές συμπεριφορές (νυχτερινή ενούρηση)
• Διατάραξη του ύπνου ή/και της διατροφής
• Υπερβολική αναφορά σε ενήλικα ή άλλο παιδί
• Αναφορά σε τρομακτικά όνειρα (εφιάλτες)
• Τα μικρά παιδιά συχνά εκφράζουν την ανησυχία τους μέσα από ζωγραφιές με σεξουαλικό περιεχόμενο

Ποια πρέπει να είναι η αντίδραση των γονέων;

• Η ύπαρξη μίας ή περισσότερων από τις προηγούμενες συμπεριφορές δεν σημαίνουν απαραίτητα παρενόχληση
• Διαθέστε χρόνο και ακούστε προσεκτικά όλα όσα έχει να σας πει το παιδί
• Κάντε ερωτήσεις που χρειάζονται μονολεκτικές απαντήσεις
• Καλλιεργήστε ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης και ασφάλειας
• Παραμείνετε ψύχραιμοι. Ο φόβος και ο πανικός θα τρομάξουν το παιδί

Πρόληψη: Πώς συμβουλεύουμε τα παιδιά μας;