Σεξουαλική εξάρτηση: τι είναι και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί;

Όταν ένα άτομο αδυνατεί να ελέγξει την παρόρμησή του για συνεχή αναζήτηση σεξουαλικής ικανοποίησης και το σεξ γίνεται έμμονη ιδέα, τότε αποτελεί ένα είδος εξάρτησης. Μια εξάρτηση που δεν φαίνεται να έχει μεγάλες αποκλίσεις από άλλου τύπου εξαρτητικές συμπεριφορές  όπως το αλκοόλ, τα ναρκωτικά ή ο τζόγος. Μάλιστα, συχνά συνυπάρχει με αυτές. Το σεξ, για τα άτομα που είναι εθισμένα σε αυτό, γίνεται ο σημαντικότερος αμυντικός μηχανισμός ώστε να αγχολυθούν ή να αντιμετωπίσουν έντονα ψυχοπιεστικά γεγονότα στη ζωή τους. Η ανακάλυψη της δυνατότητας «προσωρινής απόδρασης» από τα καθημερινά προβλήματα την οποία προσφέρει το σεξ, έχει για τα άτομα αυτά την ίδια δράση που έχει το ποτό για τους αλκοολικούς. Η σεξουαλική εξάρτηση έχει και νευρολογικό υπόβαθρο, δεδομένου ότι η συμπεριφορά της αναζήτησης της σεξουαλικής εμπλοκής ενισχύεται από χημικές ουσίες (ενδορφίνες και ντοπαμίνη) οι οποίες εκλύονται κατά τη σεξουαλική επαφή και προσδίδουν στο άτομο ένα έντονο αίσθημα ικανοποίησης και ευφορίας.

Ο σεξουαλικά εξαρτημένος αφιερώνει ένα μεγάλο κομμάτι της ημέρας του είτε κάνοντας σεξ, είτε πιο συχνά, στην αναζήτηση συμπεριφορών που σχετίζονται με τις σεξουαλικές του φαντασιώσεις. Οι εξαρτητικές συμπεριφορές περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων: αυνανισμό, πορνογραφία, χρήση ιντερνετ, τηλεφωνικό σεξ, συστηματικό ανώνυμο και περιστασιακό σεξ, κυρίως σε οίκους ανοχής και πληθώρα παράλληλων σεξουαλικών σχέσεων.

Το χαρακτηριστικό στοιχείο του σεξουαλικά εθισμένου ατόμου είναι η εμμονή του να συμμετέχει σε συχνές σεξουαλικές επαφές, σε μια προσπάθεια να διαχειριστεί το δυσφορικό συναίσθημα. Η σεξουαλική του επιθυμία δεν σταματάει και δεν ηρεμεί ποτέ, είναι ακόρεστη και την βιώνει ως εξαιρετικά δυσάρεστη μετά την οργασμική κορύφωση (Post sexual satiation), με συναισθήματα ενοχής, ντροπής και θλίψης να κυριαρχούν. Η συμπεριφορική και φαντασιωσική αναζήτηση του σεξ γίνεται ένας σκοπός ζωής, σημαντικότερος από την οικογένεια και την επαγγελματική καταξίωση μειώνοντας τη λειτουργικότητά του, όντας παγιδευμένος σε αυτό το ατέρμονο κυνήγι της ηδονής.

Η πιο κοινή σεξουαλική εξάρτηση είναι ο καταναγκαστικός αυνανισμός. Αποτελεί συνήθως την αρχή της σεξουαλικής εξάρτησης και παραμένει παρούσα σαν σεξουαλική συμπεριφορά ακόμα και αν το άτομο έχει πολλούς σεξουαλικούς συντρόφους. Όταν η συμπεριφορά του αυνανισμού συνδυάζεται με συστηματική παρακολούθηση και συλλογή πορνογραφικών ταινιών τότε η εξαρτητική της δυναμική, γίνεται ακόμα πιο ισχυρή για το άτομο και πιο δύσκολη στην θεραπευτική της πρόγνωση.

Πολλά από τα άτομα αυτά, είναι πιθανό να κάνουν ελάχιστες φορές σεξ με την σύζυγο ή τη μόνιμη σύντροφό τους, προτιμώντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο που έχουν στον φαντασιωσικό σεξουαλικό τους κόσμο. Συναισθήματα μοναξιάς, απελπισίας και θυμού, περιγράφουν τις συντρόφους τους και πολύ συχνά οδηγούνται στη διάλυση του γάμου ή της σχέσης τους.

Η θεραπεία των σεξουαλικά εξαρτημένων ατόμων όχι μόνο είναι εφικτή αλλά κρίνεται και εξαιρετικά αναγκαία, δεδομένου των καταστροφικών για το άτομο συνεπειών που προκαλεί η συμπεριφορά αυτή. Μια θεραπευτική παρέμβαση που είναι ιδιαίτερα βοηθητική είναι η Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία, που στοχεύει τόσο στην τροποποίηση των δυσλειτουργικών σκέψεων που εγκλωβίζουν το άτομο, όσο και στις εξαρτητικές συμπεριφορές που επιδεικνύει, ώστε να διαχειριστεί τα δυσφορικά συναισθήματα του. Η θεραπευτική προσέγγιση απαιτεί χρόνο και προσπάθεια, προκειμένου το άτομο να επαναφέρει την συναισθηματική, σεξουαλική, οικονομική και συζυγική ισορροπία στη ζωή του.