Επιστρέφοντας από τις διακοπές στην φθινοπωρινή πραγματικότητα:Εποχική Συναισθηματική Διαταραχή και τι μπορείτε να κάνετε
Ο Σεπτέμβρης έφτασε, φέρνοντας μαζί του ένα φθινοπωρινό κλίμα, κάνοντας σε να αναρωτιέσαι για το πόσο γρήγορα πέρασε το καλοκαίρι. Η επιστροφή από τις ζεστές και ανέμελες μέρες των διακοπών μπορεί να προκαλέσει ένα αίσθημα μελαγχολίας και νοσταλγίας, δυσκολεύοντας την προσαρμογή στην καθημερινότητα των υποχρεώσεων. Και ενώ αυτό μπορεί να αποτελεί μια παροδική φάση δυσφορίας ήπιας έντασης, σε κάποιους ανθρώπους είναι πιθανό να εξελιχθεί σε μια παθολογική κατάσταση, μεγαλύτερης σοβαρότητας και διάρκειας, που είναι γνωστή ως «Εποχική Συναισθηματική Διαταραχή» (Seasonal Affective Disorder-SAD).
Τι είναι η Εποχική Συναισθηματική Διαταραχή;
Αποτελεί μια μορφή κατάθλιψης, που εκδηλώνει το άτομο κατά τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες, και έχει συσχετιστεί με την μειωμένη έκθεση στο ηλιακό φως, τόσο λόγω της αλλαγής του καιρού όσο και λόγω της μικρότερης διάρκειας της ημέρας. Οι μεταβολές αυτές, σε συνδυασμό με την μετάβαση από το χαλαρό καλοκαιρινό σκηνικό στην επιβαρυμένη καθημερινότητα, μπορεί να οδηγήσουν σε συναισθηματική αστάθεια, με συμπτώματα όπως:
- Αίσθημα ανηδονίας (απώλεια του ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που ήταν παλιότερα ευχάριστες)
- Καταθλιπτική διάθεση
- Σωματική κόπωση
- Ψυχοκινητική επιβράδυνση
- Δυσκολία στη συγκέντρωση
- Αυξημένη όρεξη για φαγητό – αύξηση βάρους
- Διαταραχές στον ύπνο (υπερυπνία)
Η σοβαρότητα και τα χαρακτηριστικά αυτής της διαταραχής μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο, ενώ εμφανίζεται πιο συχνά σε όσους έχουν ιστορικό κατάθλιψης είτε οι ίδιοι είτε κάποιο συγγενικό τους πρόσωπο.
Τι μπορείτε να κάνετε;
- Διατήρηση της ρουτίνας: Θα σας επιτρέψει να δημιουργήσετε ένα κλίμα σταθερότητας και οργάνωσης.
- Εστίαση στους στόχους σας: Οι διακοπές μπορεί να σας βοήθησαν να ξεκαθαρίσετε και να ιεραρχήσετε τους στόχους και τις προτεραιότητες σας. Χρησιμοποιήστε αυτήν την ενέργεια για να εστιάσετε σε αυτούς τους στόχους και να δημιουργήσετε ένα σχέδιο δράσης για να τους επιτύχετε.
- Αυτοφροντίδα: Επενδύστε χρόνο στον εαυτό σας και σε δραστηριότητες που θα οδηγήσουν σε αυτοβελτίωση και ενίσχυση της διάθεσης σας όπως άσκηση ή περπάτημα.
- Κοινωνικοποίηση: Μην απομονώνεστε. Επικοινωνήστε με φίλους και προγραμματίστε δραστηριότητες.
- Αναζήτηση βοήθειας από ειδικό ψυχικής υγείας: αν τα συμπτώματα επιμένουν και αντιλαμβάνεστε ότι δυσλειτουργείτε στην καθημερινότητα, είναι η ώρα να μοιραστείτε το πρόβλημα και την δυσκολία σας με έναν ειδικό, που θα σας κατευθύνει στην κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση, ψυχοθεραπευτικά και με την λήψη φαρμακοθεραπείας
Καθώς μπαίνουμε στην μεταβατική εποχή του φθινοπώρου, η προσαρμογή στην καθημερινή ζωή μπορεί να αποδειχθεί μια πρόκληση. Είναι χρήσιμο να μπορούμε να διατηρήσουμε ό,τι θετικό αποκομίσαμε την περίοδο του καλοκαιριού και στην περίπτωση που αισθανόμαστε ότι χρειαζόμαστε τη βοήθεια ενός ειδικού, να μην διστάζουμε να την αναζητήσουμε, διεκδικώντας την λύση στο πρόβλημα μας.
Διδυμοπούλου Αγγελική
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια CBT
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.
Learn More
Διακοπές: γιατί ερχόμαστε σε συγκρούσεις και 3 τρόποι να τις επιλύσουμε
Διακοπές είναι η όαση μέσα στο τρέξιμο, τις ευθύνες, τις δυσκολίες, τις υποχρεώσεις και τον καθημερινό παλμό της ζωής. Είναι η παύση, μία ανάσα ξεκούρασης και χαράς. Επιλέγουμε να είμαστε μαζί με κοντινούς μας ανθρώπους, τον σύντροφό μας, την οικογένειά μας, τα παιδιά μας. Βέβαια υπάρχουν και περιπτώσεις που κάποιος επιλέγει να κάνει διακοπές μόνος του.
Σε αυτές τις μοναδικές μέρες, που ξεφεύγουμε από την ρουτίνα της πόλης, απολαμβάνουμε τη θάλασσα και τον ήλιο, δεν μετράμε με άγχος τα λεπτά και τις ώρες που κυλούν, μοιάζει να μην «χωρούν» γκρίνιες και παράπονα. Δεν είναι λίγες οι φορές, όμως, που ενώ είμαστε σε διακοπές, οι παραξενιές και οι εντάσεις εισχωρούν ανάμεσά μας. Ακόμα περισσότερο, όταν η συντροφική μας σχέση περνάει περίοδο κρίσης, οι διακοπές μπορεί να αποτελούν μία πιεστική συνθήκη.
Είναι, άραγε, ότι δεν εκτιμάμε την στιγμή;
Πράγματι, οι διακοπές με σύντροφο ή με φιλικά πρόσωπα μπορούν να «φέρουν» συγκρούσεις. Από τη μία, αποτελεί προσδοκία για όλους να περάσουν καλά, από την άλλη, το πρόγραμμα χαλάρωσης ή και εξερεύνησης, που επιλέγει καθένας μας, μπορεί να μην συμπίπτει με του άλλου και η ολοήμερη τριβή «αναδύει» προβλήματα. Όποιοι κι αν είναι οι λόγοι που χαλάει η διάθεσή μας, είναι σημαντικό να βρούμε λύσεις και να επαναφέρουμε την ηρεμία.
Τι μπορώ να κάνω;
1. Δεν ξεχνάω τον σκοπό μου: Οι διακοπές, ιδιαίτερα στις δύσκολες περιόδους που διανύουμε, έχοντας περάσει μία τριετή πανδημία με καλοκαίρια που υπήρχε στο μυαλό ο φόβος της μόλυνσης, αποτελούν μία περίοδο ξεκούρασης. Οφείλουμε να μην ξεχνάμε πως είναι στο χέρι μας να εκμεταλλευτούμε, χωρίς εντάσεις και δυσάρεστες κουβέντες, αυτές τις στιγμές. Γι’ αυτό άλλωστε έχουμε πάει διακοπές.
2. Επικοινωνώ με ηρεμία: Ο διάλογος μας φέρνει πάντα ένα βήμα πιο κοντά στη λύση. Αν σκεφτούμε, οι συγκρούσεις έρχονται όταν ένας από τους δύο ή και οι δύο χάνουμε την ψυχραιμία μας ή την ευγένειά μας. Μιλάω για τα συναισθήματά μου, τις προσδοκίες και ανησυχίες που μπορεί να έχω. Τα περισσότερα ζητήματα μπορούν να επιλυθούν, εάν συζητήσω με σεβασμό και δεν χρεώσω, εχθρικά, τον σύντροφό μου.
3. Αναλαμβάνω την ευθύνη μου: Σε μία σχέση φταίνε πάντα και οι δύο; Αλήθεια ή ψέμα; Στις περισσότερες περιπτώσεις μία κατάσταση δεν μπορεί να είναι άσπρο ή μαύρο, έτσι έχει νόημα να σκεφτόμαστε πάντα και τις δύο πλευρές. Εάν έχουμε κάνει λάθος το αναγνωρίζουμε και προχωράμε. Εάν εμείς οι ίδιοι δεν παρατηρούμε τα δικά μας λάθη, πώς περιμένουμε από έναν άλλο άνθρωπο να το κάνει;
Αν δεν απολαμβάνουμε τις διακοπές μας μαζί, σαν ζευγάρι, σαν σύντροφοι, είναι σημαντικό να σκεφτούμε τι είναι αυτό που φταίει, τι πυροδοτεί τις εντάσεις μας, κι αν θέλουμε να συνεχίσουμε μαζί, τότε να προσπαθήσουμε να βελτιωθούμε, να επικοινωνήσουμε και να ακούσουμε ενεργητικά ο ένας τον άλλον.
Οι διακοπές είναι μία ευκαιρία να αφήσουμε τα κινητά στην άκρη, να κοιτάξουμε τον σύντροφό μας, να συζητήσουμε για θέματα που μας αρέσουν, να μοιραστούμε τις προσδοκίες μας, αλλά και να σιωπήσουμε απολαμβάνοντας τον ήχο του κύματος, να συναποφασίσουμε πώς θέλουμε να περάσουμε τον χρόνο μας και ποιες δραστηριότητες μας γεμίζουν και τους δύο, αλλά και να κάνουμε αμοιβαίες υποχωρήσεις. Αν έχουμε παιδιά, να μοιραστούμε τις ευθύνες και να συνεργαστούμε. Να ευχαριστηθούμε τον χρόνο με τα παιδιά μας, που είναι ευκαιρία να τα δούμε περισσότερο απ’ ότι επιτρέπουν οι εργασιακές πιέσεις της ζωής.
Αν αυτό το καλοκαίρι κάνετε κάποιο ταξίδι, φροντίστε να το απολαύσετε, όπως σας αξίζει!
“Το ταξίδι, όπως και η αγάπη, εκφράζει μια απόπειρα να μετατρέψουμε το όνειρο σε πραγματικότητα.” Alain de Botton (Ελβετός συγγραφέας)
Δήμητρα Καρυοφύλλη
Κλινική Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.