Απειλή του Εγώ: Social media και αυτοπροβολή στους εφήβους
Το διαδίκτυο έχει κυριαρχήσει στη ζωή μας και οι έφηβοι είναι συστηματικοί χρήστες των social media μέσω των κινητών τους: επικοινωνούν με τους φίλους και την οικογένεια τους, ανταλλάσσουν φωτογραφίες και βίντεο και ενημερώνουν τους διαδικτυακούς τους φίλους για τις εξελίξεις στη ζωή τους. Η έκφραση εαυτού μέσω των δημοσιεύσεων φωτογραφιών ή σκέψεων αποτελεί σημαντικό κίνητρο για τη συμμετοχή στα social media και οι έφηβοι συχνά νιώθουν κοινωνική πίεση να μοιραστούν περιεχόμενο που θα ενισχύσει την εικόνα τους στους διαδικτυακούς τους φίλους ώστε να αυξήσουν την κοινωνική «ελκυστικότητα» τους και να λάβουν επιβεβαίωση.
Όμως, η συνεχής αποκάλυψη πτυχών της ζωής του εφήβου στο διαδίκτυο, εγκυμονεί κινδύνους. Συγκεκριμένα, η αυξημένη αυτοπροβολή στα social media μπορεί να προκαλέσει στους εφήβους στρες και άγχος λόγω της σύγκρισης τους με άλλους χρήστες ή με την πληθώρα πληροφοριών και «trends” που πρέπει να ακολουθήσουν ώστε να είναι επίκαιροι και κοινωνικά ελκυστικοί. Με τη σειρά τη,ς η συνεχής συμμετοχή στα social media και το άγχος αυτό-προβολής μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την εξάρτηση των νέων από το διαδίκτυο, προκαλώντας αρνητικές συνέπειες στη ψυχική τους υγεία ή στις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις.
Σε μία έρευνα με 307 εφήβους ηλικίας 12 ως 15 ετών, βρέθηκε πως οι έφηβοι με υψηλά επίπεδα ναρκισσιστικής δομής προσωπικότητας εμπλέκονται πιο συχνά σε δραστηριότητες αυτοπροβολής στα social media ως μια προσπάθεια να προωθήσουν την «επιθυμητή» εικόνα εαυτού τους και ως τρόπο να τραβήξουν την προσοχή των συνομηλίκων τους και να γίνουν πιο αρεστοί. Επίσης, η αναζήτηση προσοχής μέσω της αυτοπροβολής στα social media συνδέθηκε σημαντικά με την απειλή του εγώ τους, δηλαδή όταν οι έφηβοι βίωναν κοινωνική απόρριψη.
Η υπεύθυνη και οριοθετημένη χρήση της νέας τεχνολογίας και των social media μπορεί να διευκολύνει την έκφραση εαυτού και τη διαμόρφωση διαπροσωπικών σχέσεων. Όμως, οι έφηβοι συχνά πασχίζουν να ισορροπήσουν ανάμεσα στο να διαμορφώσουν συναισθηματικούς και κοινωνικούς δεσμούς με τους συνομήλικούς τους μέσω των social media και στο να μην γίνουν εξαρτημένοι από τις νέες τεχνολογίες.
Λαφαζάνη Περσεφόνη
Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ.
Πηγή: Hawk, S. T., et al. (2019). Narcissistic Adolescents’ Attention-Seeking Following Social Rejection: Links with Social Media Disclosure, Problematic Social Media Use, and Smartphone Stress. Computers in Human Behavior 92, 65-75.
Learn More