Η σεξουαλική ζωή στη διάρκεια της εγκυμοσύνης
Η περίοδος της εγκυμοσύνης, του τοκετού και του ερχομού του παιδιού αποτελεί τον πλέον καθοριστικό σταθμό στην ζωή ενός άνδρα και μιας γυναίκας. Το ζευγάρι που αποφασίζει να περάσει σε αυτόν το σημαντικό ρόλο του γονιού έρχεται αντιμέτωπο με πολλές αλλαγές σε βιολογικό, σωματικό και ψυχοσυναισθηματικό επίπεδο.
Η σεξουαλικότητα και των δύο συντρόφων διαφοροποιείται, ενώ το ζευγάρι δοκιμάζεται, καθώς βιώνει πρωτόγνωρες εμπειρίες. Η σεξουαλική επιθυμία παρουσιάζει διακυμάνσεις, με την γυναίκα που βλέπει το σώμα της να αλλάζει και τον άνδρα που δυσκολεύεται συχνά να την κατανοήσει, καθώς εκείνη βιώνει ορμονικές και συναισθηματικές μεταβολές.
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης οι αλλαγές στις ορμόνες είναι τόσο έντονες που πυροδοτούν μια σειρά από συμπτώματα, όπως ευερεθιστότητα, μελαγχολία, άγχος, αυξημένη όρεξη. Ταυτόχρονα, η γυναίκα υφίσταται μια δραματική αλλαγή στην εικόνα του σώματος της, με σημαντική αύξηση του βάρους που συνοδεύεται από αυξημένη αποθήκευση λίπους και πρήξιμο. Η γυναίκα βλέπει την κοιλιά και το στήθος της να μεγαλώνουν και το δέρμα της να αποκτά σημάδια.
Οι αλλαγές που επιφέρει η εγκυμοσύνη στο σώμα της επηρεάζουν σημαντικά την αυτοεικόνα και την αυτοεκτίμηση της. Μια αρνητική αλλαγή στον τρόπο που η γυναίκα αντιλαμβάνεται το σώμα της καθορίζει σημαντικά και τη σεξουαλική της ζωή, και ειδικά τη διάθεση της απέναντι στο σεξ. Επί παραδείγματι, μπορεί να αναρωτιέται αν εξακολουθεί να είναι επιθυμητή και αρεστή και να εκφράζει την ανασφάλεια της αποφεύγοντας τη σεξουαλική επαφή, γεγονός το οποίο ο σύντροφος εκλαμβάνει ως απόρριψη. Σαν αποτέλεσμα, μπορεί να αισθάνεται παραμελημένος και να καταφεύγει στον αυνανισμό, κάτι που συμβάλλει περαιτέρω στη συναισθηματική απομάκρυνση και σεξουαλική απομόνωση του ζευγαριού. Ωστόσο, είναι σημαντικό ο άνδρας να της δείχνει την επιθυμία του και να της εκφράζει ότι εξακολουθεί να τη θέλει το ίδιο, διεκδικώντας τη σεξουαλική επαφή. Αντίστοιχα, η γυναίκα δεν πρέπει να ξεχνά ότι ο ερωτισμός και η σεξουαλικότητας της δεν χάνονται επειδή είναι έγκυος, αλλά διαφοροποιούνται ως προς τον τρόπο έκφρασης.
Ένας άλλος παράγοντας που μπορεί να οδηγήσει σε ελάττωση της σεξουαλικής έκφρασης του ζευγαριού είναι και η εστίαση της προσοχής και του ενδιαφέροντος και των δύο συντρόφων στο έμβρυο που η γυναίκα κυοφορεί. Είναι πιθανό να αποφεύγουν την σεξουαλική επαφή από φόβο μήπως προκληθεί κάποιο κακό στο έμβρυο. Είναι γεγονός ότι η σεξουαλική επαφή του ζευγαριού θα πρέπει να είναι λιγότερο έντονη, αποφεύγοντας στάσεις και κινήσεις που θα μπορούσαν να το βλάψουν. Ωστόσο, τα ζευγάρια θα πρέπει να γνωρίζουν ότι μπορούν να απολαμβάνουν την σεξουαλική τους ζωή μέχρι τον όγδοο μήνα της κύησης, εφόσον δεν συντρέχουν ιατρικοί λόγοι διακοπής της σεξουαλικής επαφής, ενώ σε κάθε περίπτωση αντίστοιχοι προβληματισμοί θα πρέπει να συζητιούνται με τον γυναικολόγο. Εξάλλου, εξίσου απολαυστικά με την σεξουαλική επαφή είναι τόσο τα προκαταρκτικά ερωτικά παιχνίδια όσο και ο χρόνος, οι αγκαλιές και τα χάδια που μοιράζονται οι σύντροφοι μετά την σεξουαλική επαφή.
Η διατήρηση μιας ενεργούς σεξουαλικής ζωής κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης ενισχύει και τον συναισθηματικό δεσμό των συντρόφων, προετοιμάζοντας τους για την καινούρια περίοδο της κοινής τους ζωής. Επιπλέον, μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες που συνεχίζουν τη σεξουαλική τους ζωή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχουν καλύτερη ψυχική και σωματική εικόνα, τόσο κατά τον τοκετό όσο και μετά, κατά την περίοδο της λοχείας, γεγονός που επιδρά θετικά και στην ψυχική και σωματική υγεία του μωρού που θα γεννηθεί.
Οι αλλαγές που συμβαίνουν στη σεξουαλική ζωή των δυο ερωτικών συντρόφων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό, ενώ η συνεχής, ειλικρινής και αμοιβαία επικοινωνία του ζευγαριού αποτελεί βασική προϋπόθεση για ασφαλείς και ικανοποιητικές σεξουαλικές επαφές κατά την εγκυμοσύνη.
Διδυμοπούλου Αγγελική
Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια CBT
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.
Learn More
Το άγχος του πατέρα στην εγκυμοσύνη και η επίδραση στο βρέφος μετά τη γέννησή του
Ένα από τα πεδία που έχει διερευνηθεί εκτενώς είναι οι διαταραχές της διάθεσης στη μητέρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης οι οποίες έχουν αποδειχθεί ότι επηρεάζουν αρνητικά:
- την κοινωνική
- τη συναισθηματική,
- τη συμπεριφορική,
- τη γνωστική ανάπτυξη των παιδιών.
Ταυτόχρονα η επίδραση αυτή έχει αποδειχτεί ότι επιμένει στο πέρασμα του χρόνου και δεν αποτελεί ένα παροδικό φαινόμενο. Για παράδειγμα, η πρόωρη έκθεση του βρέφους σε συμπτώματα κατάθλιψης ή άγχους της μητέρας, έχει συσχετιστεί:
- με μειωμένη ακαδημαϊκή επίδοση
- με προβλήματα συμπεριφοράς στην εφηβεία.
Τα τελευταία χρόνια η έρευνα έχει στραφεί και στην σημασία που έχει η συναισθηματική κατάσταση των πατέρων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, καθώς και στο κατά πόσο ευθύνεται για μακροπρόθεσμες συνέπειες στη ζωή των παιδιών μετά τη γέννησή τους.
Που καταλήγει νέα έρευνα;
Νέα μελέτη, με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο του Cambridge, είναι η πρώτη που συμπεριέλαβε τόσο τις μητέρες όσο και τους πατέρες και παρακολούθησε την ανάπτυξη του παιδιού σε διάστημα δύο ετών. Σύμφωνα με το πόρισμα της μελέτης όταν ο πατέρας είχε άγχος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τα παιδιά είχαν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν:
- συναισθηματικά προβλήματα,
- προβλήματα συμπεριφοράς.
Τα βρέφη με αγχώδη πατέρα έτειναν να εμφανίζουν αυξημένη ευερεθιστότητα και ανησυχία, καθώς επίσης και να δυσκολεύονται περισσότερο στον ύπνο.
Η συγκεκριμένη μελέτη, που δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο του 2019 στο επιστημονικό περιοδικό Development & Psychopathology, μελέτησε 438 ζευγάρια τα οποία, χρησιμοποιώντας ερωτηματολόγια και απαντώντας σε δομημένες συνεντεύξεις, κατέγραφαν συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους σε τέσσερα χρονικά σημεία (στο τελευταίο τρίμηνο της εγκυμοσύνης και 4, 14 και 24 μήνες μετά τον τοκετό). Οι μητέρες και οι πατέρες αξιολόγησαν επίσης την ποιότητα της σχέσης τους, αλλά και την κοινωνικοσυναισθηματική προσαρμογή του παιδιού τους στους 14 και στους 24 μήνες.
Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν άμεση επίδραση στα παιδιά:
- της συναισθηματικής κατάστασης του πατέρα
- της ποιότητας της σχέσης των γονιών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
Τα παιδιά έως 2 ετών ήταν πιθανότερο:
- να έχουν συναισθηματικές δυσκολίες,
- να είναι ανήσυχα,
- να κλαίνε,
- να φοβούνται περισσότερο,
- να προσκολλώνται στους γονείς.
Τα προβλήματα αυτά ήταν πιο έντονα όταν εκείνοι αντιμετώπιζαν προβλήματα στη σχέση τους κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης και μετά τη γέννηση. Τα προβλήματα αυτά ποικίλουν από απλή έλλειψη επικοινωνίας και θετικών συναισθημάτων στο ζευγάρι έως καυγάδες και έλλειψη σεξουαλικής ζωής.
Αν και οι γενετικοί παράγοντες μπορούν να εξηγήσουν εν μέρει τη σχέση μεταξύ της συναισθηματικής κατάστασης του πατέρα κατά την προγεννητική περίοδο και της συναισθηματικής και συμπεριφορικής ανάπτυξης των παιδιών, δεν μπορούν να εξηγήσουν πλήρως τη συσχέτιση. Παράλληλα, οι ερευνητές υποθέτουν ότι για τις μητέρες με αγχώδεις συντρόφους, το στρες μπορεί να μεταφέρεται ενδομητρίως και στο έμβρυο, ακόμα και αν οι ίδιες δεν εμφανίζουν συμπτώματα άγχους. Τα ευρήματα της μελέτης υπογραμμίζουν την ανάγκη για έγκαιρη και πιο αποτελεσματική στήριξη των ζευγαριών έτσι ώστε να προετοιμαστούν καλύτερα για την μετάβαση στο ρόλο του γονέα.
Βασιλειάδης Ηλίας
Ψυχολόγος, M.Sc. Συμβουλευτικής Ψυχολογίας
Επιστημονικός Συνεργάτης ΙΨΣΥ
Hughes, C., Devine, R. T., Mesman, J., & Blair, C. (2019). Parental well-being, couple relationship quality, and children’s behavioral problems in the first 2 years of life. Development and psychopathology, 1-10.
Learn More
Το σεξ στη ζωή των νέων γονιών
Ανασκόπηση 236 μελετών από το 2008 έως το 2019 έδειξε ότι τα προβλήματα των νέων ζευγαριών με παιδί κατηγοριοποιούνται ως εξής:
- Ψυχολογικές αλλαγές (γονεικός ρόλος, αίσθημα παραμέλησης από το σύντροφο, άγχος, κούραση)
- Σωματικές αλλαγές στις γυναίκες (κακή αυτοεικόνα, τραυματισμοί στο περίνεο)
- Ορμονικές αλλαγές και επιπτώσεις στη σεξουαλική λειτουργία.
Αλλάζει ο άνδρας μετά τη γέννηση του παιδιού;
Πρωτοποριακή 5ετής έρευνα εξέτασε σε βάθος χρόνου 624 άνδρες ηλικίας 21-26 ετών με φυσιολογικά επίπεδα τεστοστερόνης, ανάλογα με την ηλικία τους.
Οι 465 από αυτούς μέσα στα 5 χρόνια της έρευνας απέκτησαν παιδιά και είχαν σημαντική μείωση στα επίπεδα της τεστοστερόνης, περίπου 34%.Ο εγκέφαλος των ανδρών υφίσταται αλλαγές όπως συμβαίνει στις γυναίκες. Ενεργοποιούνται περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονται με την προσκόλληση, την ανατροφή, την ενσυναίσθηση και την προσαρμοστικότητα (διαμορφούμενη πατρότητα).
Τα 10 βήματα της επιστροφής στη σεξουαλική «κανονικότητα» μετά τη γέννηση του παιδιού…
- Διατηρήστε προσωπικό χρόνο (η ατομικότητα δεν χάνεται)
- Επικοινωνήστε
(και οι δύο έχετε άγχη και αγωνία μπροστά στο νέο γονεικό ρόλο) - Αναγνωρίστε ο ένας τις ανάγκες του άλλου
(κούραση vs σεξουαλική επιθυμία) - Ισότιμος καταμερισμός των υποχρεώσεων (γονεική συμμαχία)
- Η δυαδικότητα δεν χάνεται
(ισορροπία ανάμεσα στο παιδί και το γάμο) - Καθιερώστε ραντεβού (ποιοτικός χρόνος στο ζευγάρι)
- Σωματική επαφή και εκτός σεξ (άγγιγμα, σωματική εξοικείωση)
- Επιμέλεια στην εικόνα και την πρόκληση
(η σεξουαλική πλευρά της σχέσης παραμένει) - Το σεξουαλικό παιχνίδι στο επίκεντρο (φαντασιωσική διεκδίκηση)
- Αναζήτηση υποστήριξης από ειδικό
(αναγνώριση και λύση του προβλήματος)
Παπαδόπουλος Περικλής
Ψυχολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ
Πηγή: Drozdowskyj, E. S., Castro, E. G., López, E. T., Taland, I. B., & Actis, C. C. (2020). Factors Influencing Couples’ Sexuality in the Puerperium: A Systematic Review. Sexual medicine reviews, 8(1), 38-47.
Learn More