Πώς αισθάνεσαι με το σώμα σου; Όταν η εικόνα σώματος «κατακερματίζει» τη σεξουαλική εμπειρία
Η πλειοψηφία των ερευνών επιβεβαιώνει ότι η αρνητική εικόνα σώματος έχει αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Η επικράτηση της σωματικής δυσαρέσκειας αγγίζει έως και 90% σε νεαρούς ενήλικες.
Η εικόνα για το σώμα μας «παίζει» έναν πρωταρχικό ρόλο στην ευημερία μας. Αρκετές έρευνες έχουν εστιάσει το ενδιαφέρον τους στη μελέτης της σχέσης μεταξύ της εικόνας για το σώμα, δηλαδή πώς εγώ ο ίδιος αισθάνομαι, πώς σκέφτομαι και πώς λειτουργώ ως προς το σώμα μου και της σεξουαλικής υγείας και συνεπώς λειτουργίας. Όπως έχει φανεί ερευνητικά, η αρνητική εικόνα σώματος οδηγεί σε μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, αλλά και λιγότερο συχνές επαφές και οργασμούς. Επιπλέον, σχετίζεται με δισταγμό να επικοινωνήσουμε τις σεξουαλικές σκέψεις και επιθυμίες.
Στην πραγματικότητα, μία τόσο σημαντική πτυχή του εαυτού μας, όπως το πώς νιώθουμε για το ίδιο μας το σώμα, μας κάνει να αναρωτιόμαστε ποια επιρροή μπορεί να έχει στις σχέσεις μας;
Συχνά, ακούμε ανθρώπους να μας περιγράφουν, πώς όταν άρχισαν να φροντίζουν τον εαυτό τους, για παράδειγμα έχασαν βάρος, έπειτα από προσπάθεια και αυτοφροντίδα, επιμελήθηκαν την εικόνα τους με τρόπο που τους έκανε να νιώθουν αυτοπεποίθηση, φόρεσαν ρούχα που ένιωθαν ότι τους αναδεικνύουν, τότε αυτό έγινε ορατό και από τους γύρω τους «Έλαμπαν, κι αυτό φαινόταν». Εάν εμείς οι ίδιοι βιώνουμε δύσκολα συναισθήματα προς το σώμα μας, δεν το αποδεχόμαστε και σκεφτόμαστε αρνητικά γι’αυτό, είναι πιθανό να «μεταδίδουμε» μηνύματα και στον σύντροφό μας. Τι εννοούμε με αυτό;
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο Journal of Sex Research εξετάζει πώς η εικόνα σώματος επηρεάζει το σεξουαλικό στυλ (σκέψεις, συναισθήματα, συμπεριφορές κατά τη διάρκεια του σεξ) και πώς αυτό το στυλ επηρεάζει τον σύντροφο και τη σχέση.
Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι σεξουαλικού στυλ:
- Σεξουαλική αρμονία: το άτομο ενσωματώνει τις επιθυμίες και τις ανάγκες του στις σεξουαλικές του εμπειρίες. Εισπράττει ικανοποίηση και ενθαρρύνει την εστίαση στις αισθήσεις, στο σώμα και στις σεξουαλικές ενδείξεις του συντρόφου.
- Σεξουαλική αναστολή: το άτομο παρουσιάζει δυσκολία στην διέγερση και αντιμετωπίζει το σεξ με κάποιους περιορισμούς και «πρέπει».
- Σεξουαλική εμμονή: το σεξ ελέγχει τη ζωή και βγάζει άλλες σημαντικές πτυχές εκτός ισορροπίας. Το άτομο επενδύει τον χρόνο και την ενέργειά του, αλλά και ένα μεγάλο μέρος των σκέψεών του εκεί.
Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι ανεξαρτήτως φύλου, όταν ένα άτομο είχε υγιή εικόνα σώματος, τότε ήταν πιο πιθανό να βιώνει σεξουαλική αρμονία, ενώ επίσης την ίδια αρμονία αισθανόταν και ο σύντροφός του. Οι άνδρες σημείωσαν μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη σχέση, όταν η σύντροφός τους ανήκε στην κατηγορία της σεξουαλικής αρμονίας, κάτι που ήταν πιο πιθανό, όταν η σύντροφός είχε θετική εικόνα σώματος. Αντίθετα, η αρνητική εικόνα σώματος συνδέθηκε με σεξουαλική αναστολή και μειωμένη ικανοποίηση από τη σχέση.
Παρόμοια, όταν οι άνδρες είχαν υγιή εικόνα σώματος, η σύντροφός τους ήταν λιγότερο πιθανό να αναστέλλεται σεξουαλικά. Αυτό υποδηλώνει ότι όταν ο άνδρας αισθάνεται ανασφάλεια για το σώμα του, θα επηρεάζεται αρνητικά και η σύντροφος απολαμβάνοντας λιγότερο το σεξ.
Συμπερασματικά, η άνεση ενός ατόμου με το σώμα μπορεί να σχετίζεται με τη σεξουαλική και σχεσιακή ευημερία και για τους δύο συντρόφους. Ενώ, η αυξημένη αυτοπαρατήρηση, που μπορεί να είναι συνέπεια της δυσαρέσκειας για το σώμα, αποτελεί κεντρικό μηχανισμό για την κατανόηση της σχέσης μεταξύ του σώματος και της σεξουαλικής ικανοποίησης.
Το ζευγάρι που νιώθει άνετα με το σώμα του είναι πιο πιθανό να είναι ικανοποιημένο, τόσο σχεσιακά, όσο και σεξουαλικά, καθώς μπορεί να εστιάζει την προσοχή του στην εμπειρία, αφήνοντας τις αισθήσεις του να το οδηγούν στην ηδονή, με λίγα λόγια τόσο το μυαλό του, όσο και το σώμα του είναι εκεί!
Δήμητρα Καρυοφύλλη
Κλινική Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.
Σεξουαλική ζωή του ζευγαριού και συναισθηματική σύνδεση: Μια αμφίδρομη σχέση
Η σεξουαλική επιθυμία και η συναισθηματική σύνδεση δεν συνδέονται πάντα. Για παράδειγμα, μπορεί ένα ζευγάρι σε μια εφήμερη σχέση να έχει σεξουαλικές επαφές εν απουσία συναισθηματικής σύνδεσης. Παρόλα αυτά έχει φανεί πως οι μακροχρόνιες σχέσεις χαρακτηρίζονται και από σεξουαλική επιθυμία και από συναισθηματική σύνδεση.
Το σεξ προωθεί τη συναισθηματική σύνδεση
Αν και η βασική λειτουργία της σεξουαλικής συμπεριφοράς, δηλαδή η αναπαραγωγή, δεν συνδέεται άμεσα με τη συναισθηματική σύνδεση των συντρόφων, αρκετά χαρακτηριστικά της ανθρώπινης σεξουαλικότητας υποδηλώνουν πως η σεξουαλική συμπεριφορά έχει αναπτυχθεί ώστε να ενισχύει και να διατηρεί τους συναισθηματικούς δεσμούς των σεξουαλικών συντρόφων. Για παράδειγμα, η συνήθης στάση όπου η γυναίκα είναι ξαπλωμένη ανάσκελα και ο άντρας βρίσκεται από πάνω της, επιτρέπει περισσότερα χάδια και φιλιά όπως και τη βλεμματική επαφή των συντρόφων. Οι αγκαλιές και τα φιλιά αυξάνουν την παραγωγή της ορμόνης ωκυτοκίνης που με τη σειρά της ενισχύει περαιτέρω τη συναισθηματική σύνδεση και την τρυφερότητα μεταξύ των συντρόφων. Επίσης, άλλο στοιχείο που φανερώνει πως το σεξ προωθεί τους ψυχικούς δεσμούς των συντρόφων προέρχεται από το χώρο της νευροεπιστήμης. Συγκεκριμένα, έχει παρατηρηθεί πως όταν βιώνουμε σεξουαλική επιθυμία ενεργοποιούνται οι ίδιες περιοχές του εγκεφάλου με όταν βιώνουμε αισθήματα αγάπης σε μια ρομαντική σχέση.
Η συναισθηματική σύνδεση καθορίζει τη σεξουαλική συμπεριφορά στις σχέσεις
Η ψυχική σύνδεση και το σεξ φαίνεται να αλληλοεπιδρούν αμφίδρομα έτσι ο τρόπος που τα άτομα συνδέονται συναισθηματικά με τους συντρόφους καθορίζει τα επίπεδα οικειότητας, τρυφερότητας και αλληλεξάρτησης στη σχέση και έτσι μπορεί να συμβάλλει στη σεξουαλική συμπεριφορά και λειτουργία. Τα άτομα που είναι συνδεδεμένα με τους συντρόφους τους με ασφαλή δεσμό, τους θεωρούν ως συναισθηματικά διαθέσιμους και φροντιστικούς, ενώ τείνουν να έχουν σεξουαλικές επαφές ώστε να ενισχύσουν τη συναισθηματική σύνδεση στη σχέση τους και να εκφράζουν την αγάπη τους. Αντίθετα, τα άτομα που είναι συνδεδεμένα με τους συντρόφους τους με ανασφαλή τρόπο τείνουν να αντιμετωπίζουν σεξουαλικές δυσλειτουργίες. Για παράδειγμα, άτομα που νιώθουν ανασφάλεια σε σχέση με τα αισθήματα που τρέφει ο σύντροφος τους για αυτούς ή άτομα που φοβούνται την οικειότητα και είναι συναισθηματικά αποστασιοποιημένα μπορεί να παρουσιάσουν μειωμένη σεξουαλική επιθυμία και ικανοποίηση.
Έτσι στο πλαίσιο των σχέσεων, η σεξουαλική συμπεριφορά έχει την ικανότητα να εγκαθιδρύει και στη συνέχεια να διατηρεί τη συναισθηματική σύνδεση των συντρόφων. Με τη σειρά της η ψυχική επαφή και η επικοινωνία μπορούν να εγγυηθούν μια καλύτερη σεξουαλική ζωή.
Λαφαζάνη Περσεφόνη
Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ
Πηγή: Birnbaum, G. E., & Reis, H. T. (2019). Evolved to be connected: The dynamics of attachment and sex over the course of romantic relationships. Current Opinion in Psychology, 25, 11–15.
Learn More
Ο σεξουαλικός κύκλος της γυναίκας και του άνδρα
Ο σεξουαλικός κύκλος της σεξουαλικής λειτουργίας του ατόμου διακρίνεται από τα στάδια της επιθυμίας, της διέγερσης, του οργασμού και της χαλάρωσης.
Έτσι λοιπόν η σεξουαλική λειτουργία της γυναίκας αναλύεται ως εξής:
1. Η επιθυμία είναι το ξύπνημα των αισθήσεων, τόσο των ψυχικών όσο και των σωματικών. Είναι το στάδιο όπου ο οργανισμός αφυπνίζεται και προετοιμάζεται για το επόμενο στάδιο αυτό της διέγερσης.
2. Η διέγερση είναι η ηδονή, απόρροια της έλξης και του πόθου (με έντονη φαντασιωσική ενίσχυση), όπου σωματικά εκδηλώνεται με τα εξής συμπτώματα:
- εφύγρανση και αλλαγή χρώματος του κόλπου
- διόγκωση και αλλαγή χρώματος της κλειτορίδας και των χειλέων του αιδοίου
- αύξηση του όγκου των μαστών
- σκλήρυνση και αλλαγή χρώματος των θηλών
- πιο ερυθρή απόχρωση του δέρματος
- αύξηση του ρυθμού αναπνοής
- εφίδρωση
- αύξηση της καρδιακής λειτουργίας.
3. Ο οργασμός, είναι η συνέχεια της σεξουαλικής διέγερσης της γυναίκας και είναι το στάδιο κορύφωσης της ηδονής. Πριν τον οργασμό, ένα σημαντικό στάδιο είναι το πλατό, δηλαδή ένα βήμα πριν την οργασμική κορύφωση, όπου η γυναίκα εκφράζει την πλήρη ηδονιστική της διέγερση, έτοιμη να μπει στον οργασμό. Είναι μια συναισθηματική και σωματική ολοκλήρωση που ως εμπειρία, ψυχική και βιολογική, αποτελεί το κορυφαίο σημείο του σεξουαλικού κύκλου.
4. Η ηρεμία είναι το κλείσιμο της σεξουαλικής λειτουργίας και η επαναφορά στην προηγούμενη κατάσταση, πριν να ενεργοποιηθεί ξανά ο σεξουαλικός κύκλος.
H ανδρική σεξουαλική λειτουργία εκφράζει την πλήρη ισορροπία της ψυχικής και βιολογικής υγείας, διεκδικώντας τη συναισθηματική πληρότητα που η ίδια η σεξουαλική συμπεριφορά προσφέρει (ικανοποίηση). Ξεκινώντας από τον εγκέφαλο, φαντασιώσεις και ερεθίσματα, διαταρράσουν την ηρεμία, αφυπνίζουν την επιθυμίακαι διαμέσου του νωτιαίου μυελού, φτάνουν στο πέος. Έτσι προκαλείται η στύση (διέγερση) όπου το πέος γίνεται σκληρό, επιμηκύνεται και ανορθώνεται. Το χρώμα του γίνεται πιο σκούρο και πάλλεται. Η στύση είναι δυνατό να διατηρηθεί για ώρα ή να υποχωρήσει για κάποιο διάστημα, ανάλογα τον τρόπο ερεθισμού ή/και εξωτερικούς παράγοντες. Οι όρχεις πλησιάζουν το σώμα καθώς το όσχεο τεντώνεται. Όπως στις γυναίκες, έτσι και στους άνδρες η περιοχή του στήθους είναι ευαίσθητη σε χάδια καθώς οι θηλές σκληραίνουν και διογκώνονται. Παρατηρείται αλλαγή του ρυθμού αναπνοής, της καρδιακής λειτουργίας, εφίδρωση και ερυθρότητα στο δέρμα. Η βάλανος του πέους αποκτά ένα σκούρο κοκκινωπό χρώμα και οι όρχεις διογκώνονται. Ακούσιοι ή εκούσιοι σπασμοί φέρνουν πιο κοντά την έξοδο του σπερματικού υγρού από την ουρήθρα. Ως κορύφωση της διέγερσης έρχεται ο οργασμόςτου άνδρα, δηλαδή η εκσπερμάτιση. Τελικά, η κατάσταση ηρεμίας ακολουθεί και σταδιακά ο άνδρας, ψυχικά και σωματικά, επανέρχεται στην φυσική του κατάσταση μέχρι την επόμενη σεξουαλική δραστηριότητα.
ΕΓΩ ΚΑΙ ΕΣΥ ΚΑΝΟΥΜΕ ΣΕΞ… ΠΟΥ ΔΙΑΦΕΡΟΥΜΕ
ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΟΥ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΥ ΜΑΣ ΚΥΚΛΟΥ
Στο στάδιο της επιθυμίας η βασική διαφορά είναι το γεγονός πως για τους άνδρες η απάντηση της διέγερσης είναι και η απόδειξη της επιθυμίας. Στις γυναίκες αντιθέτως, υπάρχει συχνά η διαφοροποίηση ανάμεσα σε νοητική διέγερση και την διέγερση των γεννητικών οργάνων. Ο άνδρας έχει αισθητηριακή διέγερση άμεση με στυτική ανταπόκριση ακόμη και με την σκέψη, περνώντας αμέσως από την επιθυμία στην διέγερση, που η στύση του φωτογραφίζει, ενώ στη γυναίκα, από την επιθυμία μέχρι την διέγερση απαιτείται ένας απαραίτητος χρόνος εναρμονισμού της ψυχικής αποδοχής προς τη σεξουαλική εμπλοκή μέχρι τη σωματική ανταπόκριση που ετοιμάζεται η γυναίκα για τη σεξουαλική πράξη. Για αυτό, ο άνδρας οφείλει να γνωρίζει, ότι η σύντροφός του δεν επιθυμεί «εδώ και τώρα» την γρήγορη διείσδυση του πέους μέσα στον κόλπο, δεδομένου της καλής προετοιμασίας, με χάδια, παιχνίδια και φιλιά, που ζητάει το σώμα της συντρόφου για να αφυπνιστεί και να διεγερθεί σεξουαλικά. Μια ακόμη σημαντική διαφορά στο χρόνο της διέγερσης μεταξύ των δύο φύλων, είναι το πλατό. Δηλαδή, ο χρόνος που αγγίζει ένα βήμα πριν την οργασμική κορύφωση ώστε να φτάσει τόσο ο άνδρας όσο και η γυναίκα στον οργασμό, με καθοριστική παρουσία στη διέγερση της γυναίκας. Πιο απλά, η γυναίκα χρειάζεται το πλατό για να φτάσει στην οργασμική της κορύφωση (αυτό για τον άνδρα σημαίνει καλή προετοιμασία της, με τη δική του συμμετοχή) ενώ στον άνδρα δεν φαίνεται να σηματοδοτεί το οργασμικό του τέλειωμα. Η διαφορετικότητα λοιπόν που υπάρχει μεταξύ των δύο φύλων, φαίνεται να είναι μία λειτουργία που μοιάζει με έναν διακόπτη που για τον άνδρα ανάβει αμέσως και έχει ως στόχο τον οργασμό ώστε να κλείσει το ίδιο γρήγορα, μετά την εκσπερμάτιση, ενώ για την γυναίκα ο διακόπτης αυτός αποτελείται από πάρα πολλά κεριά που χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να ανάψουν, αλλά αντίστοιχα και περισσότερο χρόνο για να σβήσουν. Ένα ακόμη καθοριστικό βήμα στις διαφορές του σεξουαλικού κύκλου των δύο φύλων είναι και το κλείσιμο της σεξουαλικής επαφή των δύο συντρόφων.
Μετά την εκσπερμάτιση, ο άνδρας δεν μπορεί να ξεκινήσει αμέσως έναν νέο σεξουαλικό κύκλο. Χρειάζεται κάποια λεπτά, και ίσως περισσότερο χρόνο σε σχέση με την ψυχική κατάσταση που βρίσκεται, την ηλικία του αλλά και τον πόθο του προς τη σεξουαλική του σύντροφο, προκειμένου να μπορέσει να διεγερθεί ξανά, έχοντας μια ικανοποιητική στύση ικανή να διεισδύσει εκ νέου στον κόλπο της συντρόφου του και να ανταποκριθεί σε μια επόμενη σεξουαλική επαφή μαζί της. Ο χρόνος αυτός που είναι απαραίτητος μετά την πρώτη του εκσπερμάτιση μέχρι ερεθιστεί ξανά στυτικά, καλείται ανερέθιστη περίοδος και είναι απόλυτα απαραίτητη χρονικά για να μπορέσει ο άνδρας να ανταποκριθεί σε ένα δεύτερο σεξουαλικό κύκλο. Δεν είναι λίγες οι φορές που ο άνδρας, ειδικά ο πρόωρος, αγχώνεται και καθηλώνεται στο «πρέπει» του γρήγορου ερεθισμού του, για δεύτερη σεξουαλική προσπάθεια, αισθανόμενος ότι μειονεκτεί, νιώθει στυτικά ανίκανος και εκτίθεται μπροστά στη σύντροφό του, ιδιαίτερα μάλιστα όταν εκείνη δείχνει ερεθισμένη και του ζητάει με τον τρόπο της να συνεχίσει τη σεξουαλική επαφή μαζί της. Αντίστοιχη ανερέθιστη περίοδος δεν υπάρχει στον γυναικείο σεξουαλικό κύκλο και συνήθως η γυναίκα μπορεί γρήγορα και εύκολα μετά τον οργασμό της, εφόσον ο σύντροφός της εξακολουθεί να την ερεθίζει, να ανταποκριθεί σε επόμενη σεξουαλική διέγερση και να συμμετέχει φιλήδονα σε αυτή. Αυτό λοιπόν εξηγεί και την ικανότητά της να έχει πολλαπλούς οργασμούς προτού εισέλθει στην τελική φάση της ηρεμίας. Αξία έχει να αναφέρουμε πως ενώ υπάρχει η βιολογική δυνατότητα πολλαπλών οργασμών, δεν είναι κάτι που βιώνει ή επιθυμεί κάθε γυναίκα. Βεβαίως, μια γυναίκα που έχει κορυφώσει και έχει απολαύσει τον οργασμό της, δεν απαιτεί και δεν χρειάζεται επόμενη σεξουαλική διέγερση, αισθανόμενη ικανοποιημένη ψυχικά και σωματικά από τη σεξουαλική επαφή που βίωσε. Ο άνδρας εδώ, πέφτει στη δική του παγίδα, όταν δεν έχει αυτοπεποίθηση και χρειάζεται αριθμούς σεξουαλικών επαφών για να αποδείξει και να βεβαιωθεί και ο ίδιος ότι ικανοποίησε και «χόρτασε με σεξ» την σύντροφό του.
Η κατάσταση ηρεμίας, που είναι πραγματικά ο χρόνος χαλάρωσης και επαναφοράς στη προηγούμενη ψυχική και σωματική εικόνα των σεξουαλικών συντρόφων, μετά τον οργασμό, έχει πάρα πολύ ενδιαφέρον γιατί διαφέρει σχεδόν σε όλα τα κριτήρια που την καθορίζουν. Στον μεν άνδρα, μετά τον οργασμό αυτή η κατάσταση ηρεμίας προκαλεί το γρήγορο πάγωμα και την αίσθηση απομάκρυνσης από τη σεξουαλική επαφή που προηγήθηκε αμέσως, δείχνοντας να φεύγει από την ένταση της διέγερσης και της επιθετικής διεκδίκησης προς το σώμα της σεξουαλικής του συντρόφου, σαν να αδιαφορεί και σαν να την «ξεχνάει» που είναι δίπλα του. Μάλιστα, όταν ο άνδρας δεν τρέφει συναισθήματα για την σύντροφό του, ουσιαστικά κοιτάει το ρολόι του και θυμάται μέσα στο μυαλό του όλα αυτά που τον απασχολούν και τον δικαιολογούν για να φύγει μία ώρα αρχύτερα από εκείνη. Ουσιαστικά, δείχνει να πλήττει μαζί της, σηκώνεται από το κρεββάτι ή ανοίγει την τηλεόραση, ή θυμάται ακόμη να τηλεφωνήσει και στον φίλο του που ξέχασε κάτι να του πει. Δεν γνωρίζει ότι αντίστοιχα εκείνη νιώθει την ανάγκη να την αγκαλιάσει, να την φιλήσει και να της δείξει τη δέουσα προσοχή για αυτό που ουσιαστικά και οι δυο έζησαν κατά την διάρκεια της σεξουαλικής επαφής τους και κυρίως να την «ευχαριστήσει» για την ηδονή που του πρόσφερε και τον οργασμό που του έδωσε. Αυτή λοιπόν η εγωιστική στάση του άνδρα, με το γρήγορα πάγωμά του και την άμεση επαναφορά μετά το σεξ στην προηγούμενη κατάσταση ηρεμίας πριν από αυτό, κάνει την σημαντική διαφορά από την γυναίκα που αισθάνεται την ανάγκη μετά την σεξουαλική πράξη και τον οργασμό της να βιώσει για λίγα λεπτά την συναισθηματική αναγνώριση του συντρόφου της. Άλλωστε, το καλό κλείσιμο του σεξ εγγυάται και το καλό επόμενο άνοιγμα των δύο συντρόφων που θα επιθυμήσουν να ξαναβρεθούν σεξουαλικά.
Είναι κατανοητό ότι ο σεξουαλικός κύκλος των δύο συντρόφων διαφέρει σημαντικά σε όλα αυτά που αναφέραμε και που, σε αρκετές περιπτώσεις, αγχώνουν και μπλοκάρουν το ζευγάρι, όταν τόσο ο ένας όσο όμως και ο άλλος ψάχνουν να καταλάβουν τη σεξουαλική διέγερση και τον οργασμό με λάθος τρόπο, γιατί αγνοούν αυτές τις καθοριστικές διαφορές της σεξουαλικότητάς τους.
Learn More