Κάνναβη και ψύχωση
Πολλές χώρες έχουν νομιμοποιήσει τη χρήση κάνναβης, προκαλώντας ανησυχίες που επικεντρώνονται στο κατά πόσο το γεγονός αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της χρήσης της και συνεπακόλουθα την αύξηση των προβλημάτων ψυχικής υγείας που σχετίζονται με αυτήν. Οι επιδημιολογικές μελέτες υποστηρίζουν την ύπαρξη αιτιώδους συνάφειας μεταξύ της χρήσης κάνναβης και της ψυχωτικής διαταραχής.
Έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό The Lancet Psychiatry ανέδειξε ότι υπάρχουν υψηλότερες πιθανότητες εμφάνισης ψυχωτικής διαταραχής σε εκείνους που κάνουν βαριά χρήση κάνναβης, ως προς τη συχνότητα αλλά και την χρήση κάνναβης υψηλής περιεκτικότητας. Ως κάνναβη υψηλής περιεκτικότητας θεωρείται αυτή που περιέχει πάνω από 10% τετραϋδροκανναβινόλη (THC). Στην Ολλανδία βρέθηκε κάνναβη με περιεκτικότητα έως 67% σε THC, στο Λονδίνο η μέση περιεκτικότητα ήταν 14%, ενώ στην Ιταλία, στη Γαλλία και στην Ισπανία η περισσότερη κάνναβη έχει THC κάτω του 10%.
Τα κυριότερα συμπεράσματα της μελέτης δείχνουν ότι οι πιθανότητες εμφάνισης ψυχωτικής διαταραχής μεταξύ των καθημερινών χρηστών κάνναβης ήταν 3,2 φορές υψηλότερες, ενώ οι πιθανότητες μεταξύ εκείνων που χρησιμοποιούσαν κάνναβη υψηλής περιεκτικότητας ήταν 1,6 φορές μεγαλύτερες από ό,τι για τους υπόλοιπους χρήστες. Εκτιμήθηκε ότι κατά μέσο όρο το ένα πέμπτο (20%) των νέων περιστατικών ψύχωσης πιθανώς συνδέεται με την καθημερινή χρήση κάνναβης.
Ταυτόχρονα, η έναρξη χρήσης κάνναβης πριν από την ηλικία των 15 ετών αύξησε ελαφρώς τις πιθανότητες για ψυχωσική διαταραχή, σε αναλογία με την συχνότητα χρήσης ή την ισχύ της κάνναβης που χρησιμοποιείται. Οι συμμετέχοντες που χρησιμοποίησαν την κάνναβη υψηλής περιεκτικότητας καθημερινά είχαν 4 φορές υψηλότερες πιθανότητες ψύχωσης σε ολόκληρο το δείγμα. Φάνηκε επίσης ότι η καθημερινή χρήση κάνναβης υψηλής περιεκτικότητας συσχετίστηκε με διπλασιασμό στην πιθανότητα εμφάνισης ψυχωσικής διαταραχής.
Ωστόσο, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η σχέση κάνναβης και ψύχωσης μπορεί να είναι διπλής κατεύθυνσης, δηλαδή όχι μόνο η κάνναβη να οδηγεί σε ψύχωση, αλλά και το αντίστροφο, δηλαδή η ψύχωση να ευνοεί τη χρήση κάνναβης. Για παράδειγμα, μελέτες που χρησιμοποιούν γενετικά δεδομένα έχουν βρει στοιχεία ενδεχομένως συμβατά με την κοινή γενετική αιτιολογία μεταξύ του κινδύνου ψύχωσης και της πιθανότητας χρήσης κάνναβης.
Πρόσφατη μελέτη ζήτησε από τους συμμετέχοντες να καταγράψουν τη χρήση της κάνναβης πριν από την πρώτη διάγνωση των ψυχωτικών επεισοδίων τους και κατέληξε ότι είναι πιθανό να υπήρχαν υποκλινικά συμπτώματα πριν από την έναρξη χρήσης της κάνναβης, πράγμα που σημαίνει ότι δεν μπορούν να αποκλειστούν συσχετίσεις και προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Οι εθιστικές διαταραχές επηρεάζουν αρνητικά τη σεξουαλική λειτουργία των χρηστών. Πιο συγκεκριμένα, αξίζει να αναφερθεί ότι η υπερβολική χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών συμβάλλουν στην εμφάνιση ή την επιδείνωση σεξουαλικών δυσλειτουργιών όπως μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, στυτική δυσλειτουργία και πρόωρη ή ανεσταλμένη εκσπερμάτιση.
Learn More
Αλκοόλ, κάνναβη και σεξ: Ψυχοκοινωνικές και σωματικές επιδράσεις
Ένα φαινόμενο που σημειώνει αύξηση στην εποχή μας είναι η χρήση ουσιών όπως αλκοόλ και κάνναβη, με στόχο την βελτίωση των σεξουαλικών επαφών. Οι συγκεκριμένες ψυχοδραστικές ουσίες, μειώνοντας τις αναστολές, επιτρέπουν στο άτομο να προσεγγίσει τη σεξουαλική εμπειρία με έναν πιο χαλαρό τρόπο. Ωστόσο, έχουν συνδεθεί και με αρνητικές συνέπειες ως προς τη σεξουαλική λειτουργία.
Έρευνα σε 24 άτομα μελέτησε τις ψυχοκοινωνικές (επιλογή συντρόφου, προσλαμβανόμενη ελκυστικότητα, άρση αναστολών, τύψεις και μετάνοια μετά το σεξ) και σωματικές επιδράσεις (διάρκεια σεξουαλικής επαφής, αίσθηση σώματος/γεννητικών οργάνων, σεξουαλικές δυσλειτουργίες) της χρήση κάνναβης και αλκοόλ σε σχέση με τις σεξουαλικές εμπειρίες.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι και οι δύο ουσίες συνδέονταν με αυξημένη αίσθηση της ελκυστικότητας, γεγονός που ενίσχυε και τις πιθανότητες τα άτομα να εκφραστούν σεξουαλικά (sexual expressiveness). Επίσης, τόσο η κάνναβη όσο και το αλκοόλ φάνηκε να συσχετίζονται με αύξηση της κοινωνικότητας, άρση αναστολών και αισθήματα θάρρους και τόλμης. Πιο συγκεκριμένα, η χρήση αλκοόλ γινόταν με στόχο την εύρεση πιθανών σεξουαλικών συντρόφων, καθώς ενίσχυε την αυτοπεποίθηση των ατόμων και μείωνε τον φόβο κάποιας πιθανής απόρριψης. Επιπλέον, συσχετιζόταν με περισσότερες ευκαιριακές σεξουαλικές επαφές, καθώς τα κριτήρια επιλογής ερωτικών συντρόφων μειώνονταν. Κατά συνέπεια, οι άνδρες είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες να αναζητήσουν και να προσεγγίσουν γυναίκες, ενώ οι γυναίκες εμφάνιζαν μεγαλύτερη δεκτικότητα και προθυμία στις σεξουαλικές επιδιώξεις των ανδρών. Ως απόρροια των παραπάνω, το αίσθημα που κυριαρχούσε μετά τη σεξουαλική επαφή σε όσα άτομα είχαν κάνει χρήση αλκοόλ ήταν οι τύψεις και η μετάνοια, ειδικά για τις γυναίκες.
Στον αντίποδα, τα άτομα που έκαναν χρήση κάνναβης ένιωθαν να διατηρούν περισσότερο τον έλεγχο, ήταν πιο ήσυχοι και όχι τόσο κοινωνικοί, ενώ ήταν πιο επιλεκτικοί στους ερωτικούς συντρόφους τους, γεγονός που συσχετίστηκε με το ότι η χρήση κάνναβης είναι παράνομη και γίνεται σε πιο ιδιωτικά πλαίσια ανάμεσα σε άτομα που ήδη γνωρίζονται.
Όσον αφορά τις φυσιολογικές επιδράσεις της κάνναβης και του αλκοόλ στη σεξουαλική εμπειρία, τα άτομα που έκαναν χρήση αλκοόλ ανέφεραν μειωμένη αίσθηση και μούδιασμα του σώματος και των γεννητικών οργάνων, γεγονός που οδηγούσε σε αύξηση της διάρκειας της σεξουαλικής επαφής. Αντιθέτως, οι χρήστες κάνναβης είχαν μεγαλύτερη αίσθηση του σώματος και πιο έντονη, μεγαλύτερης διάρκειας, σεξουαλική επαφή.
Επιπλέον, οι χρήστες αλκοόλ ανέφεραν δυσκολία στην απόκτηση και διατήρηση στύσης και στον οργασμό και έλλειψη κολπικής εφύγρανσης. Ενώ, λοιπόν, το αλκοόλ μπορεί να αυξήσει τη σεξουαλική επιθυμία, δεν συνεπάγεται ότι θα επιφέρει και τη βέλτιστη δυνατή απόδοση. Αφετέρου, η χρήση κάνναβης επιδρά αρνητικά περισσότερο στη διάθεση για σεξουαλική επαφή παρά στον οργασμό, οποίος βιώνεται έντονα, αν και ενδέχεται να υπάρχει δυσκολία οργασμού λόγω μειωμένης συγκέντρωσης.
Αναφορικά με τις σεξουαλικές συμπεριφορές το σεξ υπό την επήρεια αλκοόλ ήταν περισσότερο περιστασιακό και λιγότερο συναισθηματικό, ενώ με τη χρήση κάνναβης υπήρχαν περισσότερα προκαταρκτικά και αυξημένος αισθησιασμός.
Ψυχοδραστικές ουσίες όπως το αλκοόλ και η κάνναβη μπορούν να οδηγήσουν σε βραχυπρόθεσμη μείωση του άγχους που βιώνει ένα άτομο λόγω των ανασφαλειών του για την σεξουαλικότητα. Ωστόσο, η χρήση τους συνοδεύεται από αρνητικές συνέπειες στην ποιότητα της σεξουαλικής επαφής και οδηγούν το άτομο σε μια διαστρεβλωμένη πραγματικότητα. Είναι σημαντικό να αντιμετωπίζει την ερωτική και σεξουαλική συνεύρεση καθαρό από ουσίες και με ειλικρίνεια.
Αγγελική Διδυμοπούλου
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια CBT
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.
Πηγή: Palamar, J.J., Acosta, P., Ompad, D.C. et al. (2018). A Qualitative Investigation Comparing Psychosocial and Physical Sexual Experiences Related to Alcohol and Marijuana Use among Adults. Arch Sex Behav 47, 757–770.
Learn More
Κάνναβη και σεξουαλική δυσλειτουργία στον άνδρα
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση στη χρήση κάνναβης, ιδιαίτερα στις νεαρότερες ηλικίες. Τουλάχιστον 147 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως καταναλώνουν κάνναβη με διάφορους τρόπους (είτε με – THC, είτε χωρίς ψυχοδραστική ουσία – CBD). Η αύξηση αυτή συνοδεύεται και από ένα κίνημα που υποστηρίζει την χρήση της για θεραπευτικούς λόγους (πόνος, επιληψία, γλαύκωμα) με αποτέλεσμα την αποποινικοποίηση της θεραπευτικής κάνναβης. Επιπλέον χώρες όπως η Ολλανδία και ο Καναδάς, αλλά και κάποιες πολιτείες των ΗΠΑ έχουν νομιμοποιήσει και την χρήση της για ψυχαγωγικούς σκοπούς (recreative use).
Παρόλα αυτά, πολλές είναι ακόμα οι χώρες που διστάζουν να κάνουν αυτό το βήμα, καθώς δεν υπάρχουν ακόμα επαρκή επιστημονικά δεδομένα πάνω στην μακροχρόνια χρήση της. Είναι ευρέως γνωστό ότι η χρήση κάνναβης επιδρά αρνητικά στη γνωσιακή και ψυχοκινητική λειτουργία, και ότι η μακροχρόνια χρήση μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση, στην εμφάνιση συμπτωμάτων ψύχωσης και επιβαρύνει την λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος. Η μελέτη της επίδρασης της στη σεξουαλικότητα όμως έχει μέχρι τώρα αμφιλεγόμενα αποτελέσματα, με μελέτες να δείχνουν βελτίωση αλλά μείωση της σεξουαλικής λειτουργικότητας
(σεξουαλική επιθυμία και στύση). Ποια είναι όμως η επίδραση στην σεξουαλική λειτουργία του άνδρα;
Πρόσφατη μελέτη σε μεγάλο αριθμό νέων υγειών ανδρών (Ν=3.395, Μ.Ο: 20 έτη) έδειξε ότι η πλειοψηφία των χρηστών κάνναβης (69%) πληρούσε και τις προϋποθέσεις για διάγνωση στυτικής δυσλειτουργίας. Πιο συγκεκριμένα, οι χρήστες φάνηκαν να έχουν τετραπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης της δυσλειτουργίας σε σχέση με την ομάδα ελέγχου. Λαμβάνοντας υπόψιν ότι η στυτική δυσλειτουργία είναι αποτέλεσμα οργανικών ή ψυχολογικών παραγόντων, αλλά και του συνδυασμού τους, έχουν προταθεί δυο μηχανισμοί έτσι ώστε να εξηγηθεί το φαινόμενο. Μια από τις επικρατέστερες απόψεις είναι η αλλοίωση της λειτουργίας του υποθαλάμου, που παίζει ρόλο στην στυτική λειτουργία και στην σεξουαλική συμπεριφορά του άνδρα. Ο δεύτερος μηχανισμός έχει να κάνει με την επίδραση στους ιστούς τους πέους. Πιο συγκεκριμένα, φαίνεται πως υπάρχουν υποδοχείς κανναβινοειδών στα σηραγγώδη σώματα του πέους, τα οποία έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην επίτευξη της αιμάτωσης του. Η χρήση κάνναβης λοιπόν φαίνεται να έχει έναν ανταγωνιστικό χαρακτήρα και ως αποτέλεσμα δυσχεραίνει την σωστή αιμάτωση που απαιτείται για την επίτευξη της στύσης. Σε άλλες μελέτες φάνηκε να επηρεάζει το ενδοκανναβινοειδές σύστημα μέσα από την δέσμευση υποδοχέων στον παρακοιλιακό πυρήνα που εμπλέκεται στη ρύθμιση στυτικής λειτουργίαςκαι σεξουαλικής συμπεριφοράς.
Συνοψίζοντας λοιπόν, σε μια περίοδο που η κάνναβη φαίνεται να παρουσιάζεται όλο και πιο «αθώα», έως και πανάκεια, θα ήταν συνετό να γνωρίζουμε τις επιπτώσεις της αλλά και τις επιπτώσεις της μακροχρόνιας χρήσης της. Η αρνητική επίδραση που μπορεί να έχει στην ανδρική σεξουαλικότητα δεν περιορίζεται μόνο στην μειωμένη λειτουργικότητα. Οι χρήστες κάνναβης φαίνεται να έχουν και πιο επιπόλαιες σεξουαλικές σχέσεις και να χρησιμοποιούν σε μικρότερο βαθμό προφυλάξεις. Τα παραπάνω αποτελέσματα λοιπόν επιτάσσουν σύνεση και προσοχή αλλά κυρίως σωστή και σφαιρική πληροφόρηση.
Γεωργουδάκης Γιώργος
Ψυχολόγος
Επιστημονικός συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ.
Learn More