Η χρήση κάνναβης και η συσχέτιση με την εμφάνιση ψύχωσης
Πολλές χώρες έχουν νομιμοποιήσει τη χρήση κάνναβης, προκαλώντας ανησυχίες που επικεντρώνονται στο κατά πόσο το γεγονός αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της χρήσης της από το κοινό και συνεπακόλουθα την αύξηση των προβλημάτων ψυχικής υγείας που σχετίζονται με αυτή. Οι επιδημιολογικές μελέτες καθώς και τα βιολογικά δεδομένα υποστηρίζουν την ύπαρξη αιτιώδους συνάφειας και συσχέτισης μεταξύ της χρήσης κάνναβης και της ψυχωτικής διαταραχής.
Πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό The Lancet Psychiatry ανέδειξε ότι υπάρχουν υψηλότερες πιθανότητες εμφάνισης ψυχωτικής διαταραχής σε εκείνους που κάνουν βαριά χρήση κάνναβης. Τα κυριότερα συμπεράσματα δείχνουν ότι οι πιθανότητες εμφάνισης ψυχωτικής διαταραχής μεταξύ των καθημερινών χρηστών κάνναβης ήταν 3,2 φορές υψηλότερες, ενώ οι πιθανότητες μεταξύ των χρηστών κάνναβης εκείνοι που χρησιμοποιούσαν κάνναβη υψηλής περιεκτικότητας ήταν 1,6 φορές μεγαλύτερες από ό,τι για τους υπόλοιπους χρήστες. Εκτιμήθηκε ότι κατά μέσο όρο το ένα πέμπτο (20%) των νέων περιστατικών ψύχωσης πιθανώς συνδέεται με την καθημερινή χρήση κάνναβης.
Ταυτόχρονα, η έναρξη χρήσης κάνναβης πριν από την ηλικία των 15 ετών αύξησε ελαφρώς τις πιθανότητες για ψυχωσική διαταραχή αλλά όχι ανεξάρτητα από τη συχνότητα χρήσης ή την ισχύ της κάνναβης που χρησιμοποιείται. Οι συμμετέχοντες που χρησιμοποίησαν την κάνναβη υψηλής περιεκτικότητας καθημερινά είχαν 4 φορές υψηλότερες πιθανότητες ψύχωσης σε ολόκληρο το δείγμα. Φάνηκε επίσης ότι σε ολόκληρο το δείγμα η καθημερινή χρήση κάνναβης υψηλής περιεκτικότητας συσχετίστηκε με διπλασιασμό στην πιθανότητα εμφάνισης ψυχωσικής διαταραχής. Ως κάνναβη υψηλής περιεκτικότητας θεωρείται αυτή που περιέχει πάνω από 10% τετραϋδροκανναβινόλη (THC). Στην Ολλανδία βρέθηκε κάνναβη με περιεκτικότητα έως 67% σε THC, στο Λονδίνο η μέση περιεκτικότητα ήταν 14%, ενώ στην Ιταλία, στη Γαλλία και στην Ισπανία η περισσότερη κάνναβη έχει THC κάτω του 10%.
Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε πλέον να είμαστε βέβαιοι ότι η χρήση κάνναβης (ημερήσια και υψηλή περιεκτικότητα) προκαλεί ψύχωση; Δυστυχώς, τα στοιχεία που υπάρχουν έως αυτή τη στιγμή δεν μπορούν να ξεκαθαρίσουν το ζήτημα αυτό αντίθετα οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η σχέση κάνναβης και ψύχωσης μπορεί να είναι διπλής κατεύθυνσης, δηλαδή όχι μόνο η κάνναβη να οδηγεί σε ψύχωση, αλλά και το αντίστροφο, δηλαδή η ψύχωση να ευνοεί τη χρήση κάνναβης. Για παράδειγμα, μελέτες που χρησιμοποιούν γενετικά δεδομένα έχουν βρει στοιχεία ενδεχομένως συμβατά με την κοινή γενετική αιτιολογία μεταξύ του κινδύνου ψύχωσης και της πιθανότητας χρήσης κάνναβης.
Πρόσφατη μελέτη ζήτησε από τους συμμετέχοντες να καταγράψουν τη χρήση της κάνναβης πριν από την πρώτη διάγνωση των ψυχωτικών επεισοδίων τους και κατέληξε ότι είναι πιθανό να υπήρχαν υποκλινικά συμπτώματα πριν από την έναρξη χρήσης της κάνναβης, πράγμα που σημαίνει ότι δεν μπορούν να αποκλειστούν συσχετίσεις και προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Οι εθιστικές διαταραχές επηρεάζουν αρνητικά τη σεξουαλική λειτουργία των χρηστών. Πιο συγκεκριμένα, αξίζει να αναφερθεί ότι η υπερβολική χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών και η υπερβολική χρήση πορνογραφικού υλικού (μέσω των αδικαιολόγητα υψηλών σεξουαλικών προσδοκιών που δημιουργεί) συμβάλλουν στην εμφάνιση ή την επιδείνωση σεξουαλικών δυσλειτουργιών όπως μειωμένη ερωτική επιθυμία, στυτική δυσλειτουργία και πρόωρη ή ανεσταλμένη εκσπερμάτιση.
Βασιλειάδης Ηλίας,
Ψυχολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ.
Di Forti, M., Quattrone, D., Freeman, T. P., Tripoli, G., Gayer-Anderson, C., Quigley, H., … & La Barbera, D. (2019). The contribution of cannabis use to variation in the incidence of psychotic disorder across Europe (EU-GEI): a multicentre case-control study. The Lancet Psychiatry.
Learn More
Κάνναβη και σεξουαλική δυσλειτουργία στον άνδρα
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση στη χρήση κάνναβης, ιδιαίτερα στις νεαρότερες ηλικίες. Τουλάχιστον 147 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως καταναλώνουν κάνναβη με διάφορους τρόπους (είτε με – THC, είτε χωρίς ψυχοδραστική ουσία – CBD). Η αύξηση αυτή συνοδεύεται και από ένα κίνημα που υποστηρίζει την χρήση της για θεραπευτικούς λόγους (πόνος, επιληψία, γλαύκωμα) με αποτέλεσμα την αποποινικοποίηση της θεραπευτικής κάνναβης. Επιπλέον χώρες όπως η Ολλανδία και ο Καναδάς, αλλά και κάποιες πολιτείες των ΗΠΑ έχουν νομιμοποιήσει και την χρήση της για ψυχαγωγικούς σκοπούς (recreative use).
Παρόλα αυτά, πολλές είναι ακόμα οι χώρες που διστάζουν να κάνουν αυτό το βήμα, καθώς δεν υπάρχουν ακόμα επαρκή επιστημονικά δεδομένα πάνω στην μακροχρόνια χρήση της. Είναι ευρέως γνωστό ότι η χρήση κάνναβης επιδρά αρνητικά στη γνωσιακή και ψυχοκινητική λειτουργία, και ότι η μακροχρόνια χρήση μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση, στην εμφάνιση συμπτωμάτων ψύχωσης και επιβαρύνει την λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος. Η μελέτη της επίδρασης της στη σεξουαλικότητα όμως έχει μέχρι τώρα αμφιλεγόμενα αποτελέσματα, με μελέτες να δείχνουν βελτίωση αλλά μείωση της σεξουαλικής λειτουργικότητας
(σεξουαλική επιθυμία και στύση). Ποια είναι όμως η επίδραση στην σεξουαλική λειτουργία του άνδρα;
Πρόσφατη μελέτη σε μεγάλο αριθμό νέων υγειών ανδρών (Ν=3.395, Μ.Ο: 20 έτη) έδειξε ότι η πλειοψηφία των χρηστών κάνναβης (69%) πληρούσε και τις προϋποθέσεις για διάγνωση στυτικής δυσλειτουργίας. Πιο συγκεκριμένα, οι χρήστες φάνηκαν να έχουν τετραπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης της δυσλειτουργίας σε σχέση με την ομάδα ελέγχου. Λαμβάνοντας υπόψιν ότι η στυτική δυσλειτουργία είναι αποτέλεσμα οργανικών ή ψυχολογικών παραγόντων, αλλά και του συνδυασμού τους, έχουν προταθεί δυο μηχανισμοί έτσι ώστε να εξηγηθεί το φαινόμενο. Μια από τις επικρατέστερες απόψεις είναι η αλλοίωση της λειτουργίας του υποθαλάμου, που παίζει ρόλο στην στυτική λειτουργία και στην σεξουαλική συμπεριφορά του άνδρα. Ο δεύτερος μηχανισμός έχει να κάνει με την επίδραση στους ιστούς τους πέους. Πιο συγκεκριμένα, φαίνεται πως υπάρχουν υποδοχείς κανναβινοειδών στα σηραγγώδη σώματα του πέους, τα οποία έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην επίτευξη της αιμάτωσης του. Η χρήση κάνναβης λοιπόν φαίνεται να έχει έναν ανταγωνιστικό χαρακτήρα και ως αποτέλεσμα δυσχεραίνει την σωστή αιμάτωση που απαιτείται για την επίτευξη της στύσης. Σε άλλες μελέτες φάνηκε να επηρεάζει το ενδοκανναβινοειδές σύστημα μέσα από την δέσμευση υποδοχέων στον παρακοιλιακό πυρήνα που εμπλέκεται στη ρύθμιση στυτικής λειτουργίαςκαι σεξουαλικής συμπεριφοράς.
Συνοψίζοντας λοιπόν, σε μια περίοδο που η κάνναβη φαίνεται να παρουσιάζεται όλο και πιο «αθώα», έως και πανάκεια, θα ήταν συνετό να γνωρίζουμε τις επιπτώσεις της αλλά και τις επιπτώσεις της μακροχρόνιας χρήσης της. Η αρνητική επίδραση που μπορεί να έχει στην ανδρική σεξουαλικότητα δεν περιορίζεται μόνο στην μειωμένη λειτουργικότητα. Οι χρήστες κάνναβης φαίνεται να έχουν και πιο επιπόλαιες σεξουαλικές σχέσεις και να χρησιμοποιούν σε μικρότερο βαθμό προφυλάξεις. Τα παραπάνω αποτελέσματα λοιπόν επιτάσσουν σύνεση και προσοχή αλλά κυρίως σωστή και σφαιρική πληροφόρηση.
Γεωργουδάκης Γιώργος
Ψυχολόγος
Επιστημονικός συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ.
Learn More