
Παιδική Σεξουαλική Κακοποίηση
Η σεξουαλική κακοποίηση είναι συνήθως η ανεπιθύμητη σεξουαλική συμπεριφορά από ένα άτομο σε ένα άλλο. H παιδική σεξουαλική κακοποίηση περιλαμβάνει οποιαδήποτε σεξουαλική πράξη όπου εμπλέκεται ένα παιδί και έχει ως στόχο να παράσχει σεξουαλική ικανοποίηση σε γονεά, κηδεμόνα ή άλλο άτομο (ενήλικας ή μεγαλύτερος έφηβος) που έχει την ευθύνη του παιδιού. Σε αυτή την περίπτωση, και όταν πληρούνται ειδικά κριτήρια, ο θύτης ονομάζεται παιδόφιλος και η πράξη ορίζεται ως παιδοφιλία (βλ. περισσότερα στην Κατηγορία Παραφιλίες).
Προφίλ παιδόφιλου
- Περνάει περισσότερο χρόνο με μικρά παιδιά
- Μιλάει για το σεξ, δείχνει σχετικές εικόνες ή κάνει προκλητικά αστεία μπροστά στο παιδί
- Αναφέρεται στα ιδιωτικά μέρη του σώματος του παιδιού, χρησιμοποιώντας σεξουαλικούς όρους (π.χ., «δείχνεις πολύ σέξι με αυτό το παντελόνι»)
- Λέει στο παιδί να κρατήσει διάφορα μυστικά
- Είναι πολύ γενναιόδωρος απέναντι του (δώρα)
- Συνήθως, στοχεύει τις «ευάλωτες» οικογένειες (π.χ., μονογονεϊκή) και
στα μοναχικά παιδιά, προσφέροντάς τους βοήθεια και υποστήριξη
Μορφές
- Χάδια στα γεννητικά όργανα του παιδιού
- Διείσδυση
- Αιμομιξία
- Βιασμός
- Σοδομισμός
- Ασέλγεια
- Εκμετάλλευση του παιδιού από γονέα ή κηδεμόνα χωρίς επαφή (π.χ., εξαναγκασμός, εξαπάτηση, απειλή του παιδιού για να συμμετέχει σε πράξεις για σεξουαλική ικανοποίηση άλλων, χωρίς άμεση σωματική επαφή μεταξύ του παιδιού και του θύτη)
Χαρακτηριστικά
- Αφορά και τα δυο φύλα
- Εμπεριέχει εκφοβισμό
- Μπορεί να συμβεί στην ευρύτερη οικογένεια
- Ασκείται συνήθως από ενήλικες ή εφήβους σε μικρότερα ή πιο αδύναμα παιδιά
Παράγοντες επικινδυνότητας για το θύμα
- Ηλικία (προεφηβεία και εφηβεία)
- Φύλο (1,5-3 φορές πιο συχνή στα κορίτσια)
- Αναπηρία (4-10 φορές μεγαλύτερος κίνδυνος)
- Μοναχικότητα
- Χρήση Ίντερνετ (social media, chatrooms)
- Προηγούμενη σεξουαλική κακοποίηση
- Διαταραγμένο οικογενειακό περιβάλλον (Ψυχοπαθολογία – χρήση ουσιών)
- Κοινωνικά απομονωμένες και αποδιοργανωμένες οικογένειες
- Ανεπαρκής συναισθηματική σχέση γονέα – παιδιού
- Προβλήματα γάμου, διαζύγιο ή ενδοοικογενειακή βία
Χαρακτηριστικά θύτη
- Κυριαρχική και ναρκισσιστική προσωπικότητα
- Υψηλή αίσθηση αυτοεκτίμησης
- Στοιχεία παρορμητισμού
- Διαταραχές ψυχικής υγείας
- Έλλειψη ενσυναίσθησης και μεταμέλειας
- Θύμα παραμέλησης ή βίας στην οικογένεια
- Υιοθέτηση παραβατικής και αντικοινωνικής συμπεριφοράς
Συνέπειες για το θύμα
- Μείωση της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησης
- Αδυναμία διαχείρισης της κατάστασης
- Κοινωνική απομόνωση και άγχος
- Ενοχή και αυτοκατηγορία
- Μελαγχολία και απογοήτευση
- Επίπτωση στην προσωπική, κοινωνική και επαγγελματική ζωή (π.χ., δε μπορούν να αποδώσουν στην εργασία τους)
- Εμφάνιση ψυχικών διαταραχών, όπως π.χ.: κατάθλιψη, διαταραχή μετατραυματικού στρες, αγχώδης διαταραχή, διαταραχές πρόσληψης τροφής, αυτοκτονικότητα
Σημάδια που προδίδουν την παιδική σεξουαλική κακοποίηση:
- Το παιδί φοβάται να εκφραστεί ελεύθερα
- Εμφανίζει ευερέθιστη συμπεριφορά / άγχος
- Ξαφνική άρνηση/επιθετικότητα προς άτομα ή αντικείμενα (λεκτική – σωματική)
- Συστολή/τάση για κοινωνική απομόνωση (σχολική άρνηση, παιχνίδι με συνομηλίκους)
- Βάζει συχνά τα κλάματα ή παλινδρομεί σε πιο παιδικές συμπεριφορές (νυχτερινή ενούρηση)
- Διατάραξη του ύπνου ή/και της διατροφής
- Υπερβολική αναφορά σε ενήλικα ή άλλο παιδί
- Αναφορά σε τρομακτικά όνειρα (εφιάλτες)
- Τα μικρά παιδιά συχνά εκφράζουν την ανησυχία τους μέσα από ζωγραφιές με σεξουαλικό περιεχόμενο
Ποια πρέπει να είναι η αντίδραση των γονέων;
- Η ύπαρξη μίας ή περισσότερων από τις προηγούμενες συμπεριφορές δεν σημαίνουν απαραίτητα παρενόχληση
- Διαθέστε χρόνο και ακούστε προσεκτικά όλα όσα έχει να σας πει το παιδί
- Κάντε ερωτήσεις που χρειάζονται μονολεκτικές απαντήσεις
- Καλλιεργήστε ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης και ασφάλειας
- Παραμείνετε ψύχραιμοι. Ο φόβος και ο πανικός θα τρομάξουν το παιδί
Πρόληψη: Πώς συμβουλεύουμε τα παιδιά μας;




Σεξουαλική Αγωγή
Τι είναι η σεξουαλική αγωγή;
Η σεξουαλική αγωγή ως μάθημα στο χώρο του σχολείου, περιγράφει τη σεξουαλικότητα ως μέρος και φυσική συνέχεια της ανθρώπινης ανάπτυξης. Περιλαμβάνει κεφάλαια, που αφορούν τη σωματική ανάπτυξη (φυσιολογία, ανατομία, σεξουαλική λειτουργία), την ταυτότητα του φύλου, τις διαπροσωπικές και ερωτικές σχέσεις, καθώς και θέματα κοινωνιολογικού ενδιαφέροντος που άπτονται της σεξουαλικότητας (κοινωνική και συναισθηματική μάθηση).

Τι είναι η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση;
Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση πραγματοποιείται καταρχήν από τους γονείς, οι οποίοι έχουν τον πρώτο ρόλο στη ζωή του παιδιού, αποτελούν πρόσωπα αναφοράς και πρότυπα ταύτισης για το ίδιο και μεταφέρουν αξίες και στάσεις ζωής μέσα από τη σχέση τους μαζί του και τη συμπεριφορά τους. Δεύτερος σημαντικός σταθμός στη ζωή του παιδιού είναι το σχολείο, το οποίο αποτελεί φορέα γνώσης, μάθησης και κοινωνικοποίησης.
Και τα δύο αυτά συστήματα (οικογενειακό και σχολικό-εκπαιδευτικό) οφείλουν να συμβάλλουν στη σωστή ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του παιδιού για θέματα που αφορούν τον εαυτό του και τις σχέσεις του με τους άλλους στο παρόν και στο μέλλον, με σκοπό την προαγωγή της ψυχικής και σεξουαλικής υγείας του παιδιού και αυριανού ενήλικα και την πρόληψη.
Τα οφέλη της σεξουαλικής αγωγής για το παιδί και τον έφηβο
- Η σεξουαλική αγωγή βοηθάει τα παιδιά μικρότερης ηλικίας να κατανοήσουν τις διαφορές τους με το άλλο φύλο και να περιορίσουν τις συμπεριφορές «περιέργειας» (απογύμνωση, θώπευση).
- Διαδραματίζει ενεργό ρόλο στον περιορισμό των συμπεριφορών σεξουαλικής παρενόχλησης, καθώς μέσω της σεξουαλικής αγωγής τα παιδιά μαθαίνουν να βάζουν τα προσωπικά τους όρια και να αξιολογούν τις προθέσεις των ενηλίκων.
- Απαντάει σε ερωτήματα σχετικά με τις ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα κατά τη διάρκεια της εφηβικής περιόδου.
- Εξαλείφει τους μύθους που σχετίζονται με το σεξ και διευρύνει τους ορίζοντες των νέων παιδιών (οι έφηβοι κατανοούν ότι δεν πρέπει να αισθάνονται ντροπή και ενοχή επειδή σκέφτονται σεξουαλικά).
- Οι έφηβοι αναγνωρίζοντας τη σημασία της σεξουαλικής υγείας στο χώρο του σχολείου, εκφράζουν μικρότερη επιθυμία να ανατρέξουν σε παραπλανητικές πηγές πληροφόρησης (π.χ., διαδίκτυο, πορνογραφία, φίλοι).
- Μετατρέπει τα παιδιά σε υπεύθυνους ενήλικες. Βοηθάει τους εφήβους να κατανοήσουν όφελος της αποχής από τα πρώτα χρόνια, ενώ συγχρόνως συμβάλλει στην κατανόηση της ευρύτερης σημασίας της σεξουαλικής επαφής στη ζωή τους.
- Οι νέοι πληροφορούνται για όλες τις διαθέσιμες μεθόδους προφύλαξης και αντισύλληψης, με σκοπό την αποφυγή της απόκτησης ενός ΣΜΝ ή μίας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης.
- Τέλος, η υψηλής ποιότητας σεξουαλική διαπαιδαγώγηση διδάσκει στους νέους τη σημασία των υγειών διαπροσωπικών σχέσεων στη ζωή τους.
Γιατί οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί δυσκολεύονται να αναλάβουν αυτόν τον ρόλο;
Συνήθως, οι γονείς αποφεύγουν να μιλούν στα παιδιά τους για το σεξ, είτε επειδή οι πεποιθήσεις τους τους προκαλούν αμηχανία, είτε δεν έμαθαν ποτέ από τους γονείς τους γι’ αυτό και δεν ξέρουν πως να το κάνουν και οι ίδιοι, είτε επειδή φοβούνται μήπως κάνουν κάποιο λάθος. Η αλήθεια είναι, ότι στην πραγματικότητα το σεξ εξακολουθεί να αποτελεί ένα θέμα «ταμπού» για αρκετές Δυτικές κοινωνίες. Ευρύτερα, πολλοί γονείς εκφράζουν την έντονη ανησυχία τους, μήπως η υποχρεωτική ένταξη της σεξουαλικής αγωγής στο εκπαιδευτικό σύστημα «αφυπνίσει πρόωρα» ή επηρεάσει την ηθική των παιδιών τους.
Ωστόσο, αυτό που πολλές φορές δεν γίνεται τόσο άμεσα κατανοητό, είναι ότι οι νέοι θα μάθουν για το σεξ, ανεξάρτητα από το εάν θα λάβουν τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στο χώρο του σχολείου ή όχι. Το σημαντικό λοιπόν είναι να πληροφορηθούν με αξιόπιστο τρόπο, προτού ξεκινήσουν να έχουν μία ενεργή σεξουαλική ζωή.
Συγχρόνως, αρκετοί εκπαιδευτικοί ισχυρίζονται, ότι δυσκολεύονται να αναλάβουν αυτόν το ρόλο, επειδή δεν λαμβάνουν την απαραίτητη κρατική υποστήριξη και επειδή αδυνατούν να συμμετέχουν σε μετεκπαιδευτικά προγράμματα ειδίκευσης. Στο εξωτερικό, η σεξουαλική αγωγή διδάσκεται από εξειδικευμένο εκπαιδευτικό προσωπικό, καθώς και από ψυχολόγους ή ιατρικούς συμβούλους.
Οι υπηρεσίες μας
Το Ινστιτούτο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας, ύστερα από ενεργή πρωτοβουλία του προέδρου Δρ. Θάνου Ασκητή, διοργανώνει εδώ και 30 συνεχόμενα χρόνια περισσότερες από πενήντα δωρεάν επιμορφωτικές διαλέξεις κάθε έτος, με σκοπό την έγκυρη πληροφόρηση των παιδιών, των εφήβων, των γονέων αλλά και όλων όσων εμπλέκονται στα συστήματα υγείας και εκπαίδευσης της χώρας, πάνω σε ζητήματα σεξουαλικής αγωγής και ψυχικής υγείας.
Τα βιβλία μας
Σε ανοικτό διαγωνισμό, που πραγματοποιήθηκε το 2006 από το Υπουργείο Παιδείας, το Εθνικό Ίδρυμα Νεότητας ανέθεσε τη συγγραφή εκπαιδευτικού υλικού για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, αναφερόμενο στην Ψυχική Υγεία και στη Σεξουαλική Αγωγή, στην Ελληνική Εταιρεία Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας με προεδρεύοντα τον Δρ. Θάνο Ασκητή.
Για να δείτε τα συγκεκριμένα βιβλία ανατρέξτε εδώ
Μπορείτε επίσης να προμηθευτείτε Δωρεάν από το χώρο μας, το βιβλίο του Δρ. Θάνου Ασκητή και των Επιστημονικών του Συνεργατών, με τίτλο «100 Ερωτήσεις – Απαντήσεις για το Γονιό, το Παιδί και τον Έφηβο», το οποίο παρέχει χρήσιμες πληροφορίες και κατευθύνσεις στους γονείς και στους εφήβους που ενδιαφέρονται για τη σεξουαλικότητά τους
Για να δείτε το συγκεκριμένο βιβλίο ανατρέξτε εδώ
Learn More
Μιλώντας στο παιδί μου για τη σεξουαλικότητα
Η σεξουαλικότητα είναι μια πολυδιάστατη έννοια, της οποίας η νοηματοδότηση ξεκινά από νεαρή ηλικία και εξελίσσεται καθ’ όλη τη διάρκεια της εφηβείας μέχρι και την ενήλικη ζωή. Σημαντικό ρόλο σε αυτό παίζει η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση από τους γονείς που έχει ως στόχο να καταρρίψει τους μύθους, να προσφέρει σωστή ενημέρωση, προκειμένου να αποτρέψει τους εφήβους από το να αναζητήσουν τις πληροφορίες με επιβλαβείς τρόπους, μέσω επικίνδυνου πειραματισμού ή χωρίς τη λήψη μέτρων προφύλαξης κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.
Έρευνες έχουν δείξει ότι οι γονείς έχουν την τάση να εφιστούν την προσοχή στους εφήβους ως προς το τι πρέπει να αποφεύγουν. Έτσι, επικεντρώνονται σε θέματα που αφορούν σε επικίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές και στους τρόπους πρόληψης όπως χρήση προφυλακτικού/αντισύλληψη, Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα, εγκυμοσύνη, εκτρώσεις. Ωστόσο, παραλείπουν να αναφερθούν σε πιο θετικές έννοιες που αφορούν τη σεξουαλικότητα όπως σεξουαλική επιθυμία, ικανοποίηση, εναλλακτικές μορφές σεξουαλικών πρακτικών που προσφέρουν ικανοποίηση (αυνανισμός), επιλογή σεξουαλικών συντρόφων.
Μερικά θέματα για τα οποία θα πρέπει οι γονείς να συζητούν με τους εφήβους είναι τα εξής:
Συμπεριληπτική εφηβεία (inclusive puberty)
Οι συζητήσεις για την εφηβεία πρέπει να είναι απλές και κατανοητές και να λαμβάνουν χώρα από νωρίς, ανάλογα με το ηλικιακό, γνωστικό και συναισθηματικό επίπεδο των παιδιών. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα να επέρχεται εξοικείωση και τα παιδιά να συνηθίζουν να αναζητούν την πληροφόρηση από τους γονείς. Εν προκειμένω, είναι σημαντικό οι συζητήσεις αυτές να εστιάζουν στο ότι το κάθε σώμα είναι διαφορετικό και κάτι τέτοιο είναι εντάξει. Ενδεικτικά η έμμηνος ρύση είναι ένα θέμα για το οποίο πρέπει κάθε παιδί να λαμβάνει ενημέρωση. Τοιουτοτρόπως, όταν όλα τα παιδιά μαθαίνουν να αναγνωρίζουν την έμμηνο ρύση σαν μια φυσική διαδικασία, εξαλείφονται η ντροπή, ο φόβος, η παραπληροφόρηση, ο σεξισμός, ενώ προάγεται ο σεβασμός για το σώμα, τόσο των ίδιων όσο και των άλλων.
Συγκατάθεση
Η συγκατάθεση δεν αποτελεί ένα απλό θέμα, που εξαντλείται στο να μάθει το παιδί να λέει «ναι» ή «όχι», αλλά ιδιαίτερη σημασία έχει το να μάθει να διαχειρίζεται μια αρνητική απάντηση που μπορεί να του δώσουν. Τα παιδιά είναι σημαντικό να μάθουν να ζητούν κάτι το οποίο θέλουν, να αναμένουν την απάντηση του άλλου, καθώς και να αναγνωρίζουν και να σέβονται ότι το «όχι» σημαίνει και το τέλος της συζήτησης.
Ανάγκες σε μια σχέση
Οι γονείς θα πρέπει να συζητούν με τα παιδιά για τη σημασία του να σκέφτονται και να λαμβάνουν υπόψιν τι θέλουν και τι τους γεμίζει σε μια σχέση, του να το διεκδικούν, καθώς και να αναγνωρίζουν τις ανάγκες των άλλων. Είναι σημαντικό να κατανοούν τους λόγους που μπορεί μια σχέση να μην είναι λειτουργική και για τις δύο πλευρές.
Πληροφόρηση γύρω από το πορνό
Η πρόσβαση στο πορνό, είτε κατά λάθος είτε από πρόθεση, είναι αναπόφευκτη. Η προεφηβεία και εφηβεία είναι η περίοδος που ενεργοποιείται η περιέργεια των παιδιών για το σώμα τους, καθώς και για το σώμα του άλλου φύλου, ενώ εμφανίζεται πιο έντονα η ανάγκη να διερευνήσουν τη σεξουαλικότητα τους. Οι γονείς θα πρέπει να μιλάνε με τα παιδιά τους για τα θέματα που τους απασχολούν ανοιχτά, με ειλικρίνεια και σαφήνεια και χωρίς κριτική στάση, και να τονίζουν ότι είναι φυσιολογικό να έχουν απορίες και ότι το πορνό δεν είναι ούτε ασφαλής ούτε αξιόπιστη πηγή πληροφόρησης.
Η συμμετοχή των γονέων στη σεξουαλική αγωγή των παιδιών θα τους ενθαρρύνει να αναπτύξουν μια υγιή σεξουαλικότητα, που θα χαρακτηρίζεται από σωματική γνωσία, την ικανότητα να γνωρίζουν το σώμα τους, να το αγαπούν, να το φροντίζουν και να εκφράζονται μέσα από αυτό, και να διαμορφώνουν λειτουργικές διαπροσωπικές σχέσεις.
Αγγελική Διδυμοπούλου
Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ.
Learn More
Το παιδί μου με ρωτάει τι είναι σεξ. Τι θα πρέπει να του πω;
Πολλές φορές συμβαίνει το παιδί να ρωτάει τον γονιό του για θέματα που έχουν σχέση με το σεξ. Είτε ακούει από διάφορους συμμαθητές του στο σχολείο ή σε άλλες δραστηριότητες διάφορες λέξεις που του προκαλούν ενδιαφέρον, είτε βλέπει στην τηλεόραση σκηνές ή διαλόγους που του δημιουργούν απορίες. Οι γονείς συνήθως όταν έρχονται αντιμέτωποι με μια τέτοια κατάσταση αισθάνονται αμηχανία και ντροπή και αναρωτιούνται ποιος είναι ο κατάλληλος τρόπος για να απαντήσουν. Στην ερώτηση λοιπόν του παιδιού για το σεξ, ο γονιός θα πρέπει να απαντά με ειλικρίνεια. Μπορεί να πει, ότι το σεξ είναι ταυτισμένο με την ανθρώπινη συμπεριφορά , ότι είναι το φύλο που μας χαρακτηρίζει ως αγόρι ή ως κορίτσι και στη συνέχεια ως άνδρα και ως γυναίκα, μιλώντας του παράλληλα για τη διαφορετικότητα των δύο φύλων. Μπορείτε να του μιλήσετε για τα χαρακτηριστικά που διαφοροποιούν σωματικά τα δύο φύλα, αλλά και για τον μηχανισμό του σεξ, καθώς και για το ότι ο άνθρωπος όσο μεγαλώνει συνάπτει σχέσεις με το άλλο φύλο και μέσα από το σεξ αποκτά παιδιά.
Με απλά λόγια, λαμβάνοντας πάντα υπ´όψιν μας το ηλικιακό στάδιο του παιδιού και χωρίς να δείχνουμε φόβο, ενοχή ή αμηχανία οφείλουμε να δίνουμε ξεκάθαρες απαντήσεις που δεν μπερδεύουν και δε δημιουργούν επιπλέον ερωτηματικά στο παιδί.
Σημαντικό ρόλο στο πώς θα μεταφέρει ένας γονιός στο παιδί του ζητήματα σχετικά με την ανθρώπινη σεξουαλικότητα, παίζει το μορφωτικό επίπεδο, οι γνώσεις και οι εγγραφές που ο ίδιος έχει για το σεξ. Δεν θα πρέπει να περάσει στο παιδί το μήνυμα ότι το σεξ είναι κάτι κακό ή ανήθικό, αλλά πρέπει να ενθαρρύνει το παιδί του να του μιλά για τα θέματα που το απασχολούν χωρίς να φοβάται.
Learn More
Εφηβική Εξάρτηση και Διαδίκτυο
Ως εξάρτηση από το διαδίκτυο έχει ορισθεί η αδυναμία ελέγχου της χρήσης του ιστού, που οδηγεί σε αισθήματα πίεσης, άγχους και δυσλειτουργικές συμπεριφορές σε καθημερινές δραστηριότητες. Στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία, ο ηλεκτρονικός υπολογιστής και το διαδίκτυο αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των εφήβων σε επιστημονικό, ψυχαγωγικό και επικοινωνιακό επίπεδο. Στην εποχή που διανύουμε παίρνει μεγαλύτερες διατάσεις το φαινόμενο της αλόγιστης χρήσης του διαδικτύου από τους εφήβους, κάτι που μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στην ψυχική και κοινωνική λειτουργία των εξαρτημένων χρηστών του.
Οι ηλικιακές ομάδες στις οποίες παρατηρείται κυρίως το φαινόμενο της διαδικτυακής εξάρτησης είναι η πρώιμη εφηβεία (10-14 έτη), η μέση εφηβεία (14-17 έτη), και η όψιμη εφηβεία (> 17 ετών), με την μέση εφηβεία να αποτελεί την περίοδο κατά την οποία το φαινόμενο γίνεται πιο συχνό και έντονο.
Πολλοί έφηβοι στρέφονται στο διαδίκτυο προκειμένου να αντιμετωπίσουν συναισθήματα άγχους, μοναξιάς και θλίψης. Πράγματι, οι έφηβοι βιώνουν την παρατεταμένη ενασχόλησή τους με το διαδίκτυο ως έναν τρόπο διαφυγής από την πραγματικότητα και τα καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Μέσω της ανωνυμίας που διασφαλίζει το διαδίκτυο, διαφεύγουν από την εικόνα τους που ενδεχομένως δεν τους ικανοποιεί, ‘κρύβονται’ από τους πραγματικούς ανθρώπους που τους περιβάλλουν και τους γνωρίζουν, εμπλέκοντας τον εαυτό τους σε μια πλασματική επικοινωνία που τους παρέχει ασφάλεια. Όπως όμως εύκολα γίνεται αντιληπτό, η ανακούφιση που τους προσφέρει η αορατότητα αυτή είναι προσωρινή, καθώς τα συναισθήματα και οι σκέψεις του εφήβου εξακολουθούν να είναι παρόντα όταν σβήσει η οθόνη του ηλεκτρονικού του υπολογιστή.
Ένα επιπλέον φαινόμενο της εποχής είναι η ολοένα και αυξανόμενη σεξουαλική ενασχόληση του εφήβου με το διαδικτυακό χώρο. Σε μια ηλικιακή περίοδο όπου ο έφηβος έχει την ανάγκη και την περιέργεια να ανακαλύψει τη σεξουαλικότητά του, μέσω του ηλεκτρονικού του υπολογιστή αναζητά εικόνες και παραστάσεις για να εμπλουτίσει τη φαντασιωσική του διαδικασία. Αυτό είναι μια φυσιολογική διαδικασία για τον έφηβο που εξερευνά το σώμα του και απολαμβάνει την ηδονή μέσω του εφηβικού αυνανισμού. Ιδωμένη στο πλαίσιο μιας διαδικτυακής εξάρτησης όμως, η διαδικασία αυτή σταδιακά καθηλώνει και απομονώνει τον έφηβο, βολεύοντάς τον και αποθαρρύνοντάς τον από το να διεκδικήσει μια αληθινή ερωτική σχέση. Ο έφηβος αποφεύγει την έκθεση του στον πραγματικό έρωτα εκμεταλλευόμενος την ευκολία του αυνανισμού του μπροστά σε μια οθόνη υπολογιστή που δεν προσδοκά τίποτα από αυτόν. Ως αποτέλεσμα ο έφηβος εξελίσσεται σε ένα νέο άντρα ο οποίος φοβάται να διεκδικήσει μια αληθινή συναισθηματική και σεξουαλική σχέση, βιώνοντας έλλειμμα αυτοπεποίθησης ως προς τη σεξουαλική του εικόνα και δυναμική.
Τα στοιχεία που θα πρέπει να ανησυχήσουν ένα γονέα που παρακολουθεί το παιδί του να αφιερώνει πολύ χρόνο στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, διαφαίνονται στην έκπτωση λειτουργικότητας του εφήβου. Πράγματι ο διαδικτυακά εθισμένος έφηβος ενδέχεται να αποσύρεται σταδιακά από την κοινωνική του ζωή, να παραμελεί την προσωπική του φροντίδα και υγιεινή και να χάνει την αίσθηση του χρόνου ασχολούμενος με το διαδίκτυο. Επιπροσθέτως τείνει να παραμελεί τις σχολικές του υποχρεώσεις ή άλλες σημαντικές δραστηριότητες, να κυριεύεται από μυστικοπάθεια, να απομονώνεται από την οικογένεια και τους φίλους του και να βιώνει την ενασχόληση του με το διαδίκτυο ως τη μοναδική πηγή αισθήματος ευφορίας.
Ο γονέας που αποζητά την οριοθέτηση της εξαρτητικής συμπεριφοράς οφείλει πρωτίστως να ενημερωθεί ο ίδιος για τη χρήση του διαδικτύου έτσι ώστε να αντιλαμβάνεται πλήρως τα οφέλη του αλλά και τους κινδύνους που ελλοχεύουν. Μέσω μιας σχέσης ανοιχτής επικοινωνίας και συνεργασίας με το παιδί του, οφείλει να βάλει κανόνες και όρια σχετικά με τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή, ο οποίος πρέπει να τοποθετείται σε κοινόχρηστο χώρο του σπιτιού έτσι ώστε να υπάρχει επίβλεψη του χρόνου που καταναλώνει ο έφηβος στο διαδίκτυο και των ιστοσελίδων που επισκέπτεται.. Οι γονείς οφείλουν να αποτελούν μια αξιόπιστη πηγής πληροφόρησης και σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης διασφαλίζοντας πως το διαδίκτυο δε θα αποτελέσει ένα υποκατάστατο γονεϊκής στήριξης, ενημέρωσης και φροντίδας.
Learn More
«Το παιδί μου με ρωτάει για το σεξ. Τι να του πω;»
Μία ερώτηση που ακούμε αρκετά συχνά από γονείς που ανησυχούν για το πώς θα πρέπει να μιλήσουν στα παιδιά τους για το σεξ. Μία ερώτηση που φοβούνται για το πότε θα αντηχήσει στα αυτιά τους και περισσότερο για το πώς θα την απαντήσουν.
Ας μην ξεχνάμε ότι το παιδί, όσο μικρό και να είναι, κυριαρχείται από την έμφυτη περιέργειά του να ανακαλύψει όχι μόνο τον «εξωτερικό» του κόσμο αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό. Σήμερα μάλιστα που παίρνει ερεθίσματα από πολλές πηγές, από την τηλεόραση, τα ΜΜΕ, από φίλους και συμμαθητές αργότερα στο σχολείο, κυριαρχείται από απορίες που είναι απόλυτα φυσιολογικές. Ο γονιός χρειάζεται να το ενημερώσει, να του απαντήσει και του λύσει τις απορίες του, όσο άβολα και αν αισθάνεται. Μην ξεχνάμε ότι στο δικό του μυαλό είναι η ντροπή και όχι στου παιδιού το να μιλήσει για σεξουαλικά ζητήματα, γιατί ναι, εμείς οι μεγάλοι είμαστε αυτοί που βάζουμε τις ηθικές μας εγγραφές και τον ηθικό μας κώδικα μπροστά, όχι τα παιδιά μας… Διαφορετικά, το παιδί στην προσπάθειά του να απαντηθούν τα ερωτήματά του θα στραφεί σε άλλες πηγές που συνήθως είναι και αμφίβολης ποιότητας.
Έτσι λοιπόν, ο γονιός θα ξεκινήσει να μιλάει στο παιδί του από την παιδική ηλικία σταδιακά, ανάλογα με τις απορίες που εκείνο του εκφράζει.
- Είναι σημαντικό το παιδί να γνωρίσει και να μάθει το σώμα του, το σώμα του αντίθετου φύλου και να κατανοήσει τις διαφυλικές διαφορές. Αγοράστε του ειδικά βιβλία που δείχνουν τις διαφορές στο σώμα σύμφωνα με την ηλικία του και διαβάστε τα μαζί του, θα βοηθηθείτε και εσείς από αυτό, καθώς θα σας γίνεται πιο εύκολο να το πλησιάσετε. Άλλωστε η σεξουαλική αγωγή ξεκινάει με το να γνωρίσει το παιδί το σώμα του.
- Απαντήστε στο παιδί όταν εκείνο σας κάνει ερωτήσεις για το σεξ.
- Η ειλικρίνεια είναι απαραίτητη όσο δύσκολο και αν φαίνεται. Οι ενοχές και το αίσθημα ντροπής, δίνουν στο παιδί τη σήμα ότι πρόκειται για κάτι πονηρό και «ύποπτο».
- Μιλήστε του με απλές λέξεις που ανταποκρίνονται στο δικό τους ηλικιακό γνωστικό, νοητικό και συναισθηματικό επίπεδο.
- Μάθετε στα παιδί σας να αγαπάει και να σέβεται το σώμα του.
- Κάντε του γνωστό να μην επιτρέπει σε κανέναν να αγγίζει το σώμα του, όταν δεν το επιθυμεί.
- Καλλιεργείστε ένα αίσθημα ασφάλειας, ώστε να νιώθει ότι μπορεί να σας μιλήσει ανοιχτά αν κάποιος προσπαθήσει να το αγγίξει.

Το σεξ στη ζωή των νέων γονιών
Ανασκόπηση 236 μελετών από το 2008 έως το 2019 έδειξε ότι τα προβλήματα των νέων ζευγαριών με παιδί κατηγοριοποιούνται ως εξής:

- Ψυχολογικές αλλαγές (γονεικός ρόλος, αίσθημα παραμέλησης από το σύντροφο, άγχος, κούραση)
- Σωματικές αλλαγές στις γυναίκες (κακή αυτοεικόνα, τραυματισμοί στο περίνεο)
- Ορμονικές αλλαγές και επιπτώσεις στη σεξουαλική λειτουργία.
Αλλάζει ο άνδρας μετά τη γέννηση του παιδιού;
Πρωτοποριακή 5ετής έρευνα εξέτασε σε βάθος χρόνου 624 άνδρες ηλικίας 21-26 ετών με φυσιολογικά επίπεδα τεστοστερόνης, ανάλογα με την ηλικία τους.
Οι 465 από αυτούς μέσα στα 5 χρόνια της έρευνας απέκτησαν παιδιά και είχαν σημαντική μείωση στα επίπεδα της τεστοστερόνης, περίπου 34%.Ο εγκέφαλος των ανδρών υφίσταται αλλαγές όπως συμβαίνει στις γυναίκες. Ενεργοποιούνται περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονται με την προσκόλληση, την ανατροφή, την ενσυναίσθηση και την προσαρμοστικότητα (διαμορφούμενη πατρότητα).
Τα 10 βήματα της επιστροφής στη σεξουαλική «κανονικότητα» μετά τη γέννηση του παιδιού…
- Διατηρήστε προσωπικό χρόνο (η ατομικότητα δεν χάνεται)
- Επικοινωνήστε
(και οι δύο έχετε άγχη και αγωνία μπροστά στο νέο γονεικό ρόλο) - Αναγνωρίστε ο ένας τις ανάγκες του άλλου
(κούραση vs σεξουαλική επιθυμία) - Ισότιμος καταμερισμός των υποχρεώσεων (γονεική συμμαχία)
- Η δυαδικότητα δεν χάνεται
(ισορροπία ανάμεσα στο παιδί και το γάμο) - Καθιερώστε ραντεβού (ποιοτικός χρόνος στο ζευγάρι)
- Σωματική επαφή και εκτός σεξ (άγγιγμα, σωματική εξοικείωση)
- Επιμέλεια στην εικόνα και την πρόκληση
(η σεξουαλική πλευρά της σχέσης παραμένει) - Το σεξουαλικό παιχνίδι στο επίκεντρο (φαντασιωσική διεκδίκηση)
- Αναζήτηση υποστήριξης από ειδικό
(αναγνώριση και λύση του προβλήματος)
Παπαδόπουλος Περικλής
Ψυχολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ
Πηγή: Drozdowskyj, E. S., Castro, E. G., López, E. T., Taland, I. B., & Actis, C. C. (2020). Factors Influencing Couples’ Sexuality in the Puerperium: A Systematic Review. Sexual medicine reviews, 8(1), 38-47.
Learn More
Υπογονιμότητα: Γιατί ένα γόνιμο ζευγάρι δεν μπορεί;
Ένα πρόβλημα στη γονιμότητα των ζευγαριών που αναζητούν παιδί, είναι η ανεξήγητη αδυναμία να κυοφορήσουν, ενώ βιολογικά είναι υγιή. Μάλιστα, κατά τις διεθνείς βιβλιογραφικές αναφορές ένα ποσοστό μεταξύ του 10-15% των ζευγαριών που εμφανίζουν υπογονιμότητα, δεν έχουν οργανικό πρόβλημα, με αποτέλεσμα να είναι υπογόνιμα χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένη αιτία. Αυτό το ποσοστό, που δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητο, πασχίζει να βρει τον λόγο της υπογονιμότητάς του, χωρίς να παίρνει ξεκάθαρες απαντήσεις του γιατί, πέραν του ότι δεν υπάρχει βιολογικό πρόβλημα ούτε στη γυναίκα ούτε και στον άνδρα! Και ενώ οι ειδικοί γονιμολόγοι σηκώνουν τα χέρια ψηλά, οι ενδιαφερόμενοι υποψήφιοι γονείς εγκλωβίζονται μέσα στην απελπισία αλλά και στο έντονο άγχος του τι συμβαίνει…
Πολλοί ειδικοί που ασχολούνται με την υπογονιμότητα, κρούουν τον κώδωνα κινδύνου μπροστά στην αύξηση της υπογονιμότητας ζευγαριών της λευκής φυλής. Πολλοί παράγοντες ενοχοποιούνται καθημερινά, ενώ όλο και περισσότερες εργασίες της ιατρικής επιστήμης προβάλλουν πολλά αίτια που «σκοτώνουν» κυρίως το σπέρμα, μεγεθύνοντας όλο και πιο πολύ τον αριθμό των υπογόνιμων ανδρών. Βλέπετε ότι η λευκή φυλή υποφέρει και στον τομέα αυτό, φθάνοντας σχεδόν στο 40% των ζευγαριών που δεν μπορούν να τεκνοποιήσουν φυσιολογικά …
Τι συμβαίνει λοιπόν;
Φαίνεται, λοιπόν, ότι στα ζευγάρια που βιολογικά δεν έχουν πρόβλημα, αλλά το παιδί δεν έρχεται, ο ψυχολογικός παράγοντας πρωταγωνιστεί, κάνοντας πιο περίπλοκο το όλο θέμα του προβλήματος. Όπως λέει, φίλος μου γιατρός, εκεί που σταματά η βιολογική ιατρική, αρχίζει η ψυχολογία. Αυτό το «σκοτεινό καλάθι» για πολλούς, που όταν δεν έχουμε απαντήσεις οργανικές, βάζουμε εκεί μέσα ότι δεν μπορούμε να εξηγήσουμε… Με αυτόν τον τρόπο βολευόμαστε στο τι συμβαίνει, ενώ τα ζευγάρια μπαίνουν σε ένα ταξίδι που δεν ξέρουν που θα τα οδηγήσει…
Είναι, όμως, τα πράγματα έτσι; Όπου αδυνατεί η ιατρική να δώσει απαντήσεις, το ρίχνουμε στο ψυχολογικό; Και βέβαια όχι. Δείχνει εξαιρετικά απλουστευμένο χωρίς πείθει κανέναν και κυρίως τους πρωταγωνιστές που ψάχνουν για παιδί.
Το ψυχολογικό, που κατά πολλούς είναι ομιχλώδες, έχει αιτίες, ταυτότητα και λύσεις, που ασφαλώς δεν είναι πάντα εφικτές εδώ και τώρα να εφαρμοστούν. Εάν, όμως, ένας ειδικός ψυχολόγος θεραπευτής δει πιο μέσα τη ζωή και τη σχέση ενός ζευγαριού, που είναι βιολογικά υγιές, αλλά δεν μπορεί να συλλάβει, τότε θα ανοίξει πολλές πόρτες κλειδωμένες που εμποδίζουν την κυοφορία.
Είναι αλήθεια ότι σχεδόν όλοι οι γυναικολόγοι που ασχολούνται με τη γονιμότητα στη χώρα μας, μετρούν σοβαρά τους ψυχολογικούς παράγοντες της σχέσης των δύο ανθρώπων που θέλουν να κάνουν παιδί.
Γιατί κατανοώ, όλο και πιο πολύ, ότι η ψυχολογική εικόνα του ζεύγους είναι η βάση της αποδοχής της γονιμότητας, ως τη μεγαλύτερη απόφαση της ζωής τους, που το καλό σεξ θα φέρει, ως προάγγελος του χαρούμενου μηνύματος.

Πως εμποδίζεται το ζευγάρι ψυχολογικά;
Ουσιαστικά, το ζευγάρι που βιολογικά δεν έχει πρόβλημα, αλλά παιδί δεν μπορεί να κάνει, έχει συγκεκριμένους ψυχολογικούς παράγοντες, που το εγκλωβίζουν:
- Η επικοινωνία τους: Είναι έτοιμοι να κυοφορήσουν; Γιατί έγκυος μένει μεν η γυναίκα, αλλά κυοφορούν και οι δύο, ζώντας τη μεγάλη αλλαγή που ουσιαστικά μπαίνει στη ζωή τους. Άρα, έχουν ισχυρή συναισθηματική σχέση που περνάει ως θετική αναζήτηση του εγκεφάλου τους και των αντίστοιχων ορμονών, που θα κάνουν τα πάντα με σκοπό να επιτευχθεί η σύλληψη του σπερματοζωαρίου από το ωάριο της γυναίκας. Η λαχτάρα της εγκυμοσύνης τους φτάνει σε αυτά; Η ένωση σπέρματος και ωαρίων είναι ισχυρή και δυναμική ψυχικά, ενώ βιολογικά είναι μια χαρά; Αυτό, ίσως, καλείται βιολογικά αποδοχή συμβατότητας των αρσενικών και θηλυκών γονάδων των δύο συντρόφων που συνδέονται άμεσα με την αγάπη και την έντονη έλξη του ενός προς τον άλλον.
- Η σεξουαλική τους επαφή: Εδώ είναι, ίσως, το μεγάλο μυστικό της καλής χημείας του ενός προς τον άλλο. Κάνουν σεξ γιατί το θέλουν ή γιατί περιμένουν να κάνουν παιδί; Τώρα θα μου πείτε, που είναι η διαφορά; Σεξ και παιδί δεν είναι μια αναπόφευκτη συνέχεια; Η απάντηση είναι όχι. Νομίζω ότι είναι γνωστό πως στο ανθρώπινο βασίλειο, το σεξ δεν αποτελεί κυρίαρχος στόχος γονιμότητας, όπως συμβαίνει στο ζωικό βασίλειο που ο οίστρος είναι η σεξουαλική επαφή της γονιμότητας. Ο άνθρωπος έχει διαχωρίσει αυτές τις δύο επιλογές ως ανάγκη του. Μάλιστα στον άνδρα είναι η ηδονική ικανοποίηση της επιβεβαίωσης, ενώ στη γυναίκα υπάρχει και η ανάγκη της τεκνοποίησης και η χαρά της γονιμοποίησης των «αβγών» της (ωαρίων). Γι’ αυτό, εξάλλου, ο άνδρας συλλαμβάνεται από τη σύντροφό του, που ύστερα του ανακοινώνει το χαρούμενο γεγονός: «Ξέρεις, αγάπη μου, είμαι έγκυος…». Όλη αυτή η διαδικασία έρχεται μέσα από το πραγματικό σεξουαλικό πάθος της έντονης επιθυμίας και έλξης ως «αντικείμενο του πόθου» του άνδρα προς τη γυναίκα. Αυτό το σεξ θα οδηγήσει τον άνδρα να εκσπερματίσει δυνατά μέσα στον κόλπο της γυναίκας, που τον θέλει «μέσα της», έχοντας αποδεχθεί πλήρως ότι είναι αυτός που θα γονιμοποιήσει τα ωάριά της. Η ένωση είναι κορυφαία, αυθόρμητη, επιθετική, που οι δυο τους κατ’ αρχήν θα κάνουν σεξ, θα ζήσουν έντονες σκηνές σεξουαλικού πάθους, που η εγκυμοσύνη, εφόσον βιολογικά είναι υγιείς, θα έλθει ως σφραγίδα που θα γράφει: «είμαστε μαζί με το μωρό που έρχεται…»

Διαφορετικά, το ζευγάρι θα εγκλωβιστεί στη μιζέρια του, στο άγχος του χρόνου, που απειλεί βιολογικά τη γυναίκα, στο θυμό της προσδοκίας, κυρίως από μεριάς της και στις εντολές της, που εκείνος οφείλει να ακολουθήσει, κάτω από τις οδηγίες ενός γυναικολόγου που άθελά του, θα τους παγιδεύσει περισσότερο με τη φράση του «είστε μια χαρά, δεν έχετε κανένα πρόβλημα. Κάντε πιο συχνά σεξ, ώστε να έλθει η εγκυμοσύνη…» Από εκεί και μετά, καταλαβαίνετε τι σενάριο θα παιχτεί. Ένα σεξ που πρέπει να αφήσει έγκυο τη γυναίκα, που ο προγραμματισμός οδηγεί στο αποτέλεσμα μιας αναγκαίας, όλο και πιο έντονης εκσπερμάτισης, που όσο παιδί δεν έρχεται, τόσο το σεξ θα χάνεται, απειλώντας την ίδια τη σχέση του ζευγαριού, που κυνηγώντας (κυρίως η γυναίκα) το παιδί, θα …φύγουν και οι δύο από το σπίτι!
Για όλους εσάς που θέλετε στη ζωή σας ένα παιδί, πρέπει να ξεχάσετε το κυνήγι της γονιμότητας, τα θερμόμετρα και τις ημέρες-στόχους, που η εκσπερμάτιση θα κάνει το θαύμα της! Πιο απλά, κάντε σεξ! Ζήστε το! Απολαύστε ο ένας τον άλλο! Και να θυμάστε ότι:
Η σχέση κάνει ένα παιδί και όχι το παιδί τη σχέση!
Θάνος Ε. Ασκητής
Learn More