Από τι κινδυνεύει μια σχέση;
Η δημιουργία ερωτικών-συντροφικών σχέσεων παίζει καθοριστικό ρόλο στην ανθρώπινη ύπαρξη και καλύπτει πλήθος αναγκών, συναισθηματικών και όχι μόνο. Ωστόσο, η διατήρηση μιας ικανοποιητικής σχέσης απαιτεί συνεχή προσπάθεια από το ζευγάρι. Ποιοι είναι οι παράγοντες που μπορεί να απειλήσουν μια σχέση και να την οδηγήσουν σε κρίση;
Μία σημαντική αλλαγή που επέρχεται καθώς η σχέση εξελίσσεται είναι η μετάβαση από την εξιδανίκευση στην απομυθοποίηση του συντρόφου. Το ζευγάρι, ιδιαίτερα εκείνο που συμβιώνει, βλέπει διαφορετικές πτυχές του συντρόφου του, με αποτέλεσμα να καταρρίπτει σταδιακά τον «μύθο» που είχε χτίσει για εκείνον μέσα από την καθημερινή τριβή. Ο έρωτας δίνει τη σκυτάλη σε άλλα συναισθήματα, όπως η αγάπη ή η συντροφικότητα, ενώ δεν αποκλείεται ο θαυμασμός που μπορεί να ένιωθε ο ένας για τον άλλον να αντικατασταθεί από απαξίωση, ανία ή θυμό.
Ένα άλλο επακόλουθο της μακροχρόνιας συμβίωσης είναι και το γεγονός ότι αναδεικνύονται οι ασυμφωνίες και οι διαφορετικές αντιλήψεις του ζευγαριού, για θέματα μεγαλύτερης ή μικρότερης σημασίας. Ως απόρροια, επέρχεται κούραση και εκνευρισμός, ακόμα και συγκρούσεις σχετικά με τη λήψη σημαντικών αποφάσεων. Κάτι τέτοιο μπορεί να φέρει εντάσεις και διαπληκτισμούς μεταξύ τους.
Η επικοινωνία στο ζευγάρι είναι ένα θεμελιώδες στοιχείο μιας σχέσης. Παράγοντες που την απειλούν είναι η έλλειψη διαπροσωπικών δεξιοτήτων, όπως η δυσκολία στην αναγνώριση των συναισθημάτων του συντρόφου μας, οι διαστρεβλωμένες πεποιθήσεις, π.χ. «ο σύντροφος μου δεν πρόκειται να αλλάξει», «δεν μπορεί να με καταλάβει…» ή η ύπαρξη δυσφορικών συναισθημάτων όπως θυμός, που μπορεί να εκφράζεται με έντονο τρόπο και να οδηγεί σε σύγκρουση και αποξένωση, αλλά και ενίοτε σε σιωπή και αδιαφορία.
Η αλλαγή στην εικόνα των συντρόφων, η παραμέληση του εαυτού και της εμφάνισης, η αύξηση βάρους, η έλλειψη υγιεινής είναι κάποιοι σημαντικοί παράγοντες που μπορεί να απειλήσουν μια σχέση. Οι σύντροφοι επαναπαύονται και αδιαφορούν για το αν θα αρέσουν ο ένας στον άλλον.
Οι αλλαγές στη σεξουαλική ζωή του ζευγαριού παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο. Η μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας, η αραίωση των επαφών, η έλλειψη σεξουαλικών φαντασιώσεων, αλλά και ένα σεξουαλικό πρόβλημα μπορούν να δυναμιτίσουν τη σχέση. Καθώς μεγαλώνουν οι σύντροφοι, αναπτύσσονται περισσότερο συντροφικά συναισθήματα, εκτίμηση και αγάπη, τα οποία, σε συνδυασμό με την έλλειψη σεξουαλικής επιθυμίας, μετατρέπουν την ερωτική-συντροφική σχέση σε μια σχέση αδελφοποίησης.
Το ζευγάρι που αντιλαμβάνεται ότι αντιμετωπίζει τις παραπάνω δυσκολίες χρειάζεται να προσπαθήσει να ανατρέψει αυτά δεδομένα, ενίοτε αναζητώντας και την καθοδήγηση ενός ειδικού.
Learn More
Ζηλοτυπικές σχέσεις: Η επίδραση των social media
Η ζήλεια στις σχέσεις μπορεί να πηγάζει είτε από μία «μελλοντική απειλή», δηλαδή φόβο πως ο σύντροφος σου θα εμπλακεί συναισθηματικά ή σεξουαλικά με ένα τρίτο άτομο στο μέλλον είτε από μία «παρελθοντική απειλή», όπως να ζηλεύεις έναν πρώην σύντροφο. Ακόμα και αν ο πρώην δεν αποτελεί «απειλή» για τη σχέση, συχνά αναδύονται αισθήματα ζήλιας και άγχος. Επίσης, η απειλή μπορεί να είναι πραγματική ή φανταστική, π.χ. όταν ζηλεύουμε έναν πρώην σύντροφο χωρίς να έχουμε ενδείξεις πως απειλεί την σχέση μας στο παρόν. Μάλιστα, το δυναμικό λειτουργικό μοντέλο της ζήλειας προσπαθεί να εξηγήσει πως αναπτύσσονται τα αισθήματα της ζήλειας. Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο, η ζήλεια αναπτύσσεται ως αντίδραση για να προλάβει ή να σταματήσει ένα απειλητικό νέο ειδύλλιο και για να εξασφαλίσει τη συνέχιση της υπάρχουσας σχέσης. Η αντικατάσταση μας συναισθηματικά και σεξουαλικά δεν απειλεί μόνο τη σχέση με το σύντροφο μας αλλά και την αίσθηση εαυτού, καθώς παύουμε να νιώθουμε μοναδικοί!
Το διαδίκτυο και τα social media έχουν φέρει νέα δυναμική στις ανθρώπινες σχέσεις, καθώς διευκολύνουν την επικοινωνία με πολλά άτομα που υπό άλλες συνθήκες δεν θα ήταν εύκολη. Επίσης, επιτρέπουν στο άτομο να «παρακολουθεί» με ποιους αλληλοεπιδρά ο σύντροφος του, όπως με ποιον ανεβάζει φωτογραφίες. Οι φωτογραφίες που απεικονίζουν εγγύτητα, για παράδειγμα μέσω μιας αγκαλιάς με ένα φίλο, μπορεί να προκαλέσουν ζήλεια στο σύντροφο. Επίσης, μπορεί κάποιος να συνεχίσει να έχει επαφές με έναν πρώην, γεγονός που συχνά αποτελεί πηγή αισθημάτων ζήλειας για τον νυν σύντροφο. Γενικά, τα social media κάνουν τον «κίνδυνο ενός νέου ειδυλλίου» δημόσιο, πιο ζωντανό και επομένως πιο απειλητικό.
Επίσης, έχει φανεί πως δεν βιώνουν όλοι το ίδιο εύκολα ζήλεια σε διαπροσωπικό επίπεδο ή στα ίδια επίπεδα, είτε λόγω των social media είτε και εκτός από αυτά. Συγκεκριμένα, έχει φανεί πως άτομα με χαμηλή αυτοπεποίθηση ή ανασφαλή με φόβο εγκατάλειψης βιώνουν πιο εύκολα αισθήματα ζήλιας για το σύντροφο τους, καθώς αντιμετωπίζουν εν γένει δυσκολίες να εμπιστευτούν.
Οι επιπτώσεις της ζήλειας που εκλύεται από τα social media μπορεί να είναι ποικίλες. Συνήθως, η αλληλεπίδραση με τρίτα άτομα στο διαδίκτυο αποτελεί πηγή συγκρούσεων και εντάσεων στη σχέση. Πιο σπάνια μπορεί να οδηγήσει σε τερματισμό της σχέσης και μόνο ο φόβος ενός ειδυλλίου, ενώ αισθήματα ζήλειας έχουν συνδεθεί και με εκδηλώσεις βίας μέσα στη σχέση. Εν γένει, η ζήλια απειλεί τη σχέση καθώς φαίνεται να συνδέεται με μειωμένη ικανοποίηση και συναισθηματική σύνδεση και αισθήματα εχθρικότητας μεταξύ των συντρόφων.
Λαφαζάνη Περσεφόνη
Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ.
Learn More
«Διαδικτυακή απιστία»: Γιατί οι δεσμευμένοι χρησιμοποιούν εφαρμογές γνωριμιών;
Οι διαδικτυακές γνωριμίες μέσω εφαρμογών κερδίζουν όλο και περισσότερη δημοτικότητα δεδομένου της εύκολης πρόσβασης και περισσότερων επιλογών σε πιθανούς συντρόφους που προσφέρουν. Έκπληξη προκαλεί το γεγονός πως όλο και περισσότεροι δεσμευμένοι χρησιμοποιούν τις εφαρμογές γνωριμιών. Έρευνες διεθνώς δείχνουν πως το 18-25% των χρηστών εφαρμογών γνωριμιών είναι σε σοβαρή σχέση ή παντρεμένοι.
Φαίνεται να υπάρχουν δύο είδη απιστίας:
- Συναισθηματική απιστία, δηλαδή βαθιά συναισθηματική σύνδεση με κάποιο τρίτο άτομο
- Σεξουαλική απιστία, δηλαδή η σύναψη σεξουαλικής σχέσης με έναν τρίτο
Η διαδικτυακή απιστία μπορεί να είναι συναισθηματική αλλά και σεξουαλική μέσω διαδικτυακού σεξ (cybersex) και μάλιστα μπορεί να αποδειχθεί το ίδιο επιζήμια για τη σχέση όσο και η απιστία με την «κλασική» έννοια.
Ποια είναι τα κίνητρα ενός δεσμευμένου που χρησιμοποιεί εφαρμογές γνωριμιών;
Εκτός από τη σεξουαλικών επαφή, κάποιοι δεσμευμένοι αναζητούν στο διαδίκτυο την σύναψη ρομαντικών σχέσεων. Μια εξήγηση μπορεί να είναι ο φόβος κάποιων ατόμων να μείνουν μόνοι. Δηλαδή, ένα άτομο μπορεί να παραμένει σε μια μη ικανοποιητική σχέση, φοβούμενος να μείνει χωρίς σύντροφο, έτσι κάνει χρήση των εφαρμογών γνωριμιών για να καλύψει το συναισθηματικό κενό.
Άλλο κίνητρο μπορεί να η ενίσχυση του εγώ. Δηλαδή, οι δεσμευμένοι χρήστες βλέπουν τις εφαρμογές γνωριμιών ως ευκαιρία να αξιολογήσουν πόσο ελκυστικοί και ποθητοί είναι.
Τι χαρακτηριστικά προσωπικότητας έχουν οι δεσμευμένοι που χρησιμοποιούν εφαρμογές γνωριμιών;
Υψηλά επίπεδα εξωστρέφειας, δηλαδή πόσο ενεργητικό και κοινωνικό είναι ένα άτομο και η δεκτικότητα σε νέες εμπειρίες έχουν σχετιστεί με την απιστία, τις εξωσυζυγικές σχέσεις και τη σύναψη βραχύχρονων σεξουαλικών σχέσεων.
Επίσης, ο νευρωτισμός, δηλαδή η τάση του ατόμου να βιώνει αρνητικά συναισθήματα όπως άγχος, θυμό και φόβο, έχει συνδεθεί με χαμηλότερα επίπεδα σχεσιακής ικανοποίησης και περισσότερες συγκρούσεις. Έτσι, άτομα σε σχέση και με υψηλά επίπεδα νευρωτισμού, χρησιμοποιούν τις εφαρμογές γνωριμιών για να αντισταθμίσουν το συναισθηματικό κενό, και δεν εστιάζουν τόσο στην εύρεση σεξουαλικών συντρόφων.
Τέλος, ναρκισσιστικές προσωπικότητες αντιμετωπίζουν τις σχέσεις σαν ένα «παιχνίδι» με βασική επιδίωξη να λάβουν επιβεβαίωση. Έτσι, φαίνεται πως απιστούν πιο συχνά επιδιώκοντας να γνωρίζουν συντρόφους στο διαδίκτυο, αν και βρίσκονται ήδη σε σχέση.
Οι εφαρμογές γνωριμιών έχουν φέρει νέα δυναμική στις ρομαντικές και σεξουαλικές σχέσεις. Μήπως όμως το διαδίκτυο δεν αποτελεί από μόνο του πειρασμό; Το ερώτημα είναι αν κάποια άτομα θα απιστήσουν έτσι και αλλιώς και οι εφαρμογές κάνουν απλά την απιστία πιο εύκολα προσβάσιμη…
Περσεφόνη Λαφαζάνη
Επιστημονική Συνεργατής Ι.Ψ.Σ.Υ
Πηγή: Timmermans, E., De Caluwé, E., & Alexopoulos, C. (2018). Why are you cheating on tinder? Exploring users’ motives and (dark) personality traits. Computers in Human Behavior, 89, 129–139.
Learn More
Διαταραχή Κοινωνικού Άγχους, Κατάθλιψη και μειωμένη ικανοποίηση στη σχέση
H Διαταραχή Κοινωνικού Άγχους (Κοινωνική φοβία) είναι μια ψυχική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από φόβο του ατόμου για κοινωνικές καταστάσεις και αλληλεπιδράσεις, όπου μπορεί να εκτεθεί σε πιθανό εξονυχιστικό έλεγχο από άλλους. Σύμφωνα με την βιβλιογραφία έχει φανεί ότι άτομα με κοινωνικό άγχος είναι λιγότερο πιθανό να βρίσκονται σε μια συντροφική-ερωτική σχέση, ενώ αυτές τους οι σχέσεις συχνά χαρακτηρίζονται από χαμηλά επίπεδα ικανοποίησης.
Ανάμεσα στους παράγοντες που έχουν προταθεί και εξηγούν γιατί τα άτομα αυτά βιώνουν χαμηλή ικανοποίηση στις σχέσεις τους είναι και η εκδήλωση Κατάθλιψης. Συχνά, υπάρχει συννοσηρότητα με Μείζονα Καταθλιπτική Διαταραχή, η οποία συνδέεται με δυσμενείς συνέπειες για τη συντροφική-ερωτική σχέση.
Πιο συγκεκριμένα, έρευνα σε 444 ενήλικες έδειξε ότι οι συμμετέχοντες με υψηλότερα επίπεδα κοινωνικού άγχους είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να αναφέρουν ότι δεν είχαν συνάψει ποτέ σχέση με διάρκεια μεγαλύτερη των τριών μηνών.
Σε δεύτερο στάδιο της ίδιας έρευνας, οι μελετητές εστίασαν σε 188 συμμετέχοντες που είχαν αναφέρει ότι βρίσκονταν σε σχέση με διάρκεια πάνω από τρεις μήνες. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα τα επίπεδα ικανοποίησης στη σχέση συσχετίζονταν περισσότερο με την καταθλιπτική συμπτωματολογία παρά με το κοινωνικό άγχος των ατόμων. Επομένως, από τη στιγμή που τα κοινωνικά αγχώδη άτομα γνώριζαν έναν πιθανό σύντροφο και δημιουργούσαν ερωτική σχέση μαζί του, το κοινωνικό άγχος δεν φαινόταν να επηρεάζει το πόσο ικανοποιημένα ήταν με την σχέση. Οι δύο διαταραχές φαίνεται να μοιράζονται κοινά χαρακτηριστικά όσον αφορά τα δυσφορικά συναισθήματα που βιώνει το άτομο και τις γνωσιακές διαστρεβλώσεις που χαρακτηρίζουν τον τρόπο σκέψης του.
Επιπροσθέτως, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες με υψηλότερα επίπεδα κοινωνικού άγχους χαρακτηρίζονταν από χαμηλά επίπεδα αυτοαποκάλυψης. Αυτό σημαίνει ότι ήταν λιγότερο πιθανό να μοιραστούν και να εκφράσουν στον σύντροφο τους τα συναισθήματα τους, προσωπικές πληροφορίες, επιθυμίες, καταστάσεις που μπορεί να τους δυσκόλευαν. Ωστόσο, τα χαμηλά επίπεδα αυτοαποκάλυψης δεν συσχετίζονταν με τα χαμηλά επίπεδα ικανοποίησης.
Τα παραπάνω ευρήματα υποδηλώνουν τη σημασία της αντιμετώπισης της καταθλιπτικής συμπτωματολογίας στη θεραπεία ατόμων με κοινωνικό άγχος που επιθυμούν να βελτιώσουν την ικανοποίηση στις συντροφικές- ερωτικές σχέσεις τους.
Διδυμοπούλου Αγγελική
Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ.
Πηγή: Doyle, F., Baillie, A., & Crome, E. (2021). Examining Whether Social Anxiety Influences Satisfaction in Romantic Relationships. Behaviour Change, 38(4), 263-275
Εύρεση συντρόφου: δεν είμαστε τόσο επιλεκτικοί όσο πιστεύουμε
Η επιλογή του συντρόφου με τον οποίο θα μοιραστεί κανείς όλη του τη ζωή αποτελεί ορόσημο για κάθε άνθρωπο και είναι μια απόφαση στην οποία καταλήγει μετά από ώριμη σκέψη. Προϋποθέσεις είναι να συμβαδίζει ο τρόπος σκέψης των συντρόφων και τα μακροπρόθεσμα σχέδια τους για τη ζωή, να υπάρχει έλξη, να νιώθουν άνετα να μοιραστούν το σπίτι, τα οικονομικά και να αποκτήσουν παιδιά.
Ωστόσο, φαίνεται ότι οι άνθρωποι δεν είναι τόσο επιλεκτικοί όσο πιστεύουν στην εύρεση συντρόφου. Αντιθέτως, οι επιλογές τους καθοδηγούνται από την τάση να δίνουν μια ευκαιρία σε κάποιον, ακόμα κι αν δεν πληροί επακριβώς τα κριτήρια τους. Δείχνουν πρόθυμοι να ρυθμίσουν τα στάνταρ τους και να παραβλέψουν ενδεχόμενα ελαττώματα των υποψηφίων συντρόφων. Έχουν την τάση να επενδύουν αρκετά γρήγορα στους πιθανούς συντρόφους, ακόμα κι αν δεν είναι οι ιδανικοί υποψήφιοι. Σε μια έρευνα με speed dating οι συμμετέχοντες ήταν θετικοί στο να ξαναβρεθούν με το 40% των υποψήφιων γνωριμιών.
Επιπλέον, ακόμα και στην περίπτωση που η σχέση χαρακτηρίζεται από προβλήματα ή κακοποιητική συμπεριφορά, φαίνεται να είναι πιο δύσκολο να πάρουν τη απόφαση να την λήξουν από ότι να την διατηρήσουν και να παραμείνουν σε αυτήν. Ο χωρισμός είναι πιο επώδυνος και μπορεί να συνοδεύεται από ενοχικά και δυσφορικά συναισθήματα. Το αντικίνητρο για να χωρίσουν δύο άνθρωποι είναι μεγαλύτερο όσο περισσότερο συνδεδεμένοι είναι από νομική και οικονομική πλευρά (έγγαμοι, κοινά οικονομικά-εργασία).
Αυτήν η τάση του ανθρώπου να συμπεριφέρεται και να παίρνει αποφάσεις, οι οποίες θα διευκολύνουν την δημιουργία και παραμονή του σε μια σχέση εξηγείται και λόγω των κοινωνικών συνθηκών αλλά και σαν κατάλοιπο της εξελικτικής προσέγγισης, όπου λειτουργούσε προστατευτικά για τους απογόνους, εξασφαλίζοντας τους ότι θα υπήρχαν δύο γονείς και μεγιστοποιώντας τις πιθανότητες επιβίωσης.
Αυτό που έχει σημασία, ωστόσο, δεν είναι πόσο επιλεκτικοί είναι οι άνθρωποι στην εύρεση συντρόφου αλλά το να επιτυγχάνουν μια ισορροπία και να δουλεύουν συνεργατικά με τον σύντροφο τους, με σκοπό τη βελτίωση της σχέσης τους. Είναι σκόπιμο να αξιολογούν επαρκώς και με τα σωστά κριτήρια την ποιότητα της σχέσης τους και την ικανοποίηση που αντλούν από αυτήν.
Διδυμοπούλου Αγγελική
Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ.
Πηγή: Joel, S., & MacDonald, G. (2021). We’re Not That Choosy: Emerging Evidence of a Progression Bias in Romantic Relationships. Personality and Social Psychology Review
Learn More
Τι είναι σχέση;
Ο άνθρωπος έχοντας διανύσει τα πρώτα 6 χρόνια της ζωής του ως βρέφος και νήπιο, ζώντας την ερωτική εξάρτηση και σχέση με την μητρική φροντίδα, ως ο έρωτας της ζωής του, ξεκινά να ωριμάζει ψυχοσυναισθηματικά στο κλείσιμο της παιδικής περιόδου (6-12 έτη). Το ταξίδι αυτό συνεχίζεται στην περίοδο της εφηβείας και οργανώνεται με την είσοδο στην ενήλικη ζωή, που είναι και η αρχή της αυτονομίας του. Με τον τρόπο αυτό, διαμορφώνει την ψυχοκοινωνική του ταυτότητα, που χαρακτηρίζεται από το φύλο του, το σεξουαλικό του ρόλο και τη σεξουαλική του συμπεριφορά. Σκοπός τους είναι η αναζήτηση της συντροφικότητας και της ψυχικής πληρότητας που έρχονται μέσα από την σεξουαλική και συναισθηματική επικοινωνία με έναν άλλο άνθρωπο. Καθοριστικός σταθμός του εαυτού του είναι η συναισθηματική επένδυση της αγάπης που συνυπάρχει μέσα από τα δύο μεγάλα πρόσωπα της ζωής του: τη σύντροφό του και το παιδί του. Ο άνθρωπος ουσιαστικά ζει από τη γέννηση μέχρι το θάνατο έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο κύκλο ζωής με τον ίδιον να πρωταγωνιστεί και να αποφασίζει τόσο στο κάθε μέρα του όσο όμως και στις προσδοκίες που χτίζει για το αύριο του.
Βασικά γνωρίσματα μιας σχέσης είναι η προσωπικότητα του κάθε συντρόφου, η σεξουαλική έλξη ανάμεσα τους, η επικοινωνία, τα κοινά ενδιαφέροντα και οι στόχοι τους, η ψυχική επαφή, η κοινή βιωματική πορεία και οι προσωπικές επιλογές του κάθε μέλους. Πιο συγκεκριμένα, βασικοί συντελεστές είναι η επικοινωνία, το σεξ και η ψυχική επαφή.
Η επικοινωνία διαχωρίζεται σε λεκτική και εξωλεκτική ενώ προϋποθέτει τον σεβασμό, την κατανόηση και την αποδοχή.
Στο σεξ σημαντικό ρόλο παίζει η εικόνα, η πρόκληση και η φαντασίωση, ενώ απαραίτητος παράγοντας είναι να υπάρχει αυτοδιάθεση, διεκδίκηση του συντρόφου και το κατάλληλο σκηνικό. Κυρίαρχο ρόλο στη σεξουαλική επαφή παίζει η χημεία του ζευγαριού η οποία περιέχει την σωματική έλξη, τον πόθο, τις φαντασιώσεις και το σεξουαλικό παιχνίδι. Όσο αυτά διατηρούνται και αλληλοενισχύονται, το σεξ παραμένει ένα ισχυρό μέρος της ανθρώπινης σχέσης που ζει περισσότερο και καλύτερα.
Η ψυχική επαφή αφορά την κοινή πορεία του ζευγαριού, τα οράματα και τους στόχους και την απόκτηση ενός παιδιού. Είναι η βιωματική πορεία μέσα στον χρόνο, που όσο παλιώνει τόσο γεμίζει από αξίες, συνήθειες, παρέα και ενδιαφέρον του ενός προς τον άλλον, απαραίτητο συστατικό της συντροφικότητας. Σαν το παλιό καλό κρασί που όσο ο χρόνος το ζυμώνει τόσο πιο αισθητικά γευστικό γίνεται.
Τα στάδια μιας σχέσης περιλαμβάνουν:
- την γνωριμία (0 – 6 μήνες), στην οποία ο κάθε σύντροφος βγάζει τον καλύτερο του εαυτό.
- την αναγνώριση (6 μήνες – 2 χρόνια), όπου ο ένας σύντροφος μαθαίνει τον άλλο, τα ιδιαίτερα γνωρίσματά του, το σεξ γίνεται καλύτερο και αρχίζουν να μπαίνουν κοινοί στόχοι
- την επένδυση (2 χρόνια – …), όπου το ζευγάρι αρχίζει να προχωρά σταθερά πιθανά και σε μια πιο σοβαρή δέσμευση.
«Μια φαντασίωση αλλιώς …(Cuckolding)»
Από τις αρχές της καταγεγραμμένης ιστορίας του ανθρώπου οι άνδρες, των οποίων οι γυναίκες τους αποκαλύπτονταν ότι είχαν μια παράλληλη σχέση, η κοινωνία τους γελοιοποιούσε, τους σχολίαζε υποτιμητικά, ενώ και από τον περίγυρό τους φαίνονταν αδύναμοι, κατώτεροι, ακόμη και αμφισβητούμενοι ως προς τον ανδρικό τους ρόλο. Ωστόσο, σήμερα, ένας σημαντικός αριθμός ανδρών βιώνει τη σεξουαλική διέγερση μέσω από μια ιδιαίτερη φαντασίωση, κατά την οποία ένας άνδρας διεγείρεται από την προοπτική να παρακολουθεί τη σύντροφό του να κάνει σεξ με έναν ή και περισσότερους άλλους παρτενέρ.
Δεν είναι λίγοι οι άνδρες που έχουν καλέσει τη Συμβουλευτική Γραμμή του Ινστιτούτου ή με έχουν επισκεφτεί στο ιατρείο λέγοντας, είτε χωρίς συστολή είτε πιο αμήχανα: «με ερεθίζει η ιδέα ότι η σύντροφός μου κάνει σεξ με έναν άλλο άνδρα» ή «μακάρι να μπορούσα να εκμυστηρευτώ στη γυναίκα μου αυτή την φαντασίωση και να την έκανα πράξη μαζί της». Οι κυριότεροι προβληματισμοί των ανδρών αυτών είναι αν πρόκειται για κάτι που το έχω ξανακούσει και κατά πόσο είναι ή όχι φυσιολογικό. Το σενάριο αυτό, όπου ο άνδρας βλέπει τη γυναίκα του να κάνει σεξ με έναν άλλον άνδρα, είναι τόσο υπαρκτό που έχει γίνει μέχρι και κατηγορία σε ιστοσελίδες πορνό με τον τίτλο «cuckold porn» και δείχνει συγκεκριμένα ένα σύζυγο να παρακολουθεί τη σεξουαλική επαφή της γυναίκας του με κάποιον άλλο, τη στιγμή που ο ίδιος, πολλές φορές, είναι δεμένος και ανίκανος να αντιδράσει. Μάλιστα, το συγκεκριμένο είδος είναι πλέον τόσο δημοφιλές που όταν μια ομάδα επιστημόνων ανέλυσαν τι ψάχνουν οι χρήστες σε μερικές από τις μεγαλύτερες ιστοσελίδες πορνό του κόσμου, διαπίστωσαν ότι ήταν η δεύτερη πιο δημοφιλής αναζήτηση που εμφανίστηκε σε πορνό ετεροφυλοφιλικού είδους.
Το συγκεκριμένο είδος φαντασιώσεων δεν είναι μια καινούργια ανακάλυψη καθώς υπάρχουν καταγραφές της και από περιστατικά ανδρών που είχε αναλάβει ο ίδιος ο Φρόιντ. Ο λόγος που μέχρι τώρα αναφερόμαστε μόνο σε άνδρες και καθόλου σε γυναίκες που φαντασιώνονται τον σύντροφό τους με μια άλλη, είναι ότι το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται με πολύ μεγαλύτερη συχνότητα στον ανδρικό πληθυσμό συγκριτικά με τον γυναικείο. Συνήθως, χαρακτηριστικά στοιχεία των ανδρών αυτών είναι ότι θα ήθελαν να κάνουν πράξη τη φαντασίωση τους, να είναι αυστηρά μόνο θεατές και άρα να μη συμμετέχουν στη σεξουαλική πράξη! (σύνδρομο του θεατή).
Τις περισσότερες φορές το ερώτημα που βασανίζει έναν άνδρα που έχει τη φαντασίωση αυτή είναι το πώς θα μπορέσει να το αποκαλύψει στη σύντροφό του και τι θα της απαντήσει, εάν εκείνη είναι αρνητική και τον ρωτήσει γιατί βρίσκει διεγερτική αυτή τη φαντασίωση. (φοβάται την υποτίμησή της και την αμφισβήτηση του ως άνδρας από εκείνην…)
Η αλήθεια είναι ότι αυτές οι σεξουαλικές φαντασιώσεις και παρορμήσεις είναι αντιφατικές με την εξελικτική ερμηνεία για τα δύο φύλα, που εξηγεί και το μηχανισμό της ζήλειας. Σύμφωνα με αυτή, προϊστορικά και εξελικτικά, ο άνδρας φοβάται μήπως «πιάσει στα πράσα» τη γυναίκα του με κάποιον άλλον ή αυτός ο άλλος την αφήσει έγκυο, επομένως θα αναγκαστεί εκείνος να μεγαλώσει ένα «ξένο» παιδί. Εντούτοις, στη σύγχρονη εποχή ο φόβος γονιμοποίησης από άλλον άνδρα είναι πολύ μικρότερος εξαιτίας, ενδεχομένως, της ανακάλυψης των αντισυλληπτικών μέτρων και του τεστ πατρότητας (DNA). Ακόμα και υπό το πρίσμα των εξελίξεων της ιατρικής στον τομέα της αντισύλληψης δεν φαίνεται να μπορεί να δοθεί μια ικανοποιητική απάντηση ως προς την ανάδυση της συγκεκριμένης φαντασίωσης.
Σε μια προσπάθεια να πραγματοποιηθεί μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση της πραγματικής αιτίας, ειδικοί από τον χώρο της ψυχολογίας πρότειναν τη θεωρία ότι ένας άνδρας που φοβάται πως η σύντροφός του θα τον απατήσει, μετατρέπει αυτό τον φόβο σε επιθυμία και διέγερση για να μπορέσει να τον διαχειριστεί. Μια άλλη οπτική υποστηρίζει ότι πολλοί άνδρες νιώθουν περηφάνεια όταν η γυναίκα τους είναι ποθητή και από άλλους, καθώς σκέφτονται «δες μια σέξι γυναίκα που έχω!», με αποτέλεσμα η ιδέα να τη μοιραστούν να γίνεται σύμβολο υπεροχής τους έναντι των άλλων.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχει και η βιολογική σκοπιά, βάσει της οποίας όταν ένας άνδρας υποψιάζεται πως η σύντροφός του έχει σεξουαλική επαφή και με άλλους άνδρες ή είναι ποθητή από αυτούς, αρχίζει να παρουσιάζει συγκεκριμένες βιολογικές και συμπεριφορικές αλλαγές χωρίς να το αντιλαμβάνεται. Έρευνες που έλεγξαν αυτή την υπόθεση έδειξαν ότι κατά την εκσπερμάτιση το σπέρμα των συγκεκριμένων ανδρών περιείχε πιο ενεργά σπερματοζωάρια ενώ κατά τη συνουσία, διείσδυαν πιο γρήγορα και πιο βαθιά, κατά την κολπική επαφή. Συνεπώς, διαμέσου αυτών των φαντασιώσεων, κάποιοι άνδρες ενεργοποιούν και αυξάνουν ασυνείδητα την αναπαραγωγική τους ικανότητα.
Πέραν όλων αυτών των υποθέσεων και των ερμηνειών, σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν οι κοινωνικές και πολιτιστικές νόρμες στις οποίες διαμορφώθηκε η προσωπικότητα και κατ’ επέκταση οι φαντασιώσεις ενός ατόμου, καθώς και οι νέες τεχνολογίες. Όπως είπαμε στην αρχή, όταν ένας άνδρας «φυσιολογικοποιεί» μέσα από το πορνό τη φαντασίωση του, εξοικειώνεται όλο και περισσότερο με την ιδέα της πραγματοποίησής της. Μάλιστα, σε κάποιες περιπτώσεις, μέσα από την κοινή παρακολούθηση ή την ανοιχτή επικοινωνία μεταξύ του ζευγαριού, η φαντασίωση της συντρόφου με κάποιον άλλο παίρνει σάρκα και οστά.
Ποια είναι, όμως, τα όρια μεταξύ φυσιολογικού και δυσλειτουργικού; Συχνά ο λόγος που οι άνδρες αυτοί καταλήγουν να ζητήσουν τη γνώμη του ειδικού δεν είναι μόνο για να μοιραστούν τη φαντασίωσή τους, αλλά και για να μάθουν αν αυτό που τους συμβαίνει είναι «φυσιολογικό» και «ετεροφυλοφιλικό». Αυτό που θα μπορούσαμε να απαντήσουμε σε ένα πρώτο επίπεδο σε αυτούς που έλκονται από αυτές τις φαντασιώσεις, είναι ότι όσο αυτές οι σκέψεις παραμένουν σε φαντασιωσικό επίπεδο μπορούν να θεωρηθούν ως ένα μέσο ενίσχυσης της σεξουαλικής διέγερσης, εφόσον δεν τους προκαλεί κάποια δυσφορία ή προβλήματα στην καθημερινότητα και τις διαπροσωπικές τους σχέσεις. Όταν όμως από φαντασίωση γίνει έντονη παρόρμηση ή πράξη τότε πρέπει να αναρωτηθούμε: «το μπάσιμο» και τρίτων προσώπων στο κρεβάτι μας τι επιπτώσεις μπορεί έχει για την δική μας δυαδική ερωτική ζωή και σχέση; Κι όταν η «τριαδική» σεξουαλική συνεύρεση φθάσει στο τέλος της, τι θα αφήσει πίσω της; Και πώς θα είναι η σχέση του ζευγαριού μετά;
Σίγουρα μπορεί το άρθρο αυτό να σας προβλημάτισε έντονα ή και ενδεχομένως να σοκάρισε τις ηθικές σας αντιλήψεις και τις αναζητήσεις σας γύρω από την σεξουαλική ζωή μιας μόνιμης σταθερής και «πιστής» σχέσης. Αναμφίβολα όμως το σεξουαλικό ταξίδι, πολλές φορές έχει διαφορετικές προσεγγίσεις που οι φαντασιώσεις των ανθρώπων, η ανάγκη της έλξης και του πόθου και κυρίως η αναζήτηση της ανανέωσης δημιουργεί εικόνες και συμπεριφορές που μπορεί να θεωρηθούν ανήθικες και μη επιτρεπτές.
Η δύναμη του σεξ, εκφράζεται πάντα με την αποδοχή και συμμετοχή των ερωτικών συντρόφων, οι οποίοι ως πρωταγωνιστές, έχουν το δικαίωμα να παίξουν τον δικό τους ρόλο, εφόσον δεν μειώσουν, προσβάλλουν και απειλήσουν την ψυχική και σωματική τους υγεία, ζώντας τις επιθυμίες τους, φωτογραφίζοντας τις φαντασιώσεις τους και φτάνουν μέχρι εκεί που αυτοί ξέρουν. Διαφορετικά είναι μία σεξουαλική διαταραχή που ο άνδρας διακατέχεται και τη θεωρεί αναγκαία και απαραίτητη για να διεγερθεί και να κορυφώσει. Βασικός κανόνας λοιπόν αυτού του παιχνιδιού είναι η συναίνεση και των δύο, με προϋπόθεση«τα εν οίκω μη εν δήμω…»
Θάνος Ε. Ασκητής
Πηγή: Πρώτο Θέμα
Learn More