ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Tag

«Το παιδί μου με ρωτάει για το σεξ. Τι να του πω;»

Μία ερώτηση που ακούμε αρκετά συχνά από γονείς που ανησυχούν για το πώς θα πρέπει να μιλήσουν στα παιδιά τους για το σεξ. Μία ερώτηση που φοβούνται για το πότε θα αντηχήσει στα αυτιά τους και περισσότερο για το πώς θα την απαντήσουν.

Ας μην ξεχνάμε ότι το παιδί, όσο μικρό και να είναι, κυριαρχείται από την έμφυτη περιέργειά του να ανακαλύψει όχι μόνο τον «εξωτερικό» του κόσμο αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό. Σήμερα μάλιστα που παίρνει ερεθίσματα από πολλές πηγές, από την τηλεόραση, τα ΜΜΕ, από φίλους και συμμαθητές αργότερα στο σχολείο, κυριαρχείται από απορίες που είναι απόλυτα φυσιολογικές. Ο γονιός χρειάζεται να το ενημερώσει, να του απαντήσει και του λύσει τις απορίες του, όσο άβολα και αν αισθάνεται. Μην ξεχνάμε ότι στο δικό του μυαλό είναι η ντροπή και όχι στου παιδιού το να μιλήσει για σεξουαλικά ζητήματα, γιατί ναι, εμείς οι μεγάλοι είμαστε αυτοί που βάζουμε τις ηθικές μας εγγραφές και τον ηθικό μας κώδικα μπροστά, όχι τα παιδιά μας… Διαφορετικά, το παιδί στην προσπάθειά του να απαντηθούν τα ερωτήματά του θα στραφεί σε άλλες πηγές που συνήθως είναι και αμφίβολης ποιότητας.

Έτσι λοιπόν, ο γονιός θα ξεκινήσει να μιλάει στο παιδί του από την παιδική ηλικία σταδιακά, ανάλογα με τις απορίες που εκείνο του εκφράζει.

• Είναι σημαντικό το παιδί να γνωρίσει και να μάθει το σώμα του, το σώμα του αντίθετου φύλου και να κατανοήσει τις διαφυλικές διαφορές. Αγοράστε του ειδικά βιβλία που δείχνουν τις διαφορές στο σώμα σύμφωνα με την ηλικία του και διαβάστε τα μαζί του, θα βοηθηθείτε και εσείς από αυτό, καθώς θα σας γίνεται πιο εύκολο να το πλησιάσετε. Άλλωστε η σεξουαλική αγωγή ξεκινάει με το να γνωρίσει το παιδί το σώμα του.
• Απαντήστε στο παιδί όταν εκείνο σας κάνει ερωτήσεις για το σεξ.
• Η ειλικρίνεια είναι απαραίτητη όσο δύσκολο και αν φαίνεται. Οι ενοχές και το αίσθημα ντροπής, δίνουν στο παιδί τη σήμα ότι πρόκειται για κάτι πονηρό και «ύποπτο».
• Μιλήστε του με απλές λέξεις που ανταποκρίνονται στο δικό τους ηλικιακό γνωστικό, νοητικό και συναισθηματικό επίπεδο.
• Μάθετε στα παιδί σας να αγαπάει και να σέβεται το σώμα του.
• Κάντε του γνωστό να μην επιτρέπει σε κανέναν να αγγίζει το σώμα του, όταν δεν το επιθυμεί.
• Καλλιεργείστε ένα αίσθημα ασφάλειας, ώστε να νιώθει ότι μπορεί να σας μιλήσει ανοιχτά αν κάποιος προσπαθήσει να το αγγίξει.

Learn More

Άτομα με Αναπηρία και σεξουαλικότητα

Η σεξουαλικότητα είναι μία από τις φυσικές και βασικές πτυχές της ζωής ενός ατόμου. Επεκτείνοντας αυτήν τη φυσική και ανθρώπινη πραγματικότητα, γίνεται κατανοητό ότι η σεξουαλικότητα, καθώς και η έκφραση της, είναι σημαντική και θεμελιώδης τόσο στα άτομα χωρίς, όσο και σε εκείνα με αναπηρία. Οι άνθρωποι με αναπηρία κατοχύρωσαν το δικαίωμα στη σεξουαλική ζωή μόλις το 2007, με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών. Όλα τα ΑμεΑ, ασχέτως με το ποια παθολογική αιτιολογία δημιουργεί το είδος της αναπηρίας, έχουν έμφυτη τη σεξουαλικότητα και, κατ’ επέκταση, την ανάγκη να την εκφράσουν και να την εκδηλώσουν.

Η σεξουαλικότητα και η σεξουαλική εκπαίδευση των ατόμων με αναπηρία περιλαμβάνει στοιχεία όπως η ταυτότητα του φύλου, ο σεξουαλικός προσανατολισμός και η σεξουαλική συμπεριφορά. Επηρεάζεται σημαντικά από τη διανοητική, συναισθηματική, ψυχολογική, φυσική και κοινωνική κατάσταση του ατόμου. Η αναπηρία προσθέτει έναν ακόμη καθοριστικό παράγοντα για τη δύσκολη διαδικασία της σεξουαλικής ωρίμανσης. Τα άτομα με αναπηρία σπανίως απεικονίζονται στα ΜΜΕ ως σεξουαλικά όντα. Αποτέλεσμα είναι η δημιουργία μιας διαστρεβλωμένης εντύπωσης, για το αν πρέπει να εμφανίζονται και να περιλαμβάνονται στην καθημερινή πραγματικότητα των ρομαντικών σχέσεων, στη σεξουαλική ζωή και στη δημιουργία οικογένειας. Ανέκαθεν επικρατούσαν κάποιοι μύθοι για την σεξουαλικότητα των ατόμων με αναπηρία.

Τα ΑμεΑ δεν έχουν σεξουαλικότητα, είναι εξαρτημένα και έχουν ανάγκη προστασίας.

Για πολλές δεκαετίες θεωρούνταν ότι τα άτομα αυτά έχουν παιδική όψη και συμπεριφορά, είναι εξαρτημένα και έχουν ανάγκη προστασίας. Συνέπεια αυτής της λογικής είναι ότι τα άτομα με αναπηρία δεν μπορούν να δημιουργήσουν μία σχέση, η οποία θα βασίζεται στην ισοτιμία των συντρόφων. Ο μύθος ότι είναι «αιώνια παιδιά» δημιουργεί την λανθασμένη εντύπωση της ασεξουαλικότητας των ατόμων με αναπηρία, δηλαδή θεωρείται ότι έχουν έλλειψη σεξουαλικού δυναμικού ή ενδιαφέροντος. Η κοινωνία φέρει ευθύνη δημιουργώντας συχνά τείχος υπερπροστασίας και αίσθημα ντροπής, αποκόπτοντας τα άτομα αυτά από την εξοικείωση με τη σεξουαλική επαφή, την διερεύνηση της ίδιας τους της σεξουαλικότητας και στερώντας τους ίσως και το δικαίωμα στον έρωτα.

Τα ΑμεΑ δεν είναι σεξουαλικά ελκυστικά.

Τα άτομα με αναπηρία θεωρείται ότι διαφέρουν ως προς την αρρενωπότητα/θηλυκότητα, έτσι όπως την ορίζουν άτομα χωρίς αναπηρία, και από τα ιδανικά πρότυπα ομορφιάς και εικόνας σώματος, όπως αντιπροσωπεύονται στα ΜΜΕ. Η έλλειψη της εικόνας σώματος των ατόμων με αναπηρία ενισχύεται από τη συνεχή προβολή της κανονικότητας του γυναικείου σώματος και από τη σιωπηρή πεποίθηση ότι μόνο το «κανονικό σώμα» μπορεί να είναι επιθυμητό. Η εσωτερίκευση αυτού του μηνύματος έχει ως αποτέλεσμα τα άτομα με αναπηρία πολλές φορές να προσπαθούν να κρύψουν το σώμα τους ή να αλλάξουν την εικόνα τους με ποικίλους τρόπους. Ωστόσο, η ψυχική επιθυμία και η ανάγκη της σεξουαλικής επαφής εξακολουθεί να υφίσταται.

Τα ΑμεΑ δεν μπορούν να απολαύσουν μια σεξουαλική εμπειρία

Έρευνες έχουν δείξει ότι οι άνδρες που φτάνουν σε οργασμό και φέρουν ελαφριά βλάβη στον νωτιαίο μυελό ανέρχονται σε ποσοστό 79%, ενώ αυτοί με σοβαρές βλάβες φτάνουν το 28%.

Οι ειδικοί προτείνουν επίσης τρόπους, όπως:

• Παροχή υπηρεσιών από εργάτες του σεξ
• Στοματικός έρωτας
• Χρήση ερωτικής γλώσσας
• Χρήση ερωτικών βοηθημάτων (π.χ. δονητές χρησιμοποιούνται για επιπλέον διέγερση σε περιπτώσεις που η κινητικότητα των χεριών είναι μειωμένη)

Όλα οδηγούν αποδεδειγμένα σε διέγερση, διευκολύνουν την διαδικασία της σεξουαλικής επαφής και το άτομο ικανοποιείται φτάνοντας μέχρι και σε κορύφωση.

Τα ΑμεΑ δεν χρειάζονται σεξουαλική διαπαιδαγώγηση.

Η κοινωνία έχει δημιουργήσει την λανθασμένη πεποίθηση ότι τα άτομα με αναπηρία είναι άφυλα, ασεξουαλικά και μη ελκυστικά. Χαρακτηρίζονται, επίσης, από περιορισμένη σεξουαλική γνώση και μικρότερο αριθμό σεξουαλικών εμπειριών κατά τη διάρκεια της ζωής τους, σε σύγκριση με το σύνολο του υπόλοιπου πληθυσμού. Αυτό είναι απόρροια της αντιμετώπισης της σεξουαλικής εκπαίδευσης τους με δυσφορία, σύγχυση και αμφιθυμία, γεγονός που έχει σαν συνέπεια τον περιορισμό της σεξουαλικής συμπεριφοράς και έκφρασης των νέων με αναπηρία. Έτσι, δημιουργούνται επιπλέον προβλήματα ως προς τον αυτοπροσδιορισμό και την αυτοδιάθεση τους, καθώς και στην ανάπτυξη των κοινωνικών και σεξουαλικών δεξιοτήτων τους. Η ελλιπής ενημέρωση και η απουσία σχετικών μαθημάτων από το σχολείο δημιουργούν ζητήματα, που θέτουν την σωματική και ψυχική τους υγεία σε κίνδυνο. Ανάμεσά τους βρίσκονται η ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, η έκτρωση, το ενδεχόμενο ΣΜΝ, η σεξουαλική εκμετάλλευση και η κακοποίηση.

Τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να αναγνωρίζονται τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία αναφορικά και με τη σεξουαλικότητά τους. Και τα ίδια τα άτομα αυτά έχουν αρχίσει να συνειδητοποιούν τις σεξουαλικές τους ανάγκες και να τις διεκδικούν. Όλοι έχουν δικαίωμα:

• Στη σεξουαλική έκφραση
• Στην αυτοδιάθεση
• Στην ενημέρωση και τη σεξουαλική αγωγή
• Στην ελεύθερη επιλογή του σεξουαλικού συντρόφου τους
• Στην παροχή και πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής και σεξουαλικής υγείας
• Στο να αποφασίζουν για τη ζωή τους

Learn More

To εμβόλιο του HPV θωρακίζει από νοσήματα μέχρι .… σεξουαλικά ταμπού!

Aιτία αυτού του άρθρου είναι το άνοιγμα της σεξουαλικής ζωής αλλά και η αφύπνιση του σεξ που έρχεται την περίοδο αυτή που αγγίζει το καλοκαίρι! Όπως όλοι ξέρουμε, το καλό σεξ απαιτεί και τη «σωστή» υγεία. Ειδικότερα για τους νέους ανθρώπους που τους προσφέρεται η ευκαιρία της σεξουαλικής ολοκλήρωσης, η γνώση, η πρόληψη και η προφύλαξη συναντούν την ηδονή και την σεξουαλική πρόκληση για να ανοίξει η πόρτα μιας ολοκληρωμένης επαφής.

Γι’ αυτό μέσα από την σημερινή μας επικοινωνία, επιτρέψτε μου να σας δώσω πληροφορίες για την μεγάλη επανάσταση που ήρθε στη σεξουαλική ζωή κυρίως των παιδιών μας, μπροστά στην απειλή των κονδυλωμάτων, μία σεξουαλικά μεταδιδόμενη νόσος, που το εμβόλιο σφραγίζει με την παρουσία του την προφύλαξη τόσο του κοριτσιού όσο και του αγοριού από την μόλυνση αυτή και την καρκινογένεση που προκαλεί ως επιπλοκή. Ήδη βαδίζουμε στο χώρο της ιατρικής με όπλο μας το εμβόλιο αυτό, σχεδόν 12 χρόνια και η παρουσία του σηματοδοτεί την έγκαιρη χορήγησή του, πριν την έναρξη της σεξουαλικής ζωής των εφήβων.

Πιο αναλυτικά, ας προσέξουμε τα παρακάτω:

Είναι γνωστό πως ακόμα η σεξουαλική αγωγή δεν έχει πάρει την πρέπουσα θέση, τόσο στους γονείς, όσο και στο σχολείο. Δυστυχώς η πολιτεία εξακολουθεί να δείχνει το άτολμο πρόσωπό της, φοβούμενη πιθανά αντιδράσεις και παρεξηγήσεις γύρω από την σεξουαλικότητα και έτσι αφήνει πρωτοβουλίες προσωπικές σχολείων και ιδρυμάτων, ενώ «κρεμάει» τους γονείς στο πώς πρέπει να διαχειριστούν οι ίδιοι τα θέματα που αφορούν τη σεξουαλικότητα των παιδιών τους, που όσο μεγαλώνουν, τόσο απορούν και ψάχνουν απαντήσεις δεξιά και αριστερά και κυρίως από το ίντερνετ που έχει αναλάβει να είναι ο παντογνώστης.

Η συζήτηση γύρω από το σεξ είναι αυτή που φέρνει τους περισσότερους γονείς σε δύσκολη θέση, μη θέλοντας να πιστέψουν πως το «μικρό» παιδί τους πρόκειται να γίνει σύντομα σεξουαλικά ενεργό άτομο. Με αφορμή το εμβόλιο κατά του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (κονδυλωμάτων), είναι ενδιαφέρον να προσπαθήσουμε να σκιαγραφήσουμε το προφίλ του γονιού εκείνου που προτάσσοντας την υγεία του παιδιού του, το εμβολιάζει, αποδεχόμενος την φυσική πορεία των πραγμάτων και αποτάσσοντας τις παρωπίδες.

Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων ( Human Pappilloma Virus ) προσβάλλει γυναίκες και άνδρες κατά κύριο λόγο μέσω της σεξουαλικής επαφής. Υπάρχουν περισσότεροι από 200 διαφορετικοί τύποι του ιού, που διακρίνονται σε χαμηλού και υψηλού κινδύνου, ανάλογα με την δυνατότητά τους να πυροδοτήσουν την δημιουργία καρκινικών ή άλλων βλαβών όπως για παράδειγμα καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, του φάρυγγα, του λάρυγγα, και φυσικά τα ίδια τα γεννητικά κονδυλώματα. Οι μέχρι τώρα αναπτυγμένες φαρμακευτικές θεραπείες στοχεύουν στην αντιμετώπιση των αλλοιώσεων που δημιουργεί ο ιός και όχιστην ολοκληρωτική εξάλειψη του. Κατά συνέπεια, ο μοναδικός τρόπος για να προφυλαχθεί κανείς, είναι ο εμβολιασμός.

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας η συχνότητα με τον οποία εμφανίζεται ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων είναι υψηλή και έχει ανοδική πορεία. Το εμβόλιο κατά του HPV έχει συμπεριληφθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών και χορηγείται δωρεάν σε κορίτσια ηλικίας 11-18 ετών. Παρόλα αυτά, το εάν θα λάβει το εμβόλιο μία έφηβη είναι στο χέρι του κάθε γονιού. Το θετικό που παρατηρείται όμως είναι πως όλο και περισσότεροι γονείς σπεύδουν να εμβολιάσουν τις έφηβες κόρες τους από την ηλικία των 11 ετών που ενδείκνυται. Ενδεικτικά, μέχρι το τέλος του 2016 είχαν χορηγηθεί στη χώρα μας 1,5 εκατομμύρια δόσεις των εμβολίων.

Η πραγματικότητα δείχνει, ότι το εμβόλιο θα φέρει την συζήτηση για το σεξ στην ατζέντα της επικοινωνίας γονιού-παιδιού. Ο γονιός αρχικά θα προσπαθήσει να μάθει εάν το παιδί του είναι σεξουαλικά ενεργό καθώς είναι σημαντικό το εμβόλιο να γίνεται πριν την έναρξη της σεξουαλικής ζωής. Αυτό και μόνο θα μπορούσε να είναι η γέφυρα που θα ανοίξει το δρόμο ενός διαλόγου, επιτρέποντας στην έφηβη που ανακαλύπτει το σώμα και την σεξουαλικότητά της να συζητήσει με την μητέρα της οτιδήποτε την απασχολεί σε αυτόν τον τομέα. Το εμβόλιο προσφέρει την ευκαιρία να γκρεμιστούν τα ταμπού και να οριοθετηθεί η ανάγκη του γονιού να πείσει το παιδί του, προκειμένου να προβεί στον εμβολιασμό χωρίς κατ’ επέκταση να σημαίνει ότι την επόμενη μέρα ανοίγει η σεξουαλική ζωή του. Αυτό είναι ίσως και το πιο δύσκολο σημείο του γονιού που φοβάται λανθασμένα ότι ο εμβολιασμός ανοίγει με την δική του υπογραφή την πρώιμη σεξουαλική ζωή του παιδιού του. Σε αυτό μάλιστα, αντιστέκονται αρκετοί ακόμη γονείς, ενώ θα έπρεπε όλοι ανεξαιρέτως που έχουν παιδιά στην ήβη (10-13 χρ.) να τρέξουν να τα εμβολιάσουν και όχι να πιστεύουν ότι έτσι τα οδηγούν στο γρήγορο και αχαλίνωτο σεξ. Θέλω να ελπίζω ότι ο σκεπτόμενος γονιός δεν είναι αυτός που κρύβεται πίσω από το φόβο του δικού του πονηρού μυαλού, αλλά εκείνος που έχει τη δύναμη και τη γνώση να σώσει το παιδί του από τον καρκίνο που πιθανά αύριο θα το απειλήσει, γιατί ο συντηρητικός και ανώριμος γονιός του δεν το προφύλαξε έγκαιρα. Άραγε πως θα αισθάνεται αν μάθει αύριο ότι η κόρη του μολύνθηκε από τα κονδυλώματα στα 17 της χρόνια γιατί δεν την πήγε να εμβολιαστεί στα 11 της; Δεδομένου του διπλασιασμού των μολύνσεων από τον ιό των κονδυλωμάτων από το 2006-2011 (ΚΕΕΛΠΝΟ) δείχνει τη σημαντικότητα αλλά και την εγρήγορση που πρέπει να έχουμε ως γονείς αλλά και ως ενήλικες μπροστά σε αυτή τη μεγάλη μάστιγα που μπορούμε πια να την ξεριζώσουμε με το εμβόλιο.

Αξίζει τέλος να σημειωθεί πως αν και το εμβόλιο κατά των ανθρωπίνων θηλωμάτων ενδείκνυται και για τα αγόρια, για την προστασία από γεννητικά κονδυλώματα, προκαρκινικές αλλοιώσεις, καρκίνο του πέους και του πρωκτού, δωρεάν εμβολιασμοί διατίθενται μόνο για τα έφηβα κορίτσια. Αυτό συμβαίνει τόσο στην Ελλάδα όσο και στις περισσότερες χώρες όπου ο εμβολιασμός είναι συνιστώμενος. Η πρακτική αυτή υιοθετήθηκε επειδή οι άνδρες συνήθως είναι φορείς του ιού, αλλά δεν νοσούν. Παρόλα αυτά, κάποιες χώρες όπως η Αυστραλία, ο Καναδάς, Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Σουηδία, εφαρμόζουν το σχολικό εμβολιασμό σε κορίτσια και αγόρια και έχουν τα καλύτερα αποτελέσματα. Είναι επομένως σαφές πως η ανοσοποίηση φύλο δεν γνωρίζει και θα πρέπει να γίνεται τόσο σε κορίτσια όσο και σε αγόρια για να μπορέσει να σπάσει ο κύκλος μετάδοσης του ιού.

Τρομάζοντας με την αλήθεια, «στρουθοκαμηλίζουμε». Το σεξ ανήκει σε όλους μας. Και φυσικά ανήκει και στα παιδιά μας που το ξεκινούν με άγνοια, παραπληροφόρηση και λάθος αντιλήψεις. Μπορούμε να το αγνοήσουμε αυτό; Έχουμε τη δύναμη να δεχτούμε πως η κόρη μας και ο γιός μας κάποια στιγμή (που πιθανά δεν θα την ξέρουμε) θα έχει σεξουαλική επαφή με κάποιον ή κάποια που επίσης μπορεί να αγνοεί και να μην ξέρει την αλήθεια; Γι’ αυτό, όσοι περισσότεροι είμαστε που σεβόμαστε τη σεξουαλικότητα ως επιλογή και συμπεριφορά, τόσο θα αναζητούμε την αλήθεια και θα προσφέρουμε την δυνατότητα στον εαυτό μας και στα παιδιά μας να χαρούν την κορυφαία πράξη του έργου με την πιο μεγάλη σφραγίδα της ζωής: υγεία!!

Θάνος Ε. Ασκητής

Πηγή: Πρώτο Θέμα

Learn More

Σεξ & Έφηβος: Ο έρωτας διδάσκεται ή είναι θέμα ενστίκτου;

Συνέντευξη του Θάνου Ασκητή στο www.schooltime.gr, Επιμέλεια: Έφη Καλλιμάνη

Έρωτας! Τον συναντάμε από την πρώτη παιδική ηλικία. Το παιδί «ερωτεύεται» τον γονιό του, ερωτεύεται το φίλο ή τη φίλη του στο νηπιαγωγείο. Πόσο συχνά ακούμε τους γονείς να λένε «ο Γιωργάκης μου είπε ότι θα παντρευτεί την Ελενίτσα όταν μεγαλώσει!» Είναι έρωτας; είναι μίμηση; Από μικρά τα παιδιά βλέπουν τους γονείς τους να ερωτοτροπούν, να «είναι μαζί», μαθαίνουν να τους αντιγράφουν. Παρακολουθούν ταινίες ή ακόμη και καρτούν με την γνωστή κατάληξη «…και έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα!» Αργότερα στην εφηβική περίοδο με το ξύπνημα των ορμονών, ο έρωτας παίρνει και την βιολογική του έκφραση. Ο έφηβος ερωτεύεται, εξιδανικεύει,, βιώνει τον έρωτά του φαντασιωσικά μέσω του αυνανισμού γνωρίζοντας την ηδονή που το σώμα του μπορεί να του προσφέρει.

Διδάσκεται; Είναι ένστικτο; Το σεξ είναι ένστικτο, οι άνθρωποι γεννιούνται με το γενετήσιο ένστικτο της αναπαραγωγής. Η διαχείριση του ενστίκτου αυτού, οι ηθικοί κώδικες, το τι είναι «σωστό» ή «λάθος» πχ. οι αιμομικτικές σχέσεις, διδάσκεται. Το ότι το παιδί χρειάζεται να μάθει το φύλο του, το τι σημαίνει να είναι αγόρι ή κορίτσι, το να μάθει να αγαπάει το σώμα του και να το σέβεται, καθώς και το να μάθει να σέβεται το σώμα του άλλου, διδάσκεται μέσα από την σεξουαλική αγωγή, που θα έπρεπε να υπάρχει στα σχολεία από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού.

Από την παιδική ηλικία, το παιδί θέλει να εξερευνήσει το σώμα του, η ανάγκη για σωστή καθοδήγηση και πληροφόρηση είναι μεγάλη. Ακόμη και ως ενήλικας εξακολουθεί και μαθαίνει από τα καθημερινά του βιώματα, μαθαίνει για τον έρωτα, για την αγάπη, για τρόπους προφύλαξης από τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα…

Πόσο και πως συμβάλλουν τα ΜΜΕ και ιδιαίτερα οι σελίδες κοινωνικής δικτύωσης στην ερωτική ζωή των εφήβων σήμερα;

Τόσο τα ΜΜΕ όσο και τα ηλεκτρονικά μέσα δικτύωσης, όπως το facebook και το twitter, έχουν μπει για τα καλά στην καθημερινότητα του σύγχρονου εφήβου. Η σύγχρονη τεχνολογία επιτρέπει την άμεση πλέον πρόσβαση. Η επικοινωνία έχει πάρει μία άλλη μορφή, με κυρίαρχα στοιχεία την αμεσότητα στην απάντηση, την ανωνυμία, καθώς και την διαρκή παρακολούθηση του τι συμβαίνει και τι γίνετε στον ηλεκτρονικό κόσμο. Ο έφηβος που διαρκώς ενημερώνεται αλλά και ενημερώνει όχι μόνο για τις δικές του κοινωνικές και προσωπικές δραστηριότητες αλλά και των άλλων, δείχνει να μην έχει ιδιαίτερη διάθεση για πραγματική επαφή που διαδραματίζεται στον έξω κόσμο. Διατηρεί λοιπόν μία αποστασιοποιημένη και παθητική στάση που ορισμένες φορές δεν έχει καν σημασία για εκείνον να αναζητήσει επικοινωνία και διασκέδαση, αφού πάντοτε υπάρχουν άτομα να του μιλήσουν στο προσωπικό του προφίλ καθώς και σελίδες που του δίνουν την δυνατότητα να γνωρίζει άτομα με ερωτικό σκοπό. Έννοιες όπως το φλερτ τείνουν να εξαφανιστούν μιας και η απρόσωπη επικοινωνία μέσω ίντερνετ δείχνει να “βολεύει”. Σε αυτό συμβάλει το γεγονός πως μέσα από μία οθόνη μειώνονται και οι πιθανότητες ένας έφηβος, αρχάριος και ντροπαλός, να αποτύχει και να απογοητευτεί στην προσπάθειά του να προσεγγίσει πρόσωπα που του προξενούν ερωτικό ενδιαφέρον. Ο έφηβος κλείνεται, κρύβεται πίσω από την οθόνη του υπολογιστή του ή την οθόνη του κινητού του, απομονώνεται…

Η «σεξουαλική ταυτότητα» ενός ατόμου ολοκληρώνεται στη διάρκεια της εφηβείας ή είναι μία συνεχιζόμενη διαδικασία και στην ενήλικη ζωή;

Με το που γεννιέται το βρέφος έχει και σεξουαλική ταυτότητα. Είναι το ροζ ή γαλάζιο βραχιολάκι που του φοράνε στο μαιευτήριο. «Να σας ζήσει! Είναι αγόρι! Είναι κορίτσι!» Άρα λοιπόν θα λέγαμε ότι τα γεννητικά του όργανα είναι αυτά που του προσδίδουν την σεξουαλική του ταυτότητα. Αν μιλάμε για τον σεξουαλικό του προσανατολισμό, τότε θα λέγαμε ότι ενώ εξακολουθεί και διαμορφώνεται ακόμη στη διάρκεια της εφηβείας, οι βάσεις έχουν μπει από τα προηγούμενα χρόνια. Ο σεξουαλικός προσανατολισμός είναι αυτός που καθορίζει την ετεροφυλόφιλη ή ομοφυλόφιλη σεξουαλική συμπεριφορά του ατόμου.

Η «μίμηση» και η «ταύτιση» με σεξουαλικά πρότυπα στην εφηβεία βοηθούν τους εφήβους ή θα πρέπει να αποφεύγονται;

Ο έφηβος στην προσπάθειά του να «μεγαλώσει» πολύ συχνά μιμείται και αντιγράφει πρότυπα και συμπεριφορές που αισθάνεται ότι τον αντιπροσωπεύουν. Με τον ίδιο τρόπο αντιγράφει και σεξουαλικά πρότυπα ή ακόμη πιο σωστά «φτιάχνει» τα δικά του πρότυπα. Δεν μπορούμε να πούμε ή να χαρακτηρίσουμε ότι είναι σωστή ή λάθος η μίμηση αυτή, εξαρτάται πάντα από το τι είναι αυτό που αντιγράφει, τι είναι αυτό που μιμείται. Αν για παράδειγμα η μίμηση τον σπρώχνει να κάνει σεξ από μικρή ηλικία μόνο και μόνο για να το πει στους φίλους του, αντιλαμβάνεστε ότι με αυτό τον τρόπο καθρεφτίζει την ανωριμότητά του και την χαμηλή του αυτοεκτίμηση προσπαθώντας να επιβεβαιωθεί στα μάτια των συνομηλίκων του. Αν κάνει σεξ γιατί αισθάνεται ότι το θέλει πραγματικά, ότι είναι ερωτευμένος, τότε αντιμετωπίζει το σεξουαλικό του άνοιγμα με μεγαλύτερη ωριμότητα και υπευθυνότητα. Δεν μπορούμε όλα λοιπόν να τα χαρακτηρίσουμε ως άσπρο ή μαύρο. Απλά χρειάζεται προσοχή στο να μην παρασυρθεί και κάνει πράγματα που ουσιαστικά ούτε ο ίδιος δεν επιθυμεί.

Η σύγχρονη ελληνική οικογένεια «μιλάει» στα παιδιά της για το σεξ ή παραμένει ακόμη ένα θέμα «ταμπού».

Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε όλο και περισσότερους γονείς που τηλεφωνούν στη συμβουλευτική μας γραμμή για να ρωτήσουν πως πρέπει να μιλήσουν στα παιδιά τους για το σεξ και σε ποια ηλικία. Είναι γεγονός ότι οι γονείς ενημερώνονται περισσότερο σχετικά με την σωστή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και κάνουν πολύ πιο «ανοιχτές» συζητήσεις με τα παιδιά τους πάνω σε αυτό το θέμα. Ωστόσο, είναι γεγονός ότι πολύ γονείς νιώθουν άβολα και «φοβούνται» τέτοιου είδους συζητήσεις. Κυρίαρχο συναίσθημα είναι πολλές φορές η ντροπή. Έτσι, μπορεί όντως να μιλάνε στα παιδία τους για το σεξ, αλλά να γίνεται αυτό τόσο έμμεσα και συγκαλυμμένα με αποτέλεσμα να μην έχει πάντα ιδιαίτερη αξία μια τέτοια συζήτηση και το παιδί να μένει γεμάτο απορίες. Χρειάζεται λοιπόν οι γονείς αρχικά να απενοχοποιήσουν το σεξ πρώτα οι ίδιοι, ώστε στην συνέχεια να μπορούν να μιλήσουν ανοιχτά στα παιδιά τους για το σεξ.

Η σημερινή εκπαιδευτική διαδικασία έχει κάνει ουσιαστικά βήματα στον τομέα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στην Ελλάδα ή βρισκόμαστε ακόμα στο επίπεδο του σχεδιασμού.

Αν και έχουμε τελειώσει τη συγγραφή των βιβλίων της σεξουαλικής αγωγής για το δημοτικό σχολείο από το 2008 και ενώ θα έπρεπε να διδάσκεται στα σχολεία από τότε, αρκετοί δάσκαλοι ευαισθητοποιημένοι σε θέματα σεξουαλικής υγείας και αγωγής μας τηλεφωνούν ακόμη και σήμερα για να μας ρωτήσουν από πού μπορούν να τα προμηθευτούν για να τα διδάξουν στους μαθητές τους εν έτη 2013. Όπως καταλαβαίνουμε λοιπόν, η σημερινή εκπαιδευτική διαδικασία έχει κάνει ουσιαστικά βήματα στον τομέα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στη θεωρία αλλά όχι στην πράξη! Τα σκιτσογραφημένα κείμενα στα βιβλία του μαθητή από τον κ. Ορνεράκη, είναι γραμμένα με τέτοιο τρόπο που θα βοηθήσουν το παιδί να μάθει το σώμα του, τη βιολογία του, τις λειτουργίες του, να μάθει να το σέβεται, να μπορεί να γνωρίζει πότε μπορεί να το αγγίξει κάποιος άλλος και πότε όχι και το πιο σημαντικό να μάθει να λέει όχι και να οριοθετείται απέναντι στους τρίτους. Στα βιβλία του εκπαιδευτικού υπάρχουν ασκήσεις με λεπτομερή καθοδήγηση του πως θα τις δουλέψει ο δάσκαλος στη τάξη του με τους μαθητές του ώστε να αισθάνεται και ο ίδιος οικεία με το αντικείμενο. Είναι κρίμα μία τόσο ωραία και καλή δουλειά που πραγματικά θα μπορούσε να εξοπλίσει τα παιδιά μας με γνώση αλλά και σεβασμό της εικόνας τους να μένει θαμμένη στα υπόγεια των υπουργείων μαθαίνοντας στα ποντίκια την σεξουαλική αγωγή! Ίσως παρεξηγήθηκε η έννοια της σεξουαλικής αγωγής και περιμένει κάποιος να αρχίσουν να μιλάνε στα παιδιά του δημοτικού για το πώς θα κάνουν σεξ! Δεν είναι αυτό σεξουαλική αγωγή όμως! Παρόλα αυτά, είναι ευχάριστο για εμάς να βλέπουμε ότι παρά τις αντιξοότητες, υπάρχουν αρκετοί εκπαιδευτικοί που καταβάλουν προσπάθειες να γίνονται έστω και κάποιες περιστασιακές ομιλίες σε σχολεία, ώστε να ενημερώνονται τόσο τα παιδιά όσο και οι ίδιοι εκπαιδευτικοί.

Οι σημερινοί έφηβοι «ωριμάζουν» γρηγορότερα σεξουαλικά σε σχέση με τις προηγούμενες γενιές? Είναι ορθή αυτή η διαπίστωση ή μήπως οι ταχύρυθμες εξελίξεις σε όλους τους κοινωνικούς τομείς παρασύρουν την ερωτική ζωή τους με αρνητικές για αυτούς συνέπειες;

Κάθε γενιά θεωρούμε πως είναι εξελιγμένη, καθώς αυξάνονται συνεχώς τα ερεθίσματα που από παιδί λαμβάνει το άτομο. Ανάλογα πολλά εμφανίζονται και τα ερεθίσματα γύρω από το σεξ, κυρίως μέσω της τεχνολογίας και των media. Ενώ δείχνουν λοιπόν να ωριμάζουν οι έφηβοι πιο γρήγορα σεξουαλικά, στην πραγματικότητα ανταποκρίνονται στο σήμερα που κατακλύζεται από ταχύρυθμες εξελίξεις σε όλα και κυρίως στην έκφραση των θεμάτων γύρω από το σεξ.

Αρνητικές συνέπειες αυτού θα μπορούσε να είναι η μη ετοιμότητα ψυχικά για μία ολοκληρωμένη σχέση, θα μπορούσε δηλαδή να έχει ψυχικό κόστος το να κάνω έρωτα για πρώτη φορά χωρίς πραγματικά να το θέλω αλλά επειδή είναι trendy, επειδή όλοι οι φίλοι μου κάνουν σεξ κι εγώ άργησα ή απλά επειδή πλέον θέλω να αποδείξω στους άλλους ότι μεγάλωσα. Επίσης μπορεί να μην είμαι έτοιμος να προσεγγίσω το αντίθετο φύλο και να το κάνω με λάθος τρόπο λόγω λανθασμένων προσδοκιών μου από παραπληροφόρηση που ενδεχομένως να έχω εξαιτίας ερεθισμάτων και εικόνων βιομηχανίας πορνό. Το να μη δώσω χώρο και χρόνο σε μένα να καταλάβω πραγματικά την σεξουαλική μου προτίμηση είναι επίσης μία ενδεχόμενη αρνητική συνέπεια για μένα ψυχικά.

Τέλος θα πρέπει να αναφερθούμε στο αίσθημα ευθύνης που φέρει η σεξουαλική συνεύρεση ως προς τον εαυτό μου αλλά και τον σύντροφό μου. Η μη σωστή τήρηση προφυλάξεων για την υγεία μου – σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα – για την προστασία της ίδιας μου της ζωής, αλλά και το ενδεχόμενο τεκνοποίησης σε αυτή τη νεαρή μου ηλικία, μπορεί να έχει επιπτώσεις στο μορφωτικό, επαγγελματικό αλλά και κοινωνικοοικονομικό μου επίπεδο ως ενήλικας.

Από την άλλη, λόγω της μεγάλης πληροφόρησης, μπορεί ένας έφηβος αν θεωρεί ότι λειτουργεί ώριμα και υπεύθυνα να αναζητήσει την σωστή πληροφόρηση και γνώση που θα τον βοηθήσει να αντιμετωπίσει την σεξουαλική του ζωή με θετικό γι αυτόν τρόπο.

Οι λέξεις «σεξ» και «έρωτας» πρέπει να είναι δύο ξεχωριστές έννοιες στο μυαλό ενός εφήβου ή να αλληλεπιδρούν στη σκέψη και στην πρακτική τους;

Έρωτας: περιγράφει την συναισθηματική ανάγκη, Σεξ: περιγράφει περισσότερο την βιολογική ανάγκη του ανθρώπου για σεξουαλική εμπλοκή. Από μικρή ηλικία το παιδί ερωτεύεται με ένα τρόπο πλατωνικό και εξιδανικεύει το αντικείμενο του έρωτά του. Δεν εμπλέκεται σεξουαλικά, (είναι μικρό σε ηλικία άλλωστε, δεν γνωρίζει τι είναι η σεξουαλική επαφή), όταν βρίσκεται κοντά στον έρωτά του νιώθει πιο γεμάτο και χαρούμενο. Καθώς τα χρόνια περνούν και γίνεται πλέον έφηβος αρχίζει και οι ορμόνες να τον αφυπνίζουν λέγοντας καλημέρα στο άνοιγμα της σεξουαλικής του ζωής. Ο έφηβος είναι έτοιμος βιολογικά να προχωρήσει και να κάνει σεξ. Κάνει σεξ για το σεξ, για να έχει την εμπειρία, κάνει σεξ γιατί είναι ερωτευμένος, γιατί θέλει να βρεθεί όσο πιο κοντά μπορεί με το άτομο που τον ενδιαφέρει, προσπαθώντας να καλύψει την συναισθηματική του ανάγκη. Άρα όπως βλέπουμε το σεξ αρχίζει και συνυπάρχει με τον έρωτα και όπου μάλιστα θα λέγαμε ότι είναι και το ιδανικό. Παρόλα αυτά μπορεί το σεξ να υπάρξει χωρίς έρωτα, ο έρωτας μπορεί να υπάρξει χωρίς σεξ; Στην ελληνική γλώσσα έχουμε αρκετές λέξεις που περιγράφουν τη σεξουαλικότητα, στη λέξη έρωτας όμως έχουμε προσδώσει και το βαθύτερο συναισθηματικό νόημα σε σχέση με τη λέξη σεξ που την θεωρούμε στιγμιαία απόλαυση χωρίς συναισθηματική κάλυψη…

Οι σημερινοί έφηβοι δημοσιοποιούν με μεγάλη άνεση και ευκολία προσωπικά τους δεδομένα όπως φωτογραφίες και βίντεο στο διαδίκτυο, συχνά αγνοώντας τους κινδύνους. Ποια εσωτερική ανάγκη τους ωθεί στο να τονίζουν μονομερώς τη «σεξουαλικότητα» των προφίλ τους και όχι να επικεντρώνουν σε άλλα στοιχεία της προσωπικότητάς ή των ενδιαφερόντων τους;

Ανέκαθεν η σεξουαλικότητα ήταν και είναι ένας τολμηρός τρόπος έλξης της προσοχής των γύρω. Έτσι λοιπόν, ένας έφηβος που έχει την ανάγκη της προσοχής και του θαυμασμού, προβάλει την προσωπικότητα και τα ενδιαφέροντά του μέσω της σεξουαλικής του εικόνας. Ας μην ξεχνάμε τον έντονο εφηβικό ναρκισσισμό που χαρακτηρίζει την εφηβική περίοδο, όπου η προβολή του εαυτού είναι πολύ σημαντική. Τα σύγχρονα πρότυπα των εφήβων προβάλλονται κυρίως μέσω της σεξουαλικότητάς τους και ο μιμητισμός είναι κάτι που χαρακτηρίζει την εφηβεία. Άλλος ένας λόγος που συμβαίνει αυτό είναι η σημερινή μοναξιά και αποξένωση του εφήβου, ο τρόπος που κρύβεται πίσω από το διαδίκτυο, η αποφυγή στο να αντιμετωπίσει την πιθανή ντροπή του ή την πιθανή χαμηλή του αυτοεκτίμηση, καταφεύγοντας στον προκλητικό αυτό τρόπο, προσπαθώντας να δείξει ένα ισχυρό «ΕΓΩ» μέσα από την πρόκληση και την «εύκολη» πρόσβαση στη ζωή του μέσα από την δημοσιοποίηση. Είναι όμως απαραίτητο, να γνωρίζει τόσο ο ίδιος όσο και οι γονείς, πως στο ελεύθερο διαδίκτυο εγκυμονούν πολλοί κίνδυνοι, οι συνέπειες των οποίων μπορεί να είναι τραυματικές.

Ποιες είναι οι σωστές πρακτικές για να βιώσει και να απολαύσει ο σημερινός έφηβος τον έρωτα, ώστε να έχει παρακαταθήκη εμπειριών για τη μελλοντική του ερωτική ζωή?

Καταρχήν ξεκινάμε από το άνοιγμα της σεξουαλικής ζωής, την πρώτη φορά, που τόσος λόγος γίνεται. Το κορίτσι θα πρέπει να θυμάται πως το σεξ είναι κάτι που θα βιώσει όταν εκείνη είναι έτοιμη να λειτουργήσει με την ψυχή και το σώμα της. Η έφηβη, η νεαρή γυναίκα θα πρέπει να μπει στην ερωτική διαδικασία μέσα στη δική της συναισθηματική ολοκλήρωση και όχι ως προσφορά προς το αγόρι, το οποίο την πιέζει και την απειλεί ότι θα πάει με άλλη. Το να πράξει ένα κορίτσι ευκαιριακά και παρορμητικά κάτω από συνθήκες πίεσης και μη επιλογής δικής της, μπορεί να την οδηγήσει στην ενοχή, την απογοήτευση, το θυμό και την μετάνοια. Να θυμάται πως μετά μπορεί ο σύντροφός της να μην της παρέχει ουσιαστική βοήθεια και στήριξη και να πάρει προφυλάξεις καθώς εκτός από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα υπάρχει το ενδεχόμενο εγκυμοσύνης. Καλό είναι να είναι ενήμερη ότι είναι πιθανό στις πρώτες της σεξουαλικές επαφές δεν θα φτάσει σε κορύφωση, λόγω του άγχους της πρώτης φοράς, της φοβίας για το σπάσιμο του παρθενικού υμένα….

Το αγόρι επίσης να θυμάται πως δεν έχει ανάγκη να αποδείξει σε κανέναν τίποτα, οπότε δε χρειάζεται να βιαστεί να κάνει σεξ λόγω εμπειριών φίλων του ή ακόμα και των γονιών του που είναι πιθανό να βιάζονται να «γίνει άντρας». Το να κάνω σεξ σαν αντίδραση σε κάτι απαγορευτικό δε θα μου επιτρέψει να απολαύσω τη δική μου μοναδική στιγμή, που θα έχω ο ίδιος αποφασίσει, την πρώτη μου φορά. Το να επιλέξω εγώ τον σύντροφό μου είναι σημαντικό για μένα στο να μπορώ να εκφράσω τα συναισθήματά μου και την επιθυμία μου στο άτομο που σύμφωνα με τα δικά μου κριτήρια είναι ικανό να μοιραστεί αυτή τη μεγάλη στιγμή μαζί μου. Δεν θα έπρεπε να το δω σαν στόχο, κάτι το οποίο θα με οδηγήσει στο να βιαστώ, αλλά να αναζητήσω την ηδονή μαζί με τη σύντροφό μου προετοιμάζοντάς με ψυχικά και σωματικά να φτάσω στην εισχώρηση σιγά σιγά σαν φυσικό επακόλουθο του ερωτικού παιχνιδιού, φτιάχνοντας πάνω στο κρεβάτι έναν άντρα και μια γυναίκα. Δε χρειάζεται να συγκρίνεις το μέγεθός σου ή τη στύση σου με κανενός άλλου.

Να θυμούνται και τα δύο φύλα πως δεν πάνε να δώσουν εξετάσεις. Δεν υπάρχει σωστή ηλικία για την πρώτη φορά, αν λοιπόν έμαθες πως οι φίλοι σου έχουν ήδη αυτή την εμπειρία, μη σκεφτείς ότι άργησες, ο έρωτας είναι προσωπικό σου ζήτημα και όχι κοινωνικό. Το να αντιγράψεις κάτι από που άκουσες ή κάτι που είδες σε ερωτικού περιεχομένου ταινία ή περιοδικό, θα μπει εμπόδιο στο να βιώσεις πραγματικά τη δική σου μοναδική πρώτη φορά και εμπειρία, που αξίζει να είναι μοναδική και ξεχωριστή για κάθε άνθρωπο. Άλλωστε να θυμάσαι πως ο κάθε άνθρωπος μπορεί να ισχυρίζεται ότι θέλει για την ερωτική του ζωή χωρίς να μπορούμε να επιβεβαιώσουμε το αν λέει αλήθεια ή όχι. Και τα δύο φύλα είναι υπεύθυνα για τη σωστή χρήση προφυλακτικού και αντισύλληψης.

Πράττοντας υπεύθυνα και με δική σου θέληση θα ανακαλύψεις πως κάθε σεξουαλική σου εμπειρία θα γίνεται όλο και καλύτερη και θα μπορείς να βιώσεις τη σεξουαλική σου ολοκλήρωση, ψυχικά και σωματικά. Σημαντικό είναι επίσης να γνωρίζεις ότι οι πρώτες σου σεξουαλικές εμπειρίες είτε είσαι αγόρι είτε είσαι κορίτσι, δεν θα είναι οι καλύτερες της ζωής σου. Ξεκινάς με πολύ μεγάλες προσδοκίες που στην πορεία θα δώσουν τη θέση τους στο συνδυασμό της γνώσης με την ευχαρίστηση και την ηδονή αλλά και την ωριμότητά σου στο έπακρο!

Πώς θα πρέπει να αντιμετωπίζουν οι έφηβοι και το περιβάλλον τους μια ερωτική απογοήτευση;

Μία ερωτική απογοήτευση είναι κάτι το αναμενόμενο στη ζωή του εφήβου. Το να μην έχει αίσιο τέλος μία σχέση που θα δημιουργήσει ο έφηβος είναι μία πιθανή εκδοχή που το αγόρι αλλά και το κορίτσι θα πρέπει να λάβει υπόψη του, ώστε να προετοιμαστεί ψυχολογικά και να μη συνδέσει τη δική του αξία με την απόρριψη που μπορεί να βιώσει από κάποια άτομα στη ζωή του. Δεν αρέσουμε όλοι σε όλους, όπως κι σε εμάς δε μας αρέσουν όλοι. Επίσης, το περιβάλλον του θα πρέπει να είναι προετοιμασμένο για αυτό, χωρίς να φορτώσει τον έφηβο αμφιβολίες σχετικά με τον εαυτό του ή και την εικόνα του όσον αφορά την αποδοχή του από το αντίθετο φύλο, που μπορεί να προκύψει από την απόρριψή του από το αντικείμενο του πόθου του. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να οδηγήσει τον έφηβο ακόμα και σε κατάθλιψη.

Καλό θα ήταν να εστιάσουμε στα θετικά που μπορεί να αποκομίσουμε από μία σχέση για όσο μπορεί αυτή να διαρκέσει, και όχι στο τέλος αυτής. Δεν έχει σημασία το ποιος λήγει μία σχέση αλλά ο χρόνος που πέρασαν μαζί. Με κάποιους ανθρώπους ανακαλύπτουμε πως ταιριάζουμε και πως τους ταιριάζουμε και εμείς και με άλλους όχι. Ωριμάζοντας θα δούμε πως ωριμάζει και ο τρόπος που σχετιζόμαστε με τους γύρω μας καθώς και με τα άτομα που μας ενδιαφέρουν ερωτικά.

Αν παρόλα αυτά ο έφηβος αντιμετωπίσει δυσκολία στην κατανόηση των παραπάνω και υπερισχύσει το αρνητικό συναίσθημα για τον εαυτό του, μπορεί να εκδηλώσει μεγάλη θλίψη ή και θυμό, κάποιες διαταραχές στην πρόσληψη τροφής, και χαμηλή απόδοση στα μαθήματά του. Εκεί παίρνει μέρος και ο εκπαιδευτικός που επίσης θα μπορέσει να συζητήσει με την/τον έφηβο για τα αίτια αυτής της συμπεριφοράς και να το καθοδηγήσει συναισθηματικά σαν ένας έμπειρος ενήλικας. Ο γονέας με τον δάσκαλο σε συνεργασία θα εστιάσουν στο να τονώσουν την αυτοπεποίθηση του νέου και μαζί μπορούν να παροτρύνουν το νέο άτομο να επισκεφτεί έναν ειδικό ψυχικής υγείας, ώστε αυτή η αλλαγή στο συναισθηματικό του κόσμο να είναι τελικά προς όφελός του και όχι να σταθεί εμπόδιο στην πορεία του.

Learn More