Ψυχολογικές επιπτώσεις του VR έναντι του 2D πορνό
Το πορνό δεν αποτελεί μία νεοαναδυόμενη συνήθεια. Είναι μια προτίμηση που υπήρχε και πριν στη ζωή των ανθρώπων, προσβάσιμη είτε μέσω των ταινιών στο σινεμά, είτε μέσω περιοδικών, και, φυσικά, στη σημερινή εποχή μέσω του Διαδικτύου. Μάλιστα, μία μορφή πορνογραφίας που κερδίζει συνεχώς έδαφος στις προτιμήσεις των χρηστών του Διαδικτύου είναι η πορνογραφία εικονικής πραγματικότητας (Virtual Reality).
Το VR πορνό χαρακτηρίζεται από βίντεο που «γεμίζουν» το οπτικό πεδίο του χρήστη, χωρίς, ωστόσο, να τον αφήνουν να αλλάξει οπτική γωνία κουνώντας το κεφάλι του ή να «κινηθεί» στο χώρο. Θέτουν τον χρήστη κι εκείνον που παρακολουθεί, από οποιονδήποτε χώρο κι αν βρίσκεται, σε πρωταγωνιστικό ρόλο στην όλη σεξουαλική εμπειρία, παρέχοντας του μια προοπτική πρώτου προσώπου (first-person perspective). Αυτό καθιστά πρόδηλη τη διαφοροποίηση μεταξύ αυτής της τρισδιάσταστης εμπειρίας και του παραδοσιακού δισδιάστατου πορνό (2D porn).
Ποιες είναι, όμως, οι ψυχολογικές επιπτώσεις στους χρήστες, οι οποίες εξηγούν και την υπεροχή του ενός είδους πορνογραφίας έναντι του άλλου; Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό The Journal of Sex Research, 50 ετεροφυλόφιλοι άνδρες, 18-60 ετών, παρακολούθησαν δύο βίντεο, ένα VR κι ένα 2D,ίδιας διάρκειας και ίδιου περιεχομένου: ένα τρίο ανάμεσα σε έναν άνδρα και δύο γυναίκες (threesome), σύμφωνα με την σε πρώτο πρόσωπο προοπτική του άνδρα.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα οι συμμετέχοντες, όταν παρακολουθούσαν το VR πορνό, σημείωσαν:
- Μεγαλύτερα ποσοστά σεξουαλικής και σωματικής διέγερσης
- Μεγαλύτερη σεξουαλική επιθυμία για τις ηθοποιούς
- Μεγαλύτερο δέσιμο και επιθυμία αλληλεπίδρασης με τις ηθοποιούς. Ένιωσαν περισσότερο θελκτικοί και ότι οι ηθοποιοί τους κοιτούσαν κατευθείαν στα μάτια..
- Το VR πορνό θεωρήθηκε λιγότερο βαρετό και οι συμμετέχοντες ένιωσαν να ταυτίστηκαν με τον άνδρα ηθοποιό.
Τα παραπάνω ευρήματα καταδεικνύουν το ισχυρό αίσθημα εγγύτητας και την ψευδαίσθηση της αλληλεπίδρασης και κοινής εμπειρίας που βιώνονταν κατά την παρακολούθηση του VR πορνό, σε σχέση με το παραδοσιακό 2D. Μήπως, όμως, αυτό ωθεί τους άνδρες στην αναζήτηση της σεξουαλικής ικανοποίησης αλλά και της συναισθηματικής σύνδεσης μόνο μέσα από τη διάσταση της εικονικής πραγματικότητας; Και πόσο ωφέλιμο είναι αυτό για τη γενικότερη ευημερία στη ζωή τους και την ποιότητα στις συντροφικές τους σχέσεις;
Οι άνδρες που παρακολουθούν πορνό διαμορφώνουν μια μη ρεαλιστική εικόνα για τη σεξουαλικότητα, εγκλωβίζονται στα πρότυπα που προβάλλονται και διαμορφώνουν, αντίστοιχα, τις προσδοκίες τους σε σχέση και με τους ίδιους, αλλά και με τις συντρόφους τους. Η παρακολούθηση πορνό αποξενώνει ερωτικά το ζευγάρι και οδηγεί τους άνδρες σε μια αυνανιστική συμπεριφορά, απειλώντας, έτσι, την ίδια τη σχέση με τη σύντροφο.
Αγγελική Διδυμοπούλου
Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ.
Πηγή:
Dekker, A., Wenzlaff, F., Biedermann, S. V., Briken, P., & Fuss, J. (2020). VR Porn as “Empathy Machine”? Perception of Self and Others in Virtual Reality Pornography. The Journal of Sex Research
Learn More