
Προβληματική χρήση social media και σεξουαλική δυσλειτουργία
Τα τελευταία χρόνια το διαδίκτυο έχει κυριαρχήσει στη ζωή μας, καθώς χρησιμοποιούμε τα social media κατά κόρον για να επικοινωνούμε αλλά και για να ενημερωνόμαστε. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα η χρήση του Facebook το 2021 αυξήθηκε κατά 24% στην ηλικιακή ομάδα 25-34 ενώ αντίστοιχα η χρήση του Instagram κατά 27%. Έχει δημιουργηθεί λοιπόν το ερώτημα αν η συνεχής χρήση των social media μπορεί να επηρεάζει τη σεξουαλική λειτουργία. Έχει φανεί πως η εκτεταμένη παρακολούθηση πορνογραφικού υλικού, σχετίζεται έμμεσα με τη σεξουαλική δυσλειτουργία αλλά τι συμβαίνει με τα social media και το διαδίκτυο εν γένει, μπορεί η αλόγιστη χρήση τους να επηρεάζει αρνητικά τη σεξουαλική έκφραση;
Η προβληματική χρήση των social media αναφέρεται σε μια εξαρτητική μορφή χρήσης τους που χαρακτηρίζεται από έναν καταναγκασμό για επικοινωνία μέσω αυτών ή απλά παρακολούθηση των εξελίξεων στα μέσα ψηφιακής δικτύωσης. Αυτού του είδους η χρήση μπορεί να παρεμβαίνει στην λειτουργικότητα μας. Επίσης, η προβληματική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να επηρεάζει τη διάθεση, με την εκδήλωση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους, ενώ μπορεί να αυξάνει και τα συναισθήματα μοναξιάς που νιώθει το άτομο. Με τη σειρά της η πεσμένη διάθεση μπορεί να επηρεάζει αρνητικά και τη σεξουαλική λειτουργία.
Συμπληρωματικά, έχει προταθεί πως η προβληματική χρήση των social media σχετίζεται με μειωμένη υποστήριξη που λαμβάνουν τα άτομα από τους συντρόφους τους, η μειωμένη εγγύτητα στην σχέση αλλά και ο βαθμός που οι σύντροφοι επικοινωνούν τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους με τη σειρά τους μπορεί να επηρεάζουν και τη σεξουαλική λειτουργία.
Μάλιστα σε μία έρευνα με 1.181 συμμετέχοντες που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of Sexual Medicine βρέθηκε πως η προβληματική χρήση των social media σχετίστηκε με σεξουαλικές δυσλειτουργίες. Η εξαρτητική χρήση των μέσω κοινωνικής δικτύωσης φαίνεται να σχετίζεται περισσότερο με τη στυτική δυσλειτουργία στους άνδρες και με τη μειωμένη διέγερση στις γυναίκες.
Πηγή: Fuzeiro, V., Martins, C., Gonçalves, C., Santos, A. R., & Costa, R. M. (2022). Sexual function and problematic use of smartphones and social networking sites. The Journal of Sexual Medicine.
Learn More
Απειλή του Εγώ: Social media και αυτοπροβολή στους εφήβους
Το διαδίκτυο έχει κυριαρχήσει στη ζωή μας και οι έφηβοι είναι συστηματικοί χρήστες των social media μέσω των κινητών τους: επικοινωνούν με τους φίλους και την οικογένεια τους, ανταλλάσσουν φωτογραφίες και βίντεο και ενημερώνουν τους διαδικτυακούς τους φίλους για τις εξελίξεις στη ζωή τους. Η έκφραση εαυτού μέσω των δημοσιεύσεων φωτογραφιών ή σκέψεων αποτελεί σημαντικό κίνητρο για τη συμμετοχή στα social media και οι έφηβοι συχνά νιώθουν κοινωνική πίεση να μοιραστούν περιεχόμενο που θα ενισχύσει την εικόνα τους στους διαδικτυακούς τους φίλους ώστε να αυξήσουν την κοινωνική «ελκυστικότητα» τους και να λάβουν επιβεβαίωση.
Όμως, η συνεχής αποκάλυψη πτυχών της ζωής του εφήβου στο διαδίκτυο, εγκυμονεί κινδύνους. Συγκεκριμένα, η αυξημένη αυτοπροβολή στα social media μπορεί να προκαλέσει στους εφήβους στρες και άγχος λόγω της σύγκρισης τους με άλλους χρήστες ή με την πληθώρα πληροφοριών και «trends” που πρέπει να ακολουθήσουν ώστε να είναι επίκαιροι και κοινωνικά ελκυστικοί. Με τη σειρά τη,ς η συνεχής συμμετοχή στα social media και το άγχος αυτό-προβολής μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την εξάρτηση των νέων από το διαδίκτυο, προκαλώντας αρνητικές συνέπειες στη ψυχική τους υγεία ή στις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις.
Σε μία έρευνα με 307 εφήβους ηλικίας 12 ως 15 ετών, βρέθηκε πως οι έφηβοι με υψηλά επίπεδα ναρκισσιστικής δομής προσωπικότητας εμπλέκονται πιο συχνά σε δραστηριότητες αυτοπροβολής στα social media ως μια προσπάθεια να προωθήσουν την «επιθυμητή» εικόνα εαυτού τους και ως τρόπο να τραβήξουν την προσοχή των συνομηλίκων τους και να γίνουν πιο αρεστοί. Επίσης, η αναζήτηση προσοχής μέσω της αυτοπροβολής στα social media συνδέθηκε σημαντικά με την απειλή του εγώ τους, δηλαδή όταν οι έφηβοι βίωναν κοινωνική απόρριψη.
Η υπεύθυνη και οριοθετημένη χρήση της νέας τεχνολογίας και των social media μπορεί να διευκολύνει την έκφραση εαυτού και τη διαμόρφωση διαπροσωπικών σχέσεων. Όμως, οι έφηβοι συχνά πασχίζουν να ισορροπήσουν ανάμεσα στο να διαμορφώσουν συναισθηματικούς και κοινωνικούς δεσμούς με τους συνομήλικούς τους μέσω των social media και στο να μην γίνουν εξαρτημένοι από τις νέες τεχνολογίες.
Λαφαζάνη Περσεφόνη
Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ.
Πηγή: Hawk, S. T., et al. (2019). Narcissistic Adolescents’ Attention-Seeking Following Social Rejection: Links with Social Media Disclosure, Problematic Social Media Use, and Smartphone Stress. Computers in Human Behavior 92, 65-75.
Learn More
Ζηλοτυπικές σχέσεις: Η επίδραση των social media
Η ζήλεια στις σχέσεις μπορεί να πηγάζει είτε από μία «μελλοντική απειλή», δηλαδή φόβο πως ο σύντροφος σου θα εμπλακεί συναισθηματικά ή σεξουαλικά με ένα τρίτο άτομο στο μέλλον είτε από μία «παρελθοντική απειλή», όπως να ζηλεύεις έναν πρώην σύντροφο. Ακόμα και αν ο πρώην δεν αποτελεί «απειλή» για τη σχέση, συχνά αναδύονται αισθήματα ζήλιας και άγχος. Επίσης, η απειλή μπορεί να είναι πραγματική ή φανταστική, π.χ. όταν ζηλεύουμε έναν πρώην σύντροφο χωρίς να έχουμε ενδείξεις πως απειλεί την σχέση μας στο παρόν. Μάλιστα, το δυναμικό λειτουργικό μοντέλο της ζήλειας προσπαθεί να εξηγήσει πως αναπτύσσονται τα αισθήματα της ζήλειας. Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο, η ζήλεια αναπτύσσεται ως αντίδραση για να προλάβει ή να σταματήσει ένα απειλητικό νέο ειδύλλιο και για να εξασφαλίσει τη συνέχιση της υπάρχουσας σχέσης. Η αντικατάσταση μας συναισθηματικά και σεξουαλικά δεν απειλεί μόνο τη σχέση με το σύντροφο μας αλλά και την αίσθηση εαυτού, καθώς παύουμε να νιώθουμε μοναδικοί!
Το διαδίκτυο και τα social media έχουν φέρει νέα δυναμική στις ανθρώπινες σχέσεις, καθώς διευκολύνουν την επικοινωνία με πολλά άτομα που υπό άλλες συνθήκες δεν θα ήταν εύκολη. Επίσης, επιτρέπουν στο άτομο να «παρακολουθεί» με ποιους αλληλοεπιδρά ο σύντροφος του, όπως με ποιον ανεβάζει φωτογραφίες. Οι φωτογραφίες που απεικονίζουν εγγύτητα, για παράδειγμα μέσω μιας αγκαλιάς με ένα φίλο, μπορεί να προκαλέσουν ζήλεια στο σύντροφο. Επίσης, μπορεί κάποιος να συνεχίσει να έχει επαφές με έναν πρώην, γεγονός που συχνά αποτελεί πηγή αισθημάτων ζήλειας για τον νυν σύντροφο. Γενικά, τα social media κάνουν τον «κίνδυνο ενός νέου ειδυλλίου» δημόσιο, πιο ζωντανό και επομένως πιο απειλητικό.
Επίσης, έχει φανεί πως δεν βιώνουν όλοι το ίδιο εύκολα ζήλεια σε διαπροσωπικό επίπεδο ή στα ίδια επίπεδα, είτε λόγω των social media είτε και εκτός από αυτά. Συγκεκριμένα, έχει φανεί πως άτομα με χαμηλή αυτοπεποίθηση ή ανασφαλή με φόβο εγκατάλειψης βιώνουν πιο εύκολα αισθήματα ζήλιας για το σύντροφο τους, καθώς αντιμετωπίζουν εν γένει δυσκολίες να εμπιστευτούν.
Οι επιπτώσεις της ζήλειας που εκλύεται από τα social media μπορεί να είναι ποικίλες. Συνήθως, η αλληλεπίδραση με τρίτα άτομα στο διαδίκτυο αποτελεί πηγή συγκρούσεων και εντάσεων στη σχέση. Πιο σπάνια μπορεί να οδηγήσει σε τερματισμό της σχέσης και μόνο ο φόβος ενός ειδυλλίου, ενώ αισθήματα ζήλειας έχουν συνδεθεί και με εκδηλώσεις βίας μέσα στη σχέση. Εν γένει, η ζήλια απειλεί τη σχέση καθώς φαίνεται να συνδέεται με μειωμένη ικανοποίηση και συναισθηματική σύνδεση και αισθήματα εχθρικότητας μεταξύ των συντρόφων.
Λαφαζάνη Περσεφόνη
Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ.
Learn More