Ανδρική υπογονιμότητα
Για να θεωρηθεί ένα ζευγάρι υπογόνιμο θα πρέπει να μεσολαβήσει ένα διάστημα 12 μηνών μέσα στο οποίο δεν θα υπάρξει καμία επιτυχής κλινικά αναγνωρίσιμη εγκυμοσύνη μετά από σεξουαλικές επαφές χωρίς προφύλαξη. Η πιθανότητα ενός ζευγαριού να συλλάβει φυσιολογικά δεν ξεπερνά το 20% κάθε μήνα, στατιστικό που ονομάζεται μηνιαίο ποσοστό γονιμότητας. Η καθυστερημένη απόφαση για απόκτηση παιδιού, οδηγεί ένα ποσοστό 15% των ζευγαριών σε πρόβλημα υπογονιμότητας.
Όσον αφορά στον ανδρικό παράγοντα, το πρόβλημα εστιάζεται στην ποιότητα του σπέρματος, δηλαδή παρατηρείται ανωμαλία:
- στον αριθμό των σπερματοζωαρίων (ολιγοσπερμία),
- στην κινητικότητα των σπερματοζωαρίων (ασθενοσπερμία),
- στη μορφολογία των σπερματοζωαρίων (τερατοσπερμία).
Η συμμετοχή του άνδρα στο πρόβλημα της υπογονιμότητας αφορά στο 40%, της γυναίκας στο άλλο 40%, ενώ σε ποσοστό 20% το αίτιο παραμένει αδιευκρίνιστο.
Οι 8 βασικοί παράγοντες που ενοχοποιούνται για την υπογονιμότητα στους άνδρες είναι:
- η κιρσοκήλη,
- ο υπογοναδισμός,
- η κρυψορχία,
- οι φλεγμονές (του προστάτη, των όρχεων, των επιδιδυμίδων),
- τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (Σ.Μ.Ν),
- το κάπνισμα και οι εξαρτησιογόνες ουσίες (π.χ. χασίς).
- το αλκοόλ,
- οι διατροφικοί παράγοντες, όπου ουσίες που μιμούνται τα οιστρογόνα, όπως εντομοκτόνα, παρασιτοκτόνα, αντιμυκητιασικοί παράγοντες, που χρησιμοποιούνται στις καλλιέργειες και παράγοντες που βρίσκονται σε πλαστικά ποτήρια, πλαστικά δοχεία φύλαξης φαγητού και πλαστικά biberon, οδηγούν σε «θηλεοποίηση».
Η διάγνωση του συνδρόμου θα γίνει με βάση τη συμπτωματολογία που εμφανίζει ο άνδρας και με τη μέτρηση των τιμών της τεστοστερόνης στο αίμα.
Ο άνδρας συχνότερα παραπονείται για:
- μειωμένη ερωτική επιθυμία.
- στυτική δυσλειτουργία.
- μείωση της συχνότητας εμφάνισης πρωινών στύσεων.
- εξάψεις.
Η διαγνωστική μέθοδος για τους άνδρες είναι συγκεκριμένη και προσφέρει εγγυημένα αποτελέσματα. Η εξέταση στην οποία υποβάλλεται το σπέρμα ονομάζεται σπερμοδιάγραμμα. Η λήψη του σπέρματος πραγματοποιείται με αυνανισμό ενώ απαιτείται αποχή από τη σεξουαλική πράξη για 3 έως 5 ημέρες πριν την εξέταση.
Οι αλλοιώσεις που παρατηρούνται στο σπερμοδιάγραμμα του υπογόνιμου άνδρα αφορούν τις παρακάτω παραμέτρους του σπέρματος:
- τον όγκο,
- το P.H.,
- τον αριθμό των σπερματοζωαρίων,
- την κινητικότητά τους,
- την βιωσιμότητά τους,
- τη μορφολογία.
Εάν το σπερμοδιάγραμμα δεν είναι φυσιολογικό τότε μπορεί να ζητηθεί:
- ορμονικός έλεγχος,
- ανάλυση ούρων μετά από εκσπερμάτιση,
- γενετικά τεστ (π.χ. καρυότυπος).
Εάν ο διαγνωστικός έλεγχος αποβεί φυσιολογικός, τότε αναφερόμαστε στην ανεξήγητη υπογονιμότητα. Αίτιες όπως το άγχος, η κακή διαπροσωπική σχέση του ζεύγους, η πίεση των συγγενών για τεκνοποίηση και οι απότομες αλλαγές του βάρους, εμπλέκονται στο πρόβλημα αυτό.
Στην διάγνωση μπορούν να βοηθήσουν και απεικονιστικές μέθοδοι όπως το υπερηχογράφημα του οσχέου και η βιοψία του όρχεος. Η βιοψία του όρχεος (TESE/Testicular Sperm Extraction) είναι μια διαδικασία που χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις που δεν υπάρχουν καθόλου σπερματοζωάρια στην εκσπερμάτιση και έχουμε διαγνωστικό αδιέξοδο. Η βιοψία γίνεται με διαφορετικούς τρόπους, όπως:
με απλή παρακέντηση (PESA/Percutaneous Sperm Extraction).
με τομή και τυχαίες λήψεις από τον όρχι (TESE/Testicular Sperm Extraction).
Οι διαταραχές του σπέρματος πολλές φορές κρύβουν μία πάθηση της οποίας η αντιμετώπιση θα βελτιώσει την ποιότητά του. Η διάγνωση της κατάστασης που προκαλεί την αλλοίωση του σπέρματος είναι το σημείο κλειδί ώστε να επιλεγεί η φαρμακευτική αντιμετώπιση που θα αντιμετωπίσει το πρόβλημα και θα βελτιώσει ταυτόχρονα και την ποιότητα του σπέρματος.
Προσοχή χρειάζεται στο ότι η διερεύνηση της αιτιολογίας θα πρέπει να συνεχίζεται γιατί σωστή θεραπεία είναι η αιτιολογική και όχι η συμπτωματική. Τέλος, σε ειδικές περιπτώσεις μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και ορμονικά σκευάσματα σε μια προσπάθεια να προκαλέσουμε επανέναρξη της διαδικασίας της σπερματογένεσης.
Η σωστή διαγνωστική προσέγγιση του προβλήματος και η αποφυγή λανθασμένων θεραπευτικών προσεγγίσεων (αλόγιστη χορήγηση φαρμακευτικών σκευασμάτων), αποτελεί βασική προτεραιότητά μας. Σκοπός είναι να πραγματοποιηθεί διάγνωση και θεραπεία άμεσα και αποτελεσματικά, εξατομικευμένα για κάθε άνδρα ώστε να υπάρξει πλήρης αποκατάσταση της λειτουργικότητάς του (ποιότητα σπέρματος).
Στο Ινστιτούτο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας προσφέρουμε τις γνώσεις, την εμπειρία και τις προτάσεις αντιμετώπισης της υπογονιμότητας. Οι άνδρες που μας εμπιστεύονται απαλλάσσονται από το άγχος και την επιτακτική επιδίωξη εγκυμοσύνης γνωρίζοντας ότι βρίσκονται σε ένα χώρο όπου θα λάβουν απάντηση στα ερωτήματα και τις ανησυχίες τους.
Στην ηλεκτρονική ιστοσελίδα του Ι.Ψ.Σ.Υ διατίθεται επίσης δωρεάν σε ψηφιακή μορφή το βιβλίο (e-book) «Ανδρολογία και Σεξουαλικότητα:120 ερωτήσεις-απαντήσεις», όπου οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να ανατρέξουν για περισσότερες πληροφορίες.